كره شمالي براي يك آزمايش موشكي جديد آماده مي‌شود
تلاش جهاني براي متوقف كردن تهديد هسته‌اي پيونگ‌يانگ
شهاب شهسواري
درست يك روز پس از آزمايش هسته‌اي كره شمالي، پيونگ‌يانگ براي انجام يك آزمايش موشك بالستيك جديد آماده مي‌شود. طي دو ماه گذشته كره شمالي چهار آزمايش موشك بالستيك انجام داده است كه آخرين آزمايش موشكي از طريق آسمان ژاپن با واكنش تند دولت ژاپن مواجه شد. شوراي امنيت سازمان ملل متحد هم در واكنش به آزمايش هسته‌اي كره شمالي تصميم گرفت تا دوشنبه شب جلسه اضطراري براي رسيدگي به شرايط پيونگ‌يانگ برگزار كند. اين دومين جلسه اضطراري شوراي امنيت طي يك هفته گذشته در مورد كره شمالي است. روز دوشنبه خبرگزاري آسوشيتدپرس به نقل از كارشناسان نظامي در كره جنوبي خبر داد كه پيونگ‌يانگ خود را براي انجام يك آزمايش موشكي جديد، بلافاصله بعد از آزمايش هسته‌اي آماده مي‌كند. رسانه‌هاي رسمي كره شمالي ادعا كرده بودند كه انفجار هسته‌اي روز يكشنبه محصول آزمايش يك بمب هيدروژني است و اين كشور به توانايي ساخت بمب‌هاي هيدروژني قابل نصب در كلاهك موشك‌هاي بالستيك دست پيدا كرده است. كره شمالي اخيرا مدل موشك هواسونگ 14 خود را آزمايش كرد كه بر اساس برآوردها توانايي هدف گرفتن خاك امريكا را در فاصله 7800 كيلومتري پيونگ‌يانگ دارد. در عين حال پس از آنكه دونالد ترامپ رييس‌جمهور امريكا در سخناني گفت كه براي برخورد با كره شمالي با استفاده از «آتش و خشم» آماده است، پيونگ‌يانگ اعلام كرد كه قصد دارد در يك عمليات موشكي خاك جزيره گوام در اقيانوس آرام را هدف بگيرد. جزيره گوام، بخشي از خاك ايالات متحده امريكا در اقيانوس آرام است كه كمتر از 3000 كيلومتر با خاك كره شمالي فاصله دارد. ژنرال جيمز متيس، وزير دفاع ايالات متحده امريكا، روز دوشنبه دقايقي بعد از ديدارش با رييس‌جمهور در كاخ‌سفيد به خبرنگاران گفت: «هر تهديدي نسبت به سرزمين‌هاي امريكا از جمله گوام يا عليه متحدان امريكا با عمليات نظامي وسيعي پاسخ داده خواهد شد.» متيس در عين حال توضيح داد: «هدف ايالات متحده امريكا، نابودي كامل كره شمالي نيست، اما در صورت نياز اين هم جزو گزينه‌هاي نظامي قرار خواهد داشت.»پس از انجام ششمين آزمايش هسته‌اي كره شمالي، ارتش كره جنوبي رزمايش تازه‌اي را با استفاده از گلوله‌هاي جنگي در مرزهاي شمالي اين كشور انجام داد. در اين رزمايش ارتش كره جنوبي با استفاده از جنگنده‌هاي اف-15 و موشك‌هاي زمين به زمين، عمليات حمله به تاسيسات هسته‌اي كره شمالي را شبيه‌سازي كردند. در عين حال به گزارش خبرگزاري يونهاپ، وزير دفاع كره جنوبي، سونگ يونگ مو، روز دوشنبه اعلام كرد كه كره جنوبي قصد دارد تعداد بيشتري از سامانه‌هاي ضدموشكي تاد ارتش ايالات متحده امريكا را به زودي در خاك كره جنوبي مستقر كند.
