تكرار زلزله 10 سال پيش ژاپن
مهدي زارع
در آستانه دهمين سالگرد زلزله و سونامي 11 مارس 2011 ژاپن (با بزرگاي 9، در تاريخ 20 اسفند 1389) كه به انفجار نيروگاه هستهاي فوكوشيماي ژاپن به دليل سونامي منجر شد و همچنين حدود 17 هزار كشته و 4 هزار نفر ناپديد شده برجاي گذاشت، زلزلهاي با بزرگاي 7.1 در ژاپن در عصر 25 بهمن 99 رخ داد. زلزله در ساعت 08:23 روز شنبه 13 فوريه به وقت ژاپن (38: 17 بعدازظهر شنبه 25/11/99 به وقت تهران)، ساختمانها را لرزاند و خاموشيهاي گستردهاي را موجب شد، اما خسارت عمدهاي وارد نشد و هشدار تسونامي صادر نشد. آژانس آب و هواشناسي ژاپن (كه مسوول پايش كليه مخاطرات طبيعي در ژاپن از جمله زلزله و سونامي است) اعلام كرد كه مركز زمين لرزه در سواحل استان فوكوشيما در ژرفاي 60 كيلومتري زمين بوده است. اين زلزله ساختمانهاي پايتخت توكيو و شهرهاي ديگري به ويژه در شرق ژاپن را لرزاند. آژانس آب و هواشناسي اعلام كرد هيچ هشدار تسونامي صادر نشده است.
سازوكار زلزله فشاري بود و در پهنه فرورانش غرب اقيانوس آرام در ساحل ژاپن رخ داد ولي خوشبختانه ژرفاي آن 60 كيلومتر بود و بزرگاي 7.1 اجازه و امكان ايجاد چنان گسيختگي بزرگ گسله نميداد كه با رسيدن به كف دريا موجب احتمال ايجاد سونامي شود. بنابراين هشدار سونامي صادر نشد. اين زلزله نشان داد كه ارزش تعيين دقيق كانون زلزله و ژرفاي آن با فناوري پيشرفته، تعداد دستگاههاي زياد لرزهنگاري و همچنين فناوري ارتباطي و مخابراتي پيشرفته، براي انتقال سريع اطلاعات چقدر بالاست. بدين طريق تكليف اينكه هشدار سونامي داده شود يا نه، به سرعت معلوم ميشود. سخنگوي دولت در جلسه توجيهي پخش شده در تلويزيون NHK، گفت كه برق در حدود 950 هزار خانوار در ابتدا قطع شد. خاموشيها در شمال شرقي ژاپن از جمله فوكوشيما و استانهاي همسايه متمركز شد. مالك شركت برق توكيو (تپكو) گفت، هيچ آسيبي در نيروگاههاي هستهاي شماره يك فوكوشيما يا نيروگاه هستهاي كاريوا-كاريوازاكي گزارش نشد. اين شركت همچنين گفت كه هيچ تغييري در ميزان پرتوهاي راديو اكتيو در اطراف نيروگاهها ايجاد نشده است. هيچ آسيبي نيز در تاسيسات هستهاي فوكوشيما شماره 2 و اوناگاوا مشاهده نشد. عليرغم عدم اعلان هشدار سونامي، به عنوان يك پيشگيري، به كساني كه در نزديكي مناطق ساحلي هستند توصيه شد كه به دليل ادامه لرزهها به مناطق با ارتفاع بالاتر براي اجتناب از آسيب در سونامي محتمل در يك زلزله بعدي حركت كنند.
آژانس آب و هواشناسي ژاپن اعلام كرد كه اين زمينلرزه در مناطق جنوبي مياگي و مناطق ساحلي ناكادوري و ساحلي هامادوري فوكوشيما لرزش بيشتري داشته است. منطقه همادوري محل استقرار نيروگاه هستهاي شماره يك فوكوشيما زلزلهزده و سونامي 20 اسفند 1389 توهوكو، سنداي ژاپن است.
اين زمينلرزه چند هفته قبل از 10 سالگي زلزله 11 مارس 2011 در فوكوشيما رخ داد، زمينلرزهاي كه شمال شرقي ژاپن را ويران كرد و باعث ايجاد سونامي گستردهاي شد كه منجر به بدترين بحران هستهاي جهان در اثر يك سانحه طبيعي در طول تاريخ شد. نيروگاه هستهاي شماره يك فوكوشيما محل اين فاجعه فناوري بود. ژاپن محل رخداد حدود 20درصد از زمينلرزههاي با بزرگاي بيش از 6 در دنياست.