كردستان عراق و خطاي بزرگ
علي شكوهي
در خبرها آمده است كه احزاب سياسي اقليم كردستان عراق براي برگزاري همه‌پرسي درباره استقلال در اوايل مهرماه امسال با يكديگر به توافق رسيدند. اين احزاب بنا به گفته مسعود بارزاني، رييس اقليم كردستان عراق، تصميم گرفتند اين همه‌پرسي علاوه بر منطقه كردستان در مناطق كردنشيني كه توسط اين اقليم اداره نمي‌شود (مانند كركوك) نيز برگزار شود. دولت مركزي عراق بارها و بارها مخالفت خود را با برگزاري اين رفراندوم اعلام كرده است.
تشكيل يك كشور كردنشين در خاورميانه يكي از طرح‌هاي قديمي برخي كشورهاي سلطه‌گر براي ايجاد منازعات دايمي در منطقه است. مردم كرد و بيش از همه مردم كردستان عراق به اين آرمان دلبستگي نسبي دارند و در دوره‌هاي مختلف براي رسيدن به اين هدف تلاش هم كرده‌اند اما كردها در كشورهاي عراق و سوريه و ايران و تركيه پراكنده هستند و طبعا هيچ كدام از اين دولت‌ها راضي نيستند بخشي از سرزمين خود را از دست بدهند و مرزهاي جغرافيايي منطقه با اين منطق تغيير كند. به همين دليل نخستين اتفاقي كه با تشكيل كشور مستقل در شمال عراق مي‌افتد، دشمني چهار كشوري است كه همسايه مستقيم اين اقليم هستند و آن را محاصره كرده‌اند. البته مطابق قانون اساسي عراق كه كردها هم به آن راي داده‌اند، اگر قرار باشد درباره استقلال اقليم كردستان يك تصميم دمكراتيك گرفته شود، حتما همه مردم عراق بايد در يك نظرسنجي مشاركت و در اين زمينه اعلام نظر كنند و صرفا با همه‌پرسي در منطقه كردنشين نمي‌توان در اين زمينه تصميم گرفت. تشكيل كشور كردستان در شمال عراق، يك طرح كاملا اسراييلي است براي تجزيه كشورهاي مسلمان و تغيير جغرافياي سياسي منطقه به قصد تشديد تعارضات ميان مسلمين. اخيرا بنيامين نتانياهو، نخست‌وزير اسراييل با اعلام حمايت خود از استقلال كردستان، كردها را «مردمي شجاع و هوادار غرب» خواند و اين نظر را با هياتي از كنگره امريكا هم در ميان گذاشت تا آن كشور را هم براي تشكيل دولت مستقل كردستان با خود همراه كند. البته امريكا در سياست رسمي خود مدعي است كه با اين اقدام سران كردستان عراق مخالفند اما معلوم است كه اگر مناسبات كنوني اين كشور با دولت عراق نبود، به صورت رسمي از اين تلاش‌ها هم حمايت مي‌كردند. آنان اگر كار استقلال كردستان عراق پيش برود قطعا با آن دولت تازه تاسيس همراه شده و براي تثبيت آن با مقامات اسراييلي همكاري خواهند كرد. چنين به نظر مي‌رسد اكنون بهترين وضعيت براي اقليم خودمختار كردستان فراهم است تا به دور از جنگ و كشمكش با همسايگان، در درون مرزهاي ملي عراق متحد به رشد و توسعه اين منطقه بپردازند و به مردم كرد خدمت كنند و هر گونه اقدامي در جهت اعلام استقلال، قطعا به زيان اين مردم تمام خواهد شد. سران كردستان عراق بايد بدانند:
1- قطعا با اعلام استقلال اين منطقه، مناسبات كشورهاي همسايه با دولت به خصومت تبديل خواهد شد زيرا همه همسايگان با اين تصميم مخالفند.
2- احتمال وقوع جنگ و درگيري نظامي در منطقه تشديد خواهد شد و امنيت كنوني سرزمين كردستان عراق از دست خواهد رفت.
3- تعارضات دروني گروه‌هاي كرد در داخل اقليم كردستان به صورت نظامي بروز و ظهور پيدا خواهد كرد و از جمله دو محور سليمانيه و اربيل خيلي زود به تعارض نظامي خواهند رسيد.
4- سياست رهبران كنوني كردستان عراق بي‌ترديد به سوي نزديكي به تل‌آويو و همكاري با اسراييل سوق خواهد يافت و اين چيزي نيست كه كشورهايي مانند ايران و عراق و سوريه به آن رضايت بدهند.
5- در شرايط كنوني كمتر كشوري به تغيير مرزهاي جغرافيايي و تشكيل كشوري تازه رضايت خواهد داد و قانع كردن سازمان‌هاي بين‌المللي و كشورهاي منطقه به اين امر كاري دشوار است. مختصر آنكه سران كردستان عراق يقين بدانند تصميم آنان يك خطاي استراتژيك و به زيان مردم كرد و حتي آرزويي محال است. توسعه‌يافتگي كردستان عراق به استقلال نياز ندارد و تلاش براي رسيدن به اين آرزوي ناممكن، اين ميزان دستاوردهاي دولت خودمختار را هم بر باد خواهد داد.