گروه سياسي
چهاردهمين تجربه ايران از انتخابات رياست‌جمهوري، ديروز در شرايطي از ساعت 8صبح آغاز شد كه در آخرين روز منتهي به انتخابات، عليرضا زاكاني و اميرحسين قاضي‌زاده‌هاشمي دو نامزد اصولگرا به نفع ساير نامزدهاي جريان راست كناره‌گيري كردند تا قطار انتخابات نهايتا با 4نامزد به حركت خود ادامه دهد. اما مهم‌ترين معادله در ساعات منتهي به راي‌گيري موضوع اجماع قاليباف و جليلي به نفع يكديگر بود. معادله‌اي كه نهايتا نيز ناگشوده باقي ماند و اين دو نامزد هيچكدام حاضر نشدند، به نفع ديگري كناره‌گيري كنند. اين در حالي است كه جلسات مستمري در مشهد، اصفهان و تهران در خصوص اجماع برگزار شده بود اما بي‌نتيجه پايان يافت. چهره‌هايي چون حداد عادل، محسن رضايي و باهنر تمام تلاش خود را براي شكل‌گيري اين وحدت به كار بستند اما نتيجه مورد نظر حاصل نشد. با عميق‌تر شدن انشقاق، طرفداران هر كدام از نامزدهاي اصولگرا در فضاي مجازي و رسانه‌اي به زد و خورد با هم پرداختند و هر كدام ديگري را مسوول باخت احتمالي معرفي كردند.
آخرين نظرسنجي‌هاي انتخاباتي كه توسط مركز پژوهش‌هاي مجلس، ايسپا و...منتشر شد، مسعود پزشكيان را در صدر (35درصد)، جليلي را در رتبه دوم (32درصد) و قاليباف را در رتبه سوم (22درصد) قرار دادند. با يك چنين اعداد و ارقامي است كه آخرين ساعات، دقايق و ثانيه‌هاي پاياني منتهي به انتخابات هم سپري شدند و ايرانيان يك‌بار ديگر در برابر يك گزينش مهم تاريخي قرار گرفتند. تا لحظه تنظيم اين گزارش انتخابات از سوي شوراي نگهبان تا ساعت 10 شب تمديد شد.
برداشت اول: زنگ انتخابات به صدا درآمد
با دميدن نخستين شراره‌هاي خورشيد سحرگاهي، ماراتن انتخابات چهاردهم آغاز شد؛ از ساعت قبل از 8، در بسياري از حوزه‌هاي انتخابيه برخي از شهروندان در انتظار باز شدن رسمي مراكز راي‌گيري و انداختن آراي خود به صندوق‌ها بودند. نهايتا صبح جمعه و رأس ساعت هشت صبح و با دستور احمد وحيدي، وزير كشور رأي‌گيري از واجدين شرايط انتخابات چهاردهمين دوره رياست‌جمهوري آغاز شد. 6 هزار و ۶۹۶ شعبه اخذ رأي در حوزه انتخابات استان تهران وظيفه خدمت‌رساني به شهروندان را به عهده گرفتند.
هيأت‌هاي اجرايي در سراسر استان تهران و حوزه‌هاي انتخابيه آغاز اخذ رأي‌گيري را گزارش كردند. به گفته رييس ستاد انتخابات استان تهران عوامل اجرايي اخذ رأي مردم را آغاز كردند و تعرفه‌ها نيز تحويل شعب اخذ رأي شد. احمد وحيدي وزير كشور طي سخناني گفت: «از همه هواداران نامزدها مي‌خواهيم بنا بر ضوابط قانوني عمل كنند؛ هيچگونه مجوز تبليغات براي امروز نداريم. از همه هواداران داوطلبان انتظار رعايت كامل ضوابط قانوني را داريم.» از سوي ديگر، طحان‌نظيف سخنگوي شوراي نگهبان هم اعلام كرد: «هر وقت اتمام راي‌گيري اعلام شد شمارش آرا آغاز مي‌شود. فعلا با صفوف به هم پيوسته مردم مواجه هستيم.» 8و 14دقيقه بود كه خبر رسيد، رهبر انقلاب راي خود را به صندوق ريخته است. پس از رهبري نوبت به سيد محمد خاتمي بود كه جهت شركت در چهاردهمين دوره انتخابات رياست جمهوري وارد حسينيه جماران شده و راي خود را به صندوق بيندازد. بسياري از رسانه‌هاي اصولگرا هم لحظه راي دادن خاتمي را ثبت كردند.ساعاتي بعد هم رسانه‌ها خبر دادند مهدي كروبي راي خود را به صندوق انداخت.» كروبي پس از شركت در انتخابات گفت: « اصلاحات مساله‌اي فردي و شخصي نيست و به سرنوشت يك ملت مرتبط است. از مردم مي‌خواهم براي تغيير و احقاق حقوق‌شان در انتخابات شركت كنند و در صورتي كه منتخب مردم اقتدار داشته باشد با همين قانون اساسي ناقص مي‌تواند تا حدود بسيار زيادي براي رفاه حال مردم گام‌هایي بردارد.» حسن روحاني در اولين ساعات رأي‌گيري چهاردهمين دوره انتخابات رياست‌جمهوري با حضور در يكي از مدارس منطقه ۱، رأي خود را به صندوق انداخت. از سوي ديگر، مسعود پزشكيان نيز براي شركت در انتخابات رياست‌جمهوري چهاردهم به بيمارستان فيروزآبادي رفت و راي خود را به صندوق انداخت.
برداشت 2: اعداد و ارقام چه مي‌گويند؟
بر اساس پايش خبرنگار اعتماد از مراكز راي‌گيري و گفت‌وگو با مسوولان اجرايي، متوسط اخذ آرا در هر دقيقه به حدود 34هزار نفر رسيد. اگر اين عدد را ضربدر 60 (دقيقه) كنيم، براي هر ساعت حدود 2ميليون راي اخذ شده است. اگر فرض را بر اين بگيريم كه انتخابات تا ساعت 12 شب تمديد شود، طي ساعت16راي‌گيري، بيش از 32ميليون نفر بايد آراي خود را به صندوق راي بريزند. با فرض 61ميليون نفر واجد راي‌دهي در كشورمان مي‌توان پيش‌بيني كرد كه ميزان مشاركت در انتخابات چهاردهم حول و حوش 52 درصد خواهد بود. اين ميزان با احتساب ميزان آرايي است كه مردم حول و حوش ساعت 12 ظهر تا 3بعداز ظهر به صندوق‌ها ريخته‌اند، هر اندازه ميزان مشاركت در انتخابات بالا رود، احتمال تغيير اين اعداد و ارقام هم وجود خواهد داشت. پايش ميداني خبرنگار اعتماد از سطح شهر تهران نشان مي‌دهد از ساعت 18 به بعد، ميزان حضور مردم در مراكز راي‌گيري افزايش قابل توجهي پيدا كرد. مردم تهران در مناطقي چون، سعادت‌آباد، نظام‌آباد، نازي‌آباد، خاوران، فلاح، صادقيه، پونك، ستارخان و...با خنك‌تر شدن هوا راهي مراكز راي‌گيري شدند تا به نامزد مورد نظر خود راي دهند. اين حضور، فرضيه‌ها را در خصوص افزايش ميزان مشاركت از حدود 50درصد به محدوده بالاي 53درصد تقويت كرد. روح‌الله جمعه‌اي معاون وزير كشور در دولت حسن روحاني طي تویيتي نوشت: «يك خبر دلگرم كننده؛ از دقايقي پيش ميزان مشاركت، روندي صعودي گرفته است كه اميد است فضاي سرد به فضاي گرم و اميدبخش تبديل شود. بهترين هديه براي ترامپ جنگ‌طلب يك گفتمان ستيزه‌جو در ايران است.» اين اخبار اميدواري‌ها را در خصوص نتيجه انتخابات افزايش داد. محمد جواد آذري‌جهرمي عضو ستاد مسعود پزشكيان در گفت‌وگو با خبرنگار جماران در واكنش به حضور فزاينده مردم گفت: «مردم استان‌هاي خوزستان، فارس، گيلان، آذربايجان غربي و تهران در ساعت‌هاي پاياني انتخابات تعيين كننده هستند. بنا بر گزارش‌ها مي‌توانيم در دور اول پيروز شويم. مردم نگذارند كار دولت آينده يك هفته هم عقب بيفتد.» فياض زاهد از مشاورين مسعود پزشكيان هم كه در حسينيه ارشاد حضور داشت در گفت‌وگويي با بغض و گريه گفت: ايران ميراث مشترك همه ماست هيچ گروهي نمي‌تواند خود را مالك ايران بداند. ما مثل بقيه نمي‌گوييم هركس ناراضي است برود ما مي‌خواهيم پنجره‌ها را باز كنيم تا بقيه برگردند. ما از ايران نخواهيم رفت. من در ۳ انتخابات اخير راي ندادم چون انتخابات بي‌معنا بود. در تاريخ هيچ ملتي يك شبه تحول عجيبي رخ نداده است.
برداشت3: مرددين تعيين كننده‌اند
يكي از معادلات مهم در انتخابات چهاردهم راي مرددين است؛ تحليل‌ها حاكي است كه حضور يا عدم حضور اين قشر نتايج انتخابات را تغيير مي‌دهد. بابك نگاهداري، رييس مركز پژوهش‌هاي مجلس طي ساعات نزديك به آغاز انتخابات در اظهاراتي اعلام كرد: «پيش‌بيني‌ها نشان مي‌دهد مرددين تعيين كننده نتيجه نهايي انتخابات خواهند بود. در بين كساني كه گفته‌اند قطعا يا احتمالا در انتخابات شركت خواهند كرد، 9/23درصد مردد هستند و از اين جهت مي‌توان گفت مرددين تعيين‌كننده نتيجه نهايي انتخابات هستند. همچنين، آقاي مسعود پزشكيان ۹/29 درصد، آقاي سعيد جليلي ۸/18 درصد، آقاي محمدباقر قاليباف 8/16 درصد و آقاي مصطفي پورمحمدي 6/0 درصد از اين آرا را به خود اختصاص داده‌اند. علاوه بر اين 6/1درصد گفته‌اند رأي سفيد يا باطله مي‌دهند و 5/8 درصد نيز تمايلي براي پاسخ نداشته‌اند.»
او همچنين ادامه داد: «در بين كساني كه براي شركت در انتخابات مردد هستند، 9/۳۲ درصد گفته‌اند به «مسعود پزشكيان»، 4/۱۶ درصد به «محمدباقر قاليباف»، ۱۰ درصد به «سعيد جليلي» و 3/1 درصد به «مصطفي پورمحمدي» رأي خواهند داد. همچنين، 6/۲۴ درصد از اين پاسخگويان همچنان مردد بوده و هنوز نامزد مورد نظرشان را انتخاب نكرده‌اند. در نهايت 3/6 درصد گفته‌اند كه در اين انتخابات رأي سفيد يا باطله مي‌دهند و 5/8 درصد نيز تمايلي براي پاسخ نداشته‌اند.» بر اين اساس حضور مرددين نتيجه انتخابات را به نفع نامزد اصلاح‌طلب در دور اول بر مي‌گرداند. اما در صورتي كه اين طيف حاضر به مشاركت در انتخابات نشوند، احتمال دو مرحله‌اي شدن انتخابات وجود دارد. حمید رسايي حول و حوش ساعت 15عصر اعلام كرد اگر آرا با اين منوال پيش رود؛ رقابت در مرحله دوم ميان پزشكيان و جليلي خواهد بود!
اما با توجه به نزديكي مواضع نگاهداري با قاليباف برخي تحليلگران اعداد و ارقام مطرح شده توسط او را با فرض جانبداري از قاليباف در برابرجليلي مطرح كرده و اعلام كردند، ميزان توجه سمپات‌هاي اصوگلرا به جليلي نسبت به قاليباف بيشتر است. با مشخص شدن تاثير مرددين در نتيجه نهايي انتخابات بسياري از چهره‌هاي سمپات با نامزدهاي هر دو جريان تلاش كردند، توجه اين طيف را به خود جلب كنند.
