وزارت ارشاد دخالت اجرايي نداشت

حضور كمرنگ ايران در بي‌ينال ونيز در طول اين سال‌ها حاشيه‌هاي بعضا پررنگي را تجربه كرده است. ايران در طول 56 دوره برگزاري اين بي‌ينال در سال‌هاي بعد از انقلاب اسلامي تنها پنج‌بار فرصت حضور در اين رويداد معتبر را داشته است؛ حضوري كه در فاصله سال‌هاي 2003 تا 2016 در دوره‌هاي پنجاهم (2003)، پنجاه‌ويكم (2005)، پنجاه‌وسوم (2009)، پنجاه‌وچهارم (2011) و پنجاه‌وششم (2015) رقم خورد. اما پنجاه‌وهفتمين دوره اين بي‌ينال در حالي اين روزها در حال برگزاري است كه انتظار مي‌رفت همچون دوره قبلي دست‌كم آثاري از هنرمندان ايراني براي حضور در اين رويداد انتخاب و معرفي شوند. اين حضور حداكثري يكي از وعده‌هاي مجيد ملانوروزي، مديركل هنرهاي تجسمي وزارت ارشاد بود كه همزمان با پنجاه‌وششمين دوره بي‌ينال ونيز از آن صحبت كرده بود. اما وعده مجيد ملانوروزي يك دوره بيشتر دوام نياورد. پنجاه‌وهفتمين دوره بي‌ينال ونيز (2017) با عنوان «زنده باد هنر، زنده باد!» از 23 ارديبهشت‌ماه امسال كار خودش را شروع كرد و قرار است تا دوم آذرماه به كار خود ادامه دهد. «بر اساس آنچه در سايت رسمي بي‌ينال ونيز آمده ايران در بي‌ينال پنجاه‌وهفتم ونيز با حمايت وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي ايران، موزه هنر معاصر تهران، موزه هنر معاصر آبادان، منطقه آزاد اروند و ميراث فرهنگي خوزستان شركت كرده است. مدير نمايشگاه ايران بيژن بصيري و كميسيونر و كاردار، مجيد ملانوروزي است. » اينها بخشي از گزارشي بود كه چندي پيش ايران‌آرت آن را منتشر كرد تا در ادامه حاشيه‌هاي حضور ايران در اين دوره از بي‌ينال ونيز شروع شود. اين‌بار صحبت از اين بود كه چرا درباره حضور ايران در دوره اخير بي‌ينال ونيز اطلاع‌رساني نشده است. خردادماه امسال خبرگزاري مهر در گزارشي به اين موضوع پرداخت و از عدم اطلاع‌رساني وزارت ارشاد و دفتر امور هنرهاي تجسمي درباره حضور بيژن بصيري در بي‌ينال امسال ونيز انتقاد كرد. «بيژن بصيري هنرمند مقيم ايتالياست كه اين روزها آثارش در يكي از قلعه‌هاي قديمي اين شهر به نمايش گذاشته شده است. او نمايشگاهي از آثارش را در سال ۹۴ در موزه هنرهاي معاصر تهران برپا كرد و پس از ۴۰ سال دوري از وطن با مجموعه آثارش به نام «مطلق» به موزه هنرهاي معاصر ايران آمد و پس از آن با مجموعه «نور» به نگارستان آن رفت و در سال ۹۵ آثارش را در موزه هنرهاي معاصر آبادان به نمايش گذاشت. حال اين سوال مطرح است كه آيا اينها برنامه‌ريزي دفتر هنرهاي تجسمي براي حضور اين هنرمند در مهم‌ترين بي‌ينال هنرهاي معاصر بود؟» حالا بعد از گذشت يك ماه از اين اتفاقات اين علي مرادخاني، معاون هنري وزير ارشاد بود كه ترجيح داد به بخشي از اين انتقادات پاسخ دهد. به گفته مرادخاني همه هزينه‌هايي كه در بي‌ينال ونيز شده را كساني كه اسپانسر شده بودند پرداخت كردند و وزارت ارشاد در آن دخالت اجرايي نداشته است: «مداخله ما يك مداخله محتوايي بود و به دليل اينكه طرف شركت‌كننده يك هنرمند ايراني است به ماجرا ورود پيدا كرديم.» مرادخاني به حضور بيژن بصيري از ايران هم اشاره كرده و درباره اينكه اين شايبه ايجاد شده كه اين هنرمند نماينده دولتي ايران است، توضيح داده است: «براي آقاي بصيري ارتباطات و امكانات زيادي وجود دارد و به تازگي در پالرمو نمايشگاه ديگري خواهد داشت. اين هنرمند در چند جاي ديگر برنامه‌هاي متعددي را در سطوح مختلف در نظر گرفته است. آنچه ما در بي‌ينال ونيز انجام داديم حمايت از هنرمندي است كه وقتي به اين شكل در دنيا مطرح مي‌شود، تنها نماند.» در اين بين هنوز يك سوال كلي‌تر در طول اين سال‌ها همچنان بدون پاسخ مانده است؛ اينكه برنامه ايران براي حضور در مهم‌ترين بي‌ينال هنرهاي معاصر چيست؟