گروه اجتماعي
آنفلوآنزاي فصلي، مهمان هر ساله ايراني‌هاست. از ابتداي فصل پاييز شايعات و اخبار غير رسمي درباره تعداد مبتلايان آنفلوآنزا منتشر مي‌شود تا نيمه‌هاي پاييز كه وزارت بهداشت، ورود موج اول و سير صعودي تعداد مبتلايان را تاييد مي‌كند و از مردم مي‌خواهد توصيه‌هاي بهداشتي را به عنوان راهكارهاي خودمراقبتي جدي بگيرند.
بنا بر اعلام ديروز عليرضا رييسي؛ معاون بهداشت وزارت بهداشت، از ابتداي ورود موج شيوع آنفلوآنزا - اول مهر امسال- تا روز دوشنبه 11 آذر ماه، ۵۶ نفر به دليل ابتلا به اين بيماري جان خود را از دست داده‌اند در حالي كه 19 نفر از متوفيان، صرفا ظرف 6 روز ابتداي آذر ماه به دليل شدت بيماري فوت كرده‌اند. علاوه بر اين، ظرف هفته‌هاي گذشته و به دنبال ورود موج اول بيماري كه با كاهش دماي هوا هم همزماني داشته، 4 هزار نفر از هموطنان به دليل شدت علائم بيماري در مراكز درماني بستري شده‌اند چنانكه تا امروز، بيشترين موارد فوت به دليل شدت بيماري در استان‌هاي كرمان، گلستان، مازندران، خوزستان و كهگيلويه و بويراحمد بوده اما به گفته مسوولان دانشگاه‌هاي علوم پزشكي كشور، تاكنون 210 مورد بستري و چهار فوت در رفسنجان، يك فوت در سيستان و بلوچستان، 50 مورد بستري در اردبيل، 12 فوت در فارس، 3 مورد فوت در زنجان، 5 فوت در قزوين، يك فوت در رامسر، 131 مورد بستري و 3 فوت در كردستان، بيش از 1700 مورد بستري و 6 فوت در گيلان، 300 مورد بستري و دو مورد فوت در سيرجان ثبت شده اما با توجه به اينكه ظرف هفته‌هاي آينده از شدت فعاليت ويروس كاسته مي‌شود، مردم هم با رعايت توصيه‌هاي ساده و بيماران هم با رعايت مراقبت‌هاي توصيه شده مي‌توانند اين ايام را در سلامت يا در راستاي بهبودي سپري كنند.
يكي از اتفاقات مهم و موثر در كاهش تعداد مبتلايان يا كاهش شدت بيماري ظرف سال‌هاي اخير، ورود واكسن آنفلوآنزا به سيستم درماني كشور بوده و در دهه اخير، مسوولان وزارت بهداشت هر ساله اين توصيه را دارند كه گروه‌هاي در معرض خطر؛ سالمندان، كودكان 6 ماهه تا 5 ساله، مبتلايان بيماري‌هاي زمينه‌اي مثل ديابت، سرطان، پرفشاري خون، قلب و عروق، كليوي، تنفسي، مادران باردار، مبتلايان نقص سيستم ايمني بدن كه حداكثر 5 درصد آحاد جامعه را شامل مي‌شوند، حتما اواخر مهر تا اوايل آبان، واكسن آنفلوآنزا را با نسخه پزشكان متخصص از داروخانه‌ها تهيه كرده و تزريق كنند تا يا از ابتلا مصون بمانند يا در صورت ابتلا، بيماري شدت و عوارض كمتري براي اين گروه افراد داشته باشد.
مسوولان وزارت بهداشت در توضيح ساختار اين واكسن به فارس گفته‌اند كه واكسن آنفلوآنزا حاوي فرم غيرفعال شده ويروس است و پس از تزريق، بدن را مجبور به ساخت آنتي‌بادي‌هايي مي‌كند كه در برابر برخوردهاي بعدي با ويروس توان مقابله با آن را داشته باشد. آنها همچنين تاكيد كرده‌اند كه تزريق واكسن آنفلوآنزا ممكن است در برخي افراد موجب عوارض جانبي مانند سردرد، تعريق، درد عضلات، درد مفاصل، تب، ضعف، خستگي شده يا سرخي و ورم در محل تزريق ايجاد كند كه اين عوارض معمