مفهوم گمشدهاي به نام «ارزش خبري»
امير پوريا
تصور غالبي بر اين است كه در يادآوري روز خبرنگار، بايد در ستايش اين همكارانمان بنويسيم؛ به ويژه از اين جهت آشكار كه كمترين امنيت شغلي را دارند و بيشتر از همه در مظان اتهام قرار ميگيرند كه فلان اطلاعاتشان نادرست بوده و خبرش بايد تكذيب شود يا بهمان گزارش را نبايد منتشر ميكردند چون «به صلاح» نيست. اما اگر از منظر فرضيه قديمي و بارها تشريح شده نگارنده مبني بر اينكه «آدمي اصيلتر است كه بديهاي قوم و قطار خود را بشناسد» به كار همقطاران عزيزم بنگرم، بايد عرض يا اقرار كنم كه چيزي تحت عنوان «ارزش خبري» اين سالها و در وفور منابع اينترنتي و رسانههاي گوناگون كمتر به ياد ميآيد. به شيوه مصداقي سخن بگوييم و به شرايط روز ارجاع دهيم: بحران اقتصادي تشديد شده اين روزها بهشدت وخيم و رو به وخامت بيشتر است. بسياري با نگاهي پوپوليستي تاكيد ميكنند كه حتي پيگيري توليدات هنري و فعاليتهاي فرهنگي را بايد تحريم كرد! و در دل حرفهاي كهنه و عوامفريبانه كه نوعي تصور «هنر از سر شكم سيري شكل ميگيرد» بر آن حاكم است، حتي فراموش ميشود كه خود همين مجموعه فعالان فرهنگ و هنر در زمره مبتلايان به همين وضعيت معيشتي كابوسوارند و شرايط شغلي انبوهي انسان و خانوادههايشان با مهملاتي چون تحريم تماشاي تئاتر و فيلم و جلسات فرهنگي، در مخاطره بيش از آنچه هست، قرار ميگيرد. آن هم در حالي كه از شرايط صعب جنگها تا قحطي تا بحرانهاي روانشناسي اجتماعي، هميشه هنر آخرين كوششها را براي برقرار نگه داشتن كورسويي از اميد به زيستن، به طنز، به عشق و به روابط و عواطف انساني به خرج داده است. اما در همين وضع و روزگار و در دل اخبار مربوط به فرهنگ بايد مفهوم «ارزش خبري» هر اتفاق را در نظر داشت و هر خرده-رخداد بيبهايي را به جاي خبر هنري به خورد مردم گرفتار نداد. اينكه بازيگري با گروه سازنده فيلمي به توافق رسيد يا يكي ديگر اولين عكس خود در فيلمي را منتشر كرد، در اين شرايط همچون نقض غرض عمل ميكند و روراستتر كه باشيم، براي فعاليتهايي چنين سخت در ايامي سختتر، به تف سربالا ميماند. درست همين اخبار بيارزش ولي تكرارشونده در محيط مجازي و سايتها و جرايد است كه ميتواند مردمان درگير دردسرهاي تمام نشدني معيشتي را به لج بيفكند كه «كه چي؟». فيلمي اگر خوب شد، به وقتش تاثير خود را خواهد گذاشت. با بازگويي بيحاصل اخبار فاقد ارزش خبري، ارزش احتمالي آن فيلم در آينده را همپاي ارزش كوششهاي خويش در جايگاه خبرنگار، خدشهدار نكنيم.