سوگنوشتهاي براي شاعر ترانه آيريليق و سرود ٢٩ بهمن تبريز
رجب ابراهيمي، متخلص به فرهاد و مشتهر به فرهاد اردبيلي شاعر بسياري از سرودهاي انقلابي آذربايجاني روز بيستم بهمنماه در تهراندار فاني را وداع گفت. پيكر خالق سرودههاي ماندگار «آيريليق»، «آچيل سحر» «انقلاب نسلي» «بهمن بايرامي» و دهها سروده دلانگيز ديگر روز ٢٤ بهمن ماه با شكوه فراوان از سوي چهرههاي ادبي و هنري در آرامستان بهشت زهرا تشييع و در قطعه «نامآوران» به خاك سپرده شد. اين شاعر دلسوخته به تناسب موضوعات فرهنگي جاري در جامعه سرودههاي قابلتوجهي داشته كه توسط گروههاي موسيقي آذربايجاني بهويژه در راديو تبريز و راديو اردبيل آهنگسازي، اجرا و پخش شده است. اغراق نيست اگر او را چهرهاي ماندگار در عرصه شعر انقلاب در بين تركزبانان ايران و همچنين نامآور در عرصه شعر و ترانه آذربايجاني در دنيا بناميم. در سالهاي اوليه بعد از پيروزي انقلاب اسلامي كه اركستر آذربايجاني راديو تبريز به وسيله استاد نامدار عرصه موسيقي مرحوم علي سليمي تاسيس شد، سرودههاي مرحوم فرهاد بود كه در قالب سرودهاي انقلابي از صداوسيماي آذربايجان شرقي و از شبكه سراسري صداي جمهوري اسلامي ايران پخش شد. راقم اين سطور كه در اولين سالهاي پس از پيروزي انقلاب اسلامي مسووليت راديو تبريز را برعهده داشتم، از استاد سليمي خواستم كه سرودي براي مناسبت ٢٩ بهمن جهت ثبت هنري حركت حماسي مردم تبريز در سال ١٣٥٦ بسازد كه استاد كلام و شعري براي آهنگسازي تقاضا كرد و اين مرحوم فرهاد بود كه شعري زيبا و حماسي به مناسبت ٢٩ بهمن تبريز نوشت كه با آهنگسازي استاد سليمي به يكي از سرودهاي پرمخاطب آن روزگاران تبديل شد. اين همكاري ادامه يافت، در سالهاي بعد كه مسووليت شبكه سراسري صداي جمهوري اسلامي به اينجانب محول شد، در كنار اركسترهاي ملي...
اركستر آذربايجاني نيز در صداي جمهوري اسلامي ايران در تهران تاسيس شد كه مرحوم فرهاد يكي از اصليترين سرايندگان اشعار سرودهاي انقلابي تركي براي آن اركستر بود. سرودههاي آن مرحوم و سرودها و ترانههاي ساختهشده براساس آنها، نقش كليدي در قوام سرودهاي تركي در بعد از پيروزي انقلاب اسلامي داشته است كه از آن ميان بعضي سرودها شهرت بيشتري دارند كه از آن جملهاند: شعرهاي «انقلاب نسلي»، «ايش وقتي دير»، «جهاد وقتي دير»، «بهمنين بايرامي»، «تبريز»، «اردبيل» و... كه در فاصله سالهاي ١٣٥٨ تا ١٣٨٣ با محتواي انقلابي و تشويق جوانان به ادامه راه انقلاب اسلامي سروده شده بود كه توسط استادان موسيقي و بهويژه توسط استاد علي سليمي آهنگسازي شده و از جمله سرودهاي پرمخاطب آن روزگاران بود. با شروع جنگ تحميلي مرحوم رجب ابراهيمي سرودههاي متعددي را براي آهنگسازي در اختيار صداي جمهوري اسلامي ايران و صدا و سيماي مراكز آذربايجان شرقي و اردبيل قرار داد كه از آن جملهاند: «شاهين لريم» در موضوع خلبانان دوران دفاع مقدس (در سال ١٣٥٨) «عسكرين وداعسي» (در سال ١٣٥٩) و... آن مرحوم در كنار سرودن اشعار در قالبهاي مختلف با علاقهاي وصفناپذير به ايران، آذربايجان، اردبيل در آباداني زادگاهش روستاي كورعباسلو به جان كوشيد. با آنكه با شعر ترانه آيريليق كه در سال ١٣٣٥ بهوسيله رشيد بهبوداف خواننده معروف جمهوري آذربايجان و دهها خواننده ديگر در تركيه و كشورهاي آسياي مركزي اجرا و موجبات محبوبيت او را در خارج از كشور فراهم كرده بود، به گفته خودش حتي لحظهاي به ترك وطن نينديشيد. او با عشق به ايران و با وجود برخي بيمهريها كنار مردم و انقلاب زيست و شعر گفت. براي سرودههايش حقالتاليف نگرفت و درآمدهاي خود را صرف آباداني منطقه زادگاهش كرد.
بخشي از سرودههاي مرحوم رجب ابراهيمي تحت عنوان ماهنيلار- شعرلر در كتابي به نام «آيريليق» جمعآوري و منتشر شده است. اين كتاب توسط آقايان يعقوب بهادري، سعيد موغانلي تجميع و منتشر شده است. «آيريليق» به معناي جدايي از جمله سرودههاي معروف آن مرحوم است كه با آهنگ ماندگاري كه استاد مرحوم علي سليمي بر آن ساختند، اشتهاري جهاني يافت. فرهادابراهيمي، شاعر اردبيلي شعر ﺁﻥ ﺭﺍ ﺩﺭ ۱۳۳۵ شمسي ﺳﺮﻭﺩ ﻭ آهنگساز تبريزي، ﺍﺳﺘﺎﺩ ﻋﻠﯽ سليمي آهنگسازي ﺁن ﺭﺍ ﺍﻧﺠﺎﻡ ﺩﺍﺩ ﻭ ﺧﺎﻧﻢ فاطمه قنادي معروف به ﻭﺍﺭﺗﻮﺵ (ﻫﻤﺴﺮ ﺍﺳﺘﺎﺩ سليمي) در راديو تبريز براي اولينبار آن را ﺍﺟﺮﺍ ﮐﺮﺩ. ﺗﺮﺍﻧﻪ آيريليق با ﺍﺟﺮﺍﯼ رشيد ﺑﻬﺒﻮﺩاوﻑ ﺷﻬﺮﺕ ﺟﻬﺎﻧﯽ پيدا ﮐﺮﺩ ﻭ ﺑﻌﺪﻫﺎ لوطفيار ايمانوف، فلورا كريماووا، ماحسون قيرميزيگول، ياووز بينگول، يعقوب ظروفچي و اكثر خوانندههاي آذربايجان، ازبكستان، تركيه، ايران، كركوك ﻭ سامي يوسف همچنين بعضي خوانندههاي ايراني ﺁﻥ ﺭﺍ ﺍﺟﺮﺍ ﮐﺮﺩﻧﺪ.
شعر در ٩ بند سروده شده است كه غالبا ٣ بند از آن به صورت تصنيف ارايه شده است:
فيكريندن ﮔﺌﺠﻪلر ياتابيلميرم
ﺑﻮ فيكري باشيمدان ﺁﺗﺎ بيلميرم
نئيلهييم ﮐﻪ ﺳﻨﻪ ﭼﺎﺗﺎ بيلميرم
آيريليق، آيريليق، ﺁﻣﺎﻥ آيريليق
ﻫﺮ بير ﺩﺭﺩﻥ ﺍﻭﻻﺭ يامان آيريليق
اوزوندور هيجرينده قارا گئجه لر
بيلميرم، من گئيديم هارا گئجه لر
وروب دور قلبيمه يارا گئجه لر
آيريليق، آيريليق آمان آيريليق
هر بير درددن اولار يامان آيريليق
آيريليق در ديني چكمه ين بيلمز
ياردان آيري دوشن گوز ياشين سيلمز
دييرلر انتظار خسته سي ئولمز
آيريليق، آيريليق، آمان آيريليق
هربير درددن اولار يامان آيريليق