مريم وحيديان/ حدود يك سال تا انتخابات مجلس دهم باقي مانده و اين فرصت برنامه‌ريزي‌ها و ظرفيت‌سنجي اصلاح‌طلبان در مراكز استان‌ها و شهرستان‌هاست. در اين مدت اصلاح‌طلبان همواره به ضرورت وحدت و انسجام تاكيد مي‌كنند و آن را لازمه رسيدن به ليست واحد مي‌دانند. مصطفي درايتي، فعال سياسي اصلاح‌طلب معتقد است كه انتخاب نامزدها در شهرستان‌ها اهميت ويژه‌اي دارد و به دليل وجود ويژگي‌هاي منطقه‌اي، شوراي هماهنگي اصلاح‌طلبان در استان‌ها بايد در اين مناطق تحقيق داشته باشند. او همچنين در گفت‌وگو با «اعتماد» به نقش نخبگان براي رسيدن به وحدت دروني اصلاح‌طلبان اشاره مي‌كند.
رسيدن به ليست واحد و سراسري اصلاح‌طلبان در انتخابات مجلس از چه طريقي ممكن است؟
به عقيده من در مقطع كنوني و در شرايط فعلي اصلاح‌طلبان، رسيدن به ليست واحد كار مشكلي نيست. وحدت و انسجام اصلاح‌طلبان از ضرورت زيادي برخوردار است. وقتي عزم كاري وجود داشته باشد به هرحال راه‌هايي هم براي همگرايي و همكاري احزاب اصلاح‌طلب به وجود مي‌آيد. ضمن اينكه به عقيده من وجود رييس دولت اصلاحات به عنوان محور جريان اصلاحات و تلاش او براي اين همگرايي در مقاطع مختلف تاثير مهمي داشته است و در آينده نيز تاثيرگذار خواهد بود. به هر حال نخبگان نقطه عطف و نقطه وفاقي هستند كه مي‌تواند در انتخابات مجلس دهم نيز به كمك اصلاح‌طلبان بيايد و وحدت آنان را شكل دهد. آنچه كاملا واضح است لزوم همگرايي كامل جريان اصلاحات در انتخابات آتي است. عزم اعضاي اصلاح‌طلب قطعا مي‌تواند هموار‌كننده و نشان‌دهنده راه‌هاي متعدد براي تحقق اين همگرايي نيز باشد. فكر مي‌كنم اين همگرايي در حال حاضر به شكل مطلوبي در جريان اصلاحات وجود دارد و هر روز هم كه مي‌گذرد اهميت آن دوچندان مي‌شود.
پايبندي اصلاح‌طلبان به اصولي كه بر مبناي آن در ليست قرار گرفته‌اند، اهميت زيادي دارد. آيا سازو كاري وجود دارد كه تجربيات تلخ گذشته اصلاح‌طلبان تكرار نشود و از تفرق در درون اين جريان جلوگيري شود؟
به عقيده من در شهرهاي بزرگ كار كمي راحت‌تر است. به اين دليل كه در شهرهاي بزرگ كمتر ارتباطات فردي تاثيرگذار است و كارهاي حزبي به شكل قوي‌تر دنبال مي‌شود. بنابراين اصلاح‌طلبان در اين مساله مشكلات كمتري خواهند داشت. اما در شهرهاي كوچك كار كمي مشكل‌تر است. به عقيده من با تجربياتي كه از گذشته از اين شهرها به دست آورديم بايد سازوكاري را ايجاد كنيم كه با نام جريان اصلاحات بيشتر به فعاليت بپردازيم. با توجه به اينكه مردم مديريت اين جريان را در كشور مشاهده كرده‌اند و سابقه اين جريان را مي‌دانند، مي‌توان با تكيه بر اين سابقه و پيشينه در شهرستان‌ها نيز براي انتخابات مجلس برنامه‌ريزي كرد. به هر حال تمامي اصلاح‌طلبان بايد بدانند كه منافع ملي و كليت جناح اصلاح‌طلب اولويت دارد و بر اساس خرد جمعي در اين جريان رفتار كنند. بايد هر چه بيشتر با توده‌ها ارتباط برقرار كرد و ناهماهنگي‌ها را از بين برد. فكر مي‌كنم اين نوع مشكلات در شهرهاي بزرگ كمتر باشد. ليست‌هاي شناخته شده در شهرهاي بزرگ مهم‌تر از افراد است. در شهرهاي كوچك‌تر كه مسائل منطقه‌اي پررنگ‌تر مي‌شود كمي كار را مشكل مي‌كند كه اصلاح‌طلبان حتما بايد براي آن برنامه داشته باشند. البته فكر مي‌كنم افرادي كه اصلاح‌طلبان در شهرهاي كوچك معرفي كنند بتوانند مورد اعتماد مردم قرار گيرند.
براي شهرهاي كوچك‌تر چه برنامه‌اي را مي‌توان تدوين كرد؟
به عقيده من ظرفيت‌هايي در درون جريان اصلاحات وجود دارد كه اين ظرفيت‌ها براي مردم آشناست و به آن اعتماد دارند. طبيعتا در ايام انتخابات اين ظرفيت پررنگ‌تر خواهد شد تا بتوانند جهت اصلي خود را پيدا كنند.
نقش نخبگان در تبيين برنامه‌ها براي انتخابات و رسيدن به ليست واحد و حفظ انسجام اصلاح‌طلبان چگونه است؟
در كشور ما نخبگان سياسي معمولا تاثير زيادي در روند انتخابات دارند. اين نخبگان تاثيراتي در سطح تهران و شهرستان‌ها دارند. بايد تلاش كنيم تا آنچه به مردم به نام اصلاحات عرضه مي‌شود با يك نام و زير يك پرچم واحد باشد. نخبگان نيز اگر اين مساله را هر چه بيشتر در بدنه اصلاحات ترويج و آن را در بين نيروهاي پايين‌تر پررنگ كنند، مي‌توان در اين آزمون، اصلاحات را با توان بيشتر، نگاه جديدتر و روزآمد‌تر به مردم نشان دهد. تلاش افراد براي حفظ و نشان دادن اهميت همگرايي مي‌تواند زمينه‌هاي اين همگرايي را افزايش دهد.
شوراي هماهنگي استان‌ها چه نقشي مي‌تواند ايفا كند؟
شايد نتوان درباره همه استان‌ها يك تحليل ارايه داد. در واقع ظرفيت احزاب ما بيشتر در تهران تاثيرگذار است. اين ظرفيت در استان‌ها كمرنگ‌تر مي‌شود. حتي در خيلي از شهرستان‌ها اثري از آنها نيست. طبيعتا آنها كليت اصلاحات و شاخصه‌هاي مهم آن را مي‌شناسند. شوراي هماهنگي اصلاحات در شناخت هر منطقه و شناخت ظرفيت اشخاص در آن منطقه مي‌تواند اثرگذار باشد و همچنين مي‌توانند شيوه اثرگذاري‌هاي لازم را نيز پيش بيني كنند. در نهايت اين مهم است كه فضايي ايجاد شود تا در شهرستان‌ها نيز مردم به يك جريان مشخص سابقه‌دار در جمهوري اسلامي اعتماد كنند و اين نيازمند وحدت اصلاح‌طلبان است. به هر حال تلاش احزاب حتي در تهران نيز محدود است و شهرستان‌ها كمتر نيز هست بنابراين انتظار نقش آفريني خيلي جدي نيز از احزاب نداريم. درواقع كليت جريان اصلاحات با تكيه بر وحدت انسجام مي‌تواند به نتايج بهتري برسد.
چه راهي براي سازماندهي نقش احزاب در شهرهاي كوچك‌تر وجود دارد؟ پروژه‌اي كه بتوان در اين يك سال پياده كرد يا به صورت برنامه مدت‌دار در آينده بتوان ثمرات آن را براي جريان اصلاحات به وجود آورد.
احزاب بايد فعاليت‌هاي خود را جدي‌تر بگيرند. البته بايد توجه داشت كه امكانات نيز محدود است. شايد احزاب ما علاقه آن را داشته‌اند اما به هر جهت كار حزبي در كشور ما پر هزينه است. هم هزينه سياسي دارد و هم هزينه مالي دارد. در فرهنگ ما نيز احزاب نقش چنداني ندارند و حتي در صورت هزينه كردن و انجام فعاليت نيز ممكن است كمك چنداني نكند. البته اميدواريم كساني كه نامي دارند و مجوزي دريافت كردند در مركز استان‌ها و شهرستان‌ها تلاش بيشتري داشته باشند و سعي كنند اين شبكه را در عين موانع و مشكلاتي بر سر راه دارند، افزايش دهند. ما در كشور هيچ راهي جز تقويت نهادهاي مدني بالاخص احزاب نداريم. احزاب باعث مي‌شود كه كار سياسي به يك قاعده قابل قبولي برسد. بنابراين اعضاي احزاب تلاش كنند تا در عين مشكلات كار حزبي را جدي‌تر بگيرند. اميدواريم در اين فرصتي كه اصلاح‌طلبان دارند به شكوفايي كار حزبي در استان‌ها و شهرستان‌ها بپردازيم.
انتخاب نامزدها در شهرستان‌ها چه روندي دارد؟
اين موضوع سازوكاري در جريان اصلاحات دارد كه اكنون نيز دنبال مي‌شود. عمده كار به عهده شوراي مشاوران رييس دولت اصلاحات است. شوراي هماهنگي اصلاحات نيز در بعضي از مراكز استان‌ها ورود كرده و كارهايي را انجام داده است. كار در شهرستان‌ها كمي مشكل‌تر است و آن هم به خاطر كمرنگ‌تر بودن احزاب در شهرستان‌ها است. اميدواريم در مقاطع انتخاباتي كه جان دوباره‌اي به فعاليت احزاب مي‌دهد از اين فرصت استفاده شود و حضور بيشتري در مراكز استان‌ها و شهرستان‌ها داشته باشند.