برگزاري جلسه اضطراري شوراي امنيت
اعضاي شوراي امنيت سازمان ملل متحد، براي سومين بار در يك ماه گذشته دوشنبه شب يك جلسه اضطراري براي بررسي تهديد كره شمالي برگزار كردند. بيانيه سه‌شنبه هفته گذشته شوراي امنيت سازمان ملل متحد در جلسه‌اي كه به درخواست ژاپن براي بررسي آزمايش موشك بالستيك كره شمالي از فضاي ژاپن برگزار كرده بود، از پيونگ‌يانگ مي‌خواست برنامه موشك‌هاي بالستيك و سلاح هسته‌اي خود را متوقف كند. در بيانيه شوراي امنيت آمده بود كه پيونگ‌يانگ «عامدانه صلح و امنيت منطقه را به خطر مي‌اندازد.»يك ماه پيش اعضاي شوراي امنيت سازمان ملل متحد در پي يك آزمايش موشكي ديگر كره شمالي تحريم‌هاي جديدي را عليه اين كشور وضع كرده‌بودند. هر چند ايالات متحده امريكا خواهان تحريم‌هاي تازه‌تر عليه كره شمالي از جمله منع كار كارگران كره شمالي در خارج از مرزهاي اين كشور و تحريم نفتي و تحريم حمل و نقل دريايي، هوايي و زميني به اين كشور است، اما قدرت‌هاي ديگر شوراي امنيت از جمله روسيه و چين خواهان ترسيم يك نقشه راه بلندمدت از جمله تعيين خط مشي مذاكرات با كره شمالي هستند. واسيلي نبنژيا، نماينده دايم روسيه در شوراي امنيت سازمان ملل متحد در سخناني كه سه‌شنبه گذشته در جلسه اضطراري اين شورا انجام داد، گفته بود: «حل مساله فرو رفتن شبه‌جزيره كره در جنگ و بي‌ثباتي به تنهايي با استفاده از تحريم غير ممكن است. مسير تحريم‌ها هيچ برنامه‌اي را براي وارد كردن كره شمالي به مذاكرات سازنده پيش‌بيني نمي‌كند.»
چه چيزي را مي‌توان تحريم كرد؟
به نظر نمي‌رسد حتي در صورتي كه شوراي امنيت سازمان ملل متحد تصميم بگيرد كه تحريم‌هاي تازه‌اي براي كره شمالي وضع كند، چيز زيادي براي تحريم باقي مانده‌باشد. تقريبا 90 درصد از درآمدهاي خارجي كره شمالي از طريق تجارت با همسايه غربي، چين تامين مي‌شود. تا پيش از اين ميزان صادرات كره شمالي به خارج از اين كشور نزديك به 3 ميليارد دلار درآمد سالانه براي دولت كيم جونگ اون در برداشت. كره شمالي طي سال‌هاي گذشته بارها توسط شوراي امنيت سازمان ملل متحد تحريم شده است و كشورهاي جهان از خريد اكثر محصولاتي كه توسط كره شمالي توليد مي‌شود باز داشته‌شده‌اند. تازه‌ترين تحريم‌هاي سازمان ملل متحد يك ماه پيش توسط قطعنامه 2371 شوراي امنيت وضع شد. بر اساس قطعنامه 2371 خريد آهن، سنگ آهن، سرب، سنگ سرب و شيلات از كره شمالي ممنوع شد. به گفته نيكي هيلي، نماينده دايم ايالات متحده در سازمان ملل متحد، تحريم‌هاي تازه عليه كره شمالي درآمد خارجي اين كشور را به ميزان يك‌سوم كاهش داده است و به حداكثر يك ميليارد دلار در سال رسانده. در حال حاضر تنها محصول‌هاي صادراتي كره شمالي كه هنوز تحت تحريم‌هاي سازمان ملل متحد قرار نگرفته‌اند و كشورهاي جهان در تجارت آن آزاد هستند، پارچه و پوشاك است. بزرگ‌ترين محصول وارداتي كره شمالي نيز نفت خام و زغال‌سنگ است. مشخص نيست كه سالانه چه ميزان نفت خام و زغال سنگ به كره شمالي صادر مي‌شود، اما تخمين زده مي‌شود كه چين از طريق يك خط لوله قديمي سالانه 520 هزار بشكه نفت خام به اين كشور صادر مي‌كند. از رقم نزديك به 120 ميليون دلاري تجارت سالانه با روسيه هم بخش اعظم آن به نفت و زغال‌سنگ اختصاص دارد. در صورتي كه شوراي امنيت سازمان ملل متحد قصد داشته باشد تحريم‌هاي جديد اقتصادي عليه پيونگ‌يانگ وضع كند، نامزدهاي باقيمانده براي تحريم چيزي جز صادرات پارچه و پوشاك و واردات نفت خام نخواهد بود. با اين وجود روزنامه انگليسي زبان گلوبال تايمز چين وابسته به حزب كمونيست، روز يكشنبه در يادداشتي نوشت در صورت قطع كامل تجارت ميان چين و كره شمالي يا حتي بسته شدن كامل مرزهاي دو كشور، باز هم نمي‌توان پيش‌بيني كرد چنين اقداماتي جلوي انجام آزمايش‌هاي جديد موشكي و هسته‌اي كره شمالي را بگيرد. دولت پكن نگران اين است كه در صورت محاصره كامل اقتصادي و سياسي كره شمالي، پيونگ‌يانگ هدف تهديدهاي خود را از سمت واشنگتن و سئول به سمت چين نشانه رود.
يادداشت روزنامه انگليسي زبان حزب كمونيست چين در عين حال تاكيد مي‌كند: «امنيت راهبردي و محيط زيست كشور، خط قرمز تحمل دولت است. اگر كره شمالي از اين خط قرمز عبور كند، چارچوب تمامي روابط موجود ميان چين و كره شمالي فرو مي‌ريزد. »