به نظر میرسد رایدهندگان در ایالاتمتحده، برای رسیدن به پاییز و ماه نوامبر، زمان برگزاری یکی از جنجالیترین انتخابات در ایالاتمتحده، باید از تابستان داغی عبور کنند. جو بایدن و دونالد ترامپ، روسای جمهور فعلی و سابق ایالاتمتحده، ساعت ۲۱ روز پنجشنبه به وقت شرقی امریکا، ساعت 30: 4 صبح جمعه به وقت تهران، در اولین مناظره خود در رقابتهای انتخاباتی کاخ سفید در سال 2024 در آتلانتا، با هم به مناظره پرداختند. این مناظره 90 دقیقه ای به میزبانی شبکه سیانان برگزار شد و محورهای متفاوتی را پوشش میداد. این درحالی است که ترامپ به دلیل تلاشهایش برای تغییر نتایج آرا به نفع خود و ادعای تقلب در انتخابات سال 2020 با دو پرونده کیفری روبهرو است. در طرف مقابل، بایدن نیز که در داخل با بحران تورم دست و پنجه نرم میکند، در صحنه بینالمللی نیز با دو جنگ بالفعل در اوکراین و خاورمیانه مواجه است و در درگیریهای بالقوه دیگری نیز ممکن است وارد شود. نظر سنجیهای متفاوت نیز حاکی از پیشتازی ترامپ، عمدتا به خاطر مساله اقتصاد، است. هیچ مخاطب استودیویی برای مناظره وجود نداشت و میکروفون هر نامزد زمانی که نوبت صحبت به رقیبشان میرسید، خاموش میشد. مجریان مناظره شبکه سیانان جیک تاپر و دانا باش بودند. گفته می شود بیش از هزار روزنامهنگار از سراسر جهان به مقر سیانان در ایالت آتلانتا آمده بودند تا از نزدیک مناظره را دنبال كرده و اخبار مهم آن را برای مخاطبان خود مخابره کنند.
سایه سن بر اولین مناظره روسای جمهوری امریکا
شروع مناظره تا حدی آرام و بیحاشیه بود. از بایدن 81 ساله و ترامپ 78 ساله خواسته شد تا به نگرانیها در مورد اینکه آیا سن آنها برای ریاستجمهوری چهار سال آینده بسیار زیاد است یا خیر، پاسخ دهند. بایدن در ابتدا به طعنه گفت که تا پیش از این او متهم به جوانی و بیتجربه بودن در نیمه اول زندگی سیاسی خود شده است و اکنون به خاطر سن و سالش و البته تجربه اش مورد شماتت قرار گرفته است.
ترامپ، 78 ساله، در پاسخ به پرسشی درباره سن و سالش، بر آزمونهای شناختی خود و موفقیت اخیرش در زمین گلف به خود میبالید. او گفت که اخیرا دو تست ذهنی و شناختی داده و در هر دوی آنها موفق بوده است. او سپس اضافه کرد که در سلامت کامل است و هیچ مشکل بدنی و ذهنی ندارد و تصریح کرد كه به تازگی دو قهرمانی باشگاه در رشته گلف به دست آورده است. به نظر میرسد اشاره ترامپ به آزمون شناختی در زمان ریاستجمهوری در سال 2018 است. اخیرا و با تکرر رفتارهای عجیب بایدن در دیدارهای رسمی، وضعیت سلامت ذهنی و شناختی او با تردید روبهرو شده است. همین مساله، وضعیت شناختی ريیسجمهور امریکا را به صدر اخبار کشانده است و همین مساله به ابزاری برای زورآزمایی ترامپ علیه بایدن بدل شده است. به گزارش نیویورک تایمز، رونی جکسون، پزشک معتمد کاخ سفید در زمان ترامپ گفت که ريیسجمهور سابق در ارزیابی شناختی مونترال نمره کامل 30/30 را به دست آورده است.
نه تنها وضعیت مزمن شناختی بایدن، که وضعیت سلامتی او در شب انتخابات نیز گمانهزنیهایی را برانگیخت. دو نفر از افراد آشنا به این وضعیت بایدن به انبیسی نیوز گفتند، او اخیرا به «سرماخوردگی» مبتلا شده است و این امر در طول جلسه مناظره نیز کاملا مشهود بود. البته این دو فرد تصریح کردند که ريیسجمهور امریکا مبتلا به کووید-19 نیست. این درحالی بود که تن صدای آرام و سرعت کند صحبت بایدن و سرفههای گاه به گاه او توجهات را در طول مناظره جلب کرده بود.
