فقط دستورات را انجام مي‌دادم
اسدالله امرايي
«تاريكي تمام پهنه نور را مي‌پوشاند. آن را به‌زحمت مي‌ديدم. صدايش پرده گوشم را پاره مي‌كرد اما آن را نمي‌شنيدم. باد از آنجا مي‌وزيد. نمي‌دانستم دقيقا از كجا! پنجره‌ها را درهم مي‌كوبيد. به آن گوش نمي‌دادم. سرم در قلبم بود و قلبم در گوشه‌اي تاريك. همه‌چيز غرق در آن تاريكي‌اي بود كه نمي‌دانم از كجا فرود آمده بود. چهره را از من پنهان مي‌كرد، منظورم قلب است. منظورم آميختن انسان با انسان است و اضطراب و نشاط و انسانيتي كه در او پديد مي‌آورد. اينها ديگر در من وجود نداشت. ديگر نمي‌پذيرفتم كه در من باشند. حالتي مبهم و نزديك به‌حالت جنون داشتم اگرچه نه ديوانه بودم و نه بدذات. تحت سيطره قدرتي نيرومندتر از هر جاذبه ديگري در اين دنيا، دستورات را انجام مي‌دادم. اين مساله تنها در نظرم بد بود، چون مزه‌اي كه طعمي نداشت، انگار در گوشِ آب مي‌خواني و روان مي‌شود. انگار خودت را از ارتفاعي بلند پرت مي‌كني و نمي‌شكني. پس از آن هيچ احساسي نداري. در حالت بيداري مي‌خوابي. بيدار كه مي‌شوي هنوز خوابي.» رمان «عروسك آتش» نوشته بشير مفتي با ترجمه سارا اسدي كاوان در نشر كيان افراز منتشر شده است. اين رمان در سال 2012 نامزد دريافت جايزه بين‌المللي بوكر عربي شده بود. بشير مفتي در اين رمان، قهرمان داستانش رضا شاوش را در مقام مدعي مي‌نشاند كه انگار زندگي همه انسان‌ها را روايت مي‌كند. اين اثر رئاليستي در ژانر ادبيات اعترافي جا مي‌گيرد و مرحله‌اي بسيارمهم از تاريخ معاصر الجزاير را طي دو دهه 70 و 80 ميلادي تصوير مي‌كند. نويسنده كوشيده است تاثير انقلاب دهه هفتادِ الجزاير را بر زندگي مردم كشورش نشان دهد. سويه ديگر اثر افشاي فساد طبقه نوخاسته حاكم است. بشير مفتي نويسنده و روزنامه‌نگار الجزايري در سال 1969 الجزيره به دنيا آمده، زبان و ادبيات عربي خوانده و نوشتن پيشه كرده. ازجمله رمان‌نويسان جديد الجزاير است كه عليه نويسندگان محافظه‌كار دوره‌هاي قبل شوريده‌اند. شخصيت اول داستان رضا شاوش، در سرتاسر داستان همه‌چيز را زير سوال مي‌برد، از هستي و كائنات گرفته تا مسائل و باورهاي زميني به بحث تقدير و جبر و اختيار دامن مي‌زند و درنهايت غير مستقيم خواننده را با همين پرسش‌هاي گاه بي‌پاسخ تنها مي‌گذارد كه انسان چيست و هستي‌اش به چه ربط دارد. شايد بتوان نگاه مفتي را در رمان‌نويسي متاثر از مكتب ادبيات معاصر فرانسه ديد؛ هر چند خودش چندان به اين نگاه و تقسيم‌بندي اعتقادي ندارد. عروسك آتش نخستين اثر اين نويسنده است كه از عربي ترجمه شده.