برداشت4: فردا دير است
محمدجواد ظريف يكي از چهره‌هایي است كه در واكنش به رخدادهاي انتخاباتي تویيتي منتشر كرد و نوشت: « سلام بر مردم هوشمند ايران. در چند ساعت آينده سرنوشت كشور رقم خواهد خورد. به تلاش‌ها و پيامك‌هاي فريبكارانه كه براي نگه داشتن شما در خانه تشديد شده، توجه نكنيد. همراه با خانواده و دوستان به پاي صندوق‌هاي راي بشتابيد. من هم تماس‌ها را شروع مي‌كنم. فردا دير است و پشيماني بي‌فايده...» سيدمحمد صدر، عضو مجمع تشخيص مصلحت نظام هم خبر داد: امسال اقدام شوراي نگهبان متفاوت بود. استقبال خوبي شده و ممكن است برخلاف نظرسنجي‌ها در همان دور اول انتخابات تمام شود.» او همچنين خطاب به مرددين گفت: «دنياي سياست دنياي واقعيات است نه ايده‌آل‌ها.» صدر از مرددين خواست براي ايران پاي صندوق‌هاي راي بيايند. دبيركل مجمع نيروهاي خط امام در پاسخ به خبرنگار خبرگزاري دانشجو درباره نتيجه انتخابات اعلام كرد: من اهل پيش‌بيني كه نيستم. اگر اوضاع سالم و درست پيش برود به آينده اين انتخابات و كشور اميدواريم. فكر مي‌كنيم رييس‌جمهور مورد نظر ما اگر موفق به راي آوردن شوند همانطور كه گفته شده افراد كارآمد، پاكدست و امين همراه او مي‌آيند.مجلس هم در بحث وزرا كمك كند. طبيعتا اميد است كه اوضاع بهتر شود.»
متوسط اخذ آرا در هر دقیقه به حدود 34هزار نفر رسید. اگر این عدد را ضربدر 60 (دقیقه)کنیم، برای هر ساعت حدود 2میلیون رای اخذ شده است. اگر فرض را بر این بگیریم که انتخابات تا ساعت 12 شب تمدید شود، طی 16رای گیری، بیش از 32میلیون نفر باید آرای خود را به صندوق رای بریزند.
با فرض 61میلیون نفر واجد رای دهی در کشورمان می توان پیش بینی کرد که میزان مشارکت در انتخابات چهاردهم حول و حوش 52 درصد خواهد بود. این میزان با احتساب میزان آرایی است که مردم حول و حوش ساعت 12 ظهر تا 3بعداز ظهر به صندوق های ریخته اند.
از ساعت 18 به بعد، میزان حضور مردم در مراکز رای گیری افزایش قابل توجهی پیدا کرد. مردم تهران در مناطقی چون، سعادت آباد، نظام آباد، نازی‌آباد، خاوران، فلاح، صادقیه، پونک، ستارخان و...با خنک تر شدن هوا راهی مراکز رای گیری شدند تا به نامزد مورد نظر خود رای دهند.
بابک نگاهداری، رییس مرکز پژوهش های مجلس : «پیش بینی‌ها نشان می دهد مرددین تعیین کننده نتیجه نهایی انتخابات خواهند بود. در بین کسانی که گفته‌اند قطعا یا احتمالا در انتخابات شرکت خواهند کرد، 9/23 درصد مردد هستند و از این جهت می‌توان گفت مرددین تعیین‌کننده نتیجه نهایی انتخابات هستند.
محمدجواد ظریف :« در چند ساعت آینده سرنوشت کشور رقم خواهد خورد. به تلاش‌ها و پیامک‌های فریبکارانه که برای نگه داشتن شما در خانه تشدید شده، توجه نکنید. همراه با خانواده و دوستان به پای صندوق‌های رای بشتابید. من هم تماس‌ها را شروع می‌کنم. فردا دیر است و پشیمانی بی‌فایده.»