بایدن در اوایل مناظره دچار لغزشهایی در صحبت شد: گاه رشته افکار خود را از دست داد و قبل از اینکه ناظران سیانان صحبت او را قطع کنند، لحظهای طولانی مکث میکرد. بایدن وقتی در مورد تقویت سیستم مراقبتهای بهداشتی ایالاتمتحده صحبت کرد نیز دچار همین مشکل شد. او با ادعای اینکه دولتش در مهار بیماری کووید-19 موفق عمل کرده است، به طرح اوباماکر، طرح خدمات درمانی سراسری در ایالاتمتحده، اشاره کرد و گفت که ترامپ مخالف سرسخت آن بود و اگر او اجازه می داد این طرح پیش برود، جان بسیاری در امریکا به دلیل شیوع کرونا به خطر نمیافتاد. ترامپ بارها از قانون مراقبت مقرون به صرفه دولت اوباما انتقاد کرده است، اما همواره این موضوع را رد کرده است که به دنبال بازنگری و مبارزه برای لغو این قانون است. بایدن در مناظره تلاش داشت بر محبوبیت قانون تاکید کند.
ترامپ در پاسخ گفت که بایدن عادت دارد هم در رفتار و هم در گفتار شگفتانگیز ظاهر شود. او گفت بایدن در ژانویه 2021 درحالی که هزاران نفر بر اثر بیماری کووید جان خود را از دست میدادند، در اوج همهگیری به قدرت رسید. زندگی روزمره امریکاییها به دلیل قرنطینه سراسری به طور گسترده مختل شد و یک اختلال عظیم اقتصادی ایجاد کرد که به شدت بر مردم ایالاتمتحده تاثیر گذاشته است. ترامپ گفت: من به او موقعیتی باورنکردنی ارائه دادم. او گفت دولتش تمام راهکارهای درمانی و دستاوردهای بالینی ممکن را به بایدن عرضه کرد، اما بایدن نتوانست به خوبی از آن بیرون آید.
حاشیههای پرونده حقالسکوت
در ادامه مناظره، مساله بسیار مهم محیطزیست نیز مطرح شد. ترامپ مدعی شد که شرایط محیطی در دوران دولت او بهترین در نوع خود بوده است. ريیسجمهور پیشین ایالاتمتحده گفت: من بهترین رکوردهای محیطزیستی را تا به حال داشتم و افراد ارشد محیطزیست من این آمار را درست قبل از اینکه روی صحنه بیایم، به من دادند.
براساس دادههای آوریل اداره مستقل اطلاعات انرژی ایالاتمتحده، میانگین انتشار کربن مربوط به انرژی ایالاتمتحده در طول سه سال اول دولت ترامپ بیشتر از زمان بایدن بوده است. از سال 2017 تا 2019، زمانی که ترامپ روی کار آمد، ایالاتمتحده به طور متوسط 2/5 میلیارد تن گاز دی اکسید کربن مرتبط با انرژی منتشر کرده بود، درحالی که از سال 2021 تا 2023، زمانی که بایدن بر سر کار بود، به طور متوسط 9/4 میلیارد تن گازهای گلخانهای در هوا پراکنده بود.
بایدن در ادامه مناظره تاکید کرد که ترامپ «اخلاق هرزهای» دارد و او حزب جمهوریخواه را به دلیل اتهامات خیانت در پرونده کیفری ترامپ در مورد پرداخت حقالسکوت به استورمی دانیلز بهشدت مورد انتقاد قرار داد.
بایدن همچنین ترامپ را به خاطر داشتن رابطه جنسی با یک بازیگر فیلمهای مستهجن در زمانی که همسرش باردار بود، مورد انتقاد قرار داد. ترامپ ادعای بایدن را رد کرد و گفت هرگز با بازیگر فیلمهای مستهجن رابطه جنسی نداشته است. هیات منصفه نیویورک ماه گذشته ترامپ را به جعل سوابق تجاری مرتبط با طرحی برای پرداخت حقالسکوت به استورمی دنیلز برای خودداری از صحبت در مورد رابطه جنسی ادعایی قبل از انتخابات ریاست جمهوری سال 2016، محکوم کرد. بایدن گفت در این پرونده تنها فردی که مجرم شناخته شده است ترامپ بود. به گزارش رسانههای امریکایی، ماه گذشته ترامپ در پرونده جرایم مربوط به پرداخت حقالسکوت مقصر شناخته شد. ترامپ به اظهارات بایدن به سرعت پاسخ داد و خاطرنشان کرد که هانتر بایدن، پسر ريیسجمهور امریکا نیز در دادگاه مجرم شناخته شده است. هانتر بایدن نیز اخیرا به دلیل حمل اسلحه در شرایط نشئگی ناشی از اعتیاد در دادگاه مجرم شناخته شد.
ترامپ و بایدن بر سر مساله بسیار بحث برانگیز سقط جنین نیز با هم به مشاجره پرداختند. ترامپ مدعی شد که «همه میخواستند» حمایتهای فدرال سقط جنین تحت قانون «رو علیه وید» لغو شود و این موضوع به ایالتهای جداگانه واگذار شود. رو علیه وید (Roe vs. Wade) حکم تاریخی دیوان عالی ایالاتمتحده در سال ۱۹۷۳ درخصوص قانونیشدن سقط جنین بود. دیوان عالی حکم داد که قانون اساسی ایالاتمتحده امریکا از آزادی زن برای انتخاب انجام سقط جنین بدون محدودیتهای مفرط دولتی پشتیبانی میکند. ترامپ با اشاره به نقل قولی از رالف نورتام، فرماندار سابق ویرجینیا، گفت که بایدن از ارائه مجوز سقط جنین تا لحظه تولد حمایت میکند. بایدن این ادعا را رد کرد و گفت که از پیشینه
«رو علیه وید» حمایت میکند، چراکه تقریبا نیم قرن در ایالاتمتحده به اجرا درآمده است. اما بایدن اذعان داشت که موضع ترامپ در واگذاری این مساله به ایالتها مانند این است که بگوید حقوق مدنی را به ایالتها واگذار کنید تا هر چه دلشان میخواهد بکنند.
اقتصاد، مسائل جهان و مهاجرت
وضعیت اقتصادی امریکا یکی از مسائل مهم برای رایدهندگان است و نظرسنجیهای متعدد نیز بر آن صحه گذاشتهاند. بایدن در پاسخ به پرسشی درباره تورم بالا، ترامپ را متهم کرد که واکنش دولت او به همهگیری کووید-۱۹ نادرست بود و ريیسجمهور پیشین اقتصادی آسیبدیده را به بایدن عرضه کرده است. بایدن اذعان کرد دولتش باید کارهای بیشتری انجام دهد: ما در حال کار برای کاهش قیمتها هستیم و این کاری است که ما انجام خواهیم داد.
به نظر میرسید سیاست خارجی در اولین دوئل بایدن و ترامپ مسالهای مهم تلقی نشده بود. با این حال، جنگ در دو منطقه اروپای شرقی و خاورمیانه نیز از مباحث داغ مناظره بود. ترامپ مدعی شد که اگر او ريیسجمهور ایالاتمتحده بود، هرگز روسیه به اوکراین و حماس به اسرايیل حمله نمیکرد. دونالد ترامپ با ضعیف خواندن دولت بایدن گفت که ایالاتمتحده دیگر ابرقدرت نیست و کسی دیگر ایالاتمتحده را محترم نمیداند و به حرفش گوش نمیهد. او گفت ایالاتمتحده مانند کشوری جهان سومی بدل شده است. بایدن نیز در پاسخ به ترامپ گفت که در دوره ترامپ ایران به عینالاسد حمله کرد و این امر باعث شد تعداد زیادی از سربازان امریکایی دچار ترومای مغزی شوند. او افزود که در مقابل حمله ایران، ترامپ ضعیف بود و هیچ کاری نکرد. هر دو نامزد انتخابات ریاستجمهوری امریکا در موضوع جنگ غزه، به حمایت از اسرايیل پرداختند و خواستار نابودی حماس شدند. بایدن در این باره گفت که تمرکز دولت او بر پایان دادن به درگیریها در غزه است اما دونالد ترامپ تاکید کرد که اسراييل باید «کار را تمام کند.» دونالد ترامپ در بخش دیگری از مناظره حمله حماس به اسرايیل را نتیجه سیاست خارجی بایدن درقبال ایران دانست.
بایدن در مناظره روز پنجشنبه، پس از اینکه تلاش کرد موضوع را به سمت توافق ناموفق مرزی سنای دو حزب سوق دهد، صبر خود را در برابر ريیسجمهور سابق، دونالد ترامپ در مورد مهاجرت از دست داد و او را دروغگو خطاب کرد. ترامپ با این اظهارات که جرم و جنایت در ایالاتمتحده به مساله مهاجرت مرتبط است، سیاستهای مهاجرتی بایدن را عامل اصلی بیثباتی در امریکا دانست. او گفت با باز شدن مرزها در زمان بایدن، تروریستهای بسیاری وارد امریکا شدهاند. در مقابل، بایدن سنگاندازی جمهوریخواهان کنگره در مقابل سیاستهای مهاجرتی را عامل اصلی شکست در کنترل مرزها دانست.
رایدهندگان مردد به مناظره شب گذشته چشم دوخته بودند تا بلکه بتوانند تصمیم خود را برای رای به نامزد مدنظر خود بگیرند. نظرسنجی دو روزه رویترز/ایپسوس که در 13 ژوئن منتشر شد، نشان داد که حدود 20 درصد از پاسخدهندگان در نظرسنجی درباره اینکه به چه کسی رای دهند یا اصلا در ماه نوامبر رای خواهند داد یا خیر، هنوز تصمیم نگرفتهاند.
نظرسنجی دانشگاه کوینیپیاک که روز چهارشنبه منتشر شد، نشان داد که 16درصد از رایدهندگان آماده تغییر گزینه نامزد خود هستند. در همان زمان، نظرسنجیهای متعدد نشان داده است که اکثر پاسخدهندگان گفتهاند که قصد دارند تصمیم خود را پس از مناظره بگیرند.
با این حال نتایج همین نظرسنجیها نشان میدهد ترامپ برنده راند اول رقابت میان رقبای انتخابات ریاستجمهوری است. در همین راستا خبرگزاری سیانان به نقل از دو مقام ارشد دموکرات نوشت که این جریان نسبت به تداوم حضور بایدن نگران است. گفته میشود دموکراتها تلاش دارند تا در باب گزینه جایگزین به توافق برسند، مشخص نیست در این مسیر موفق میشوند یا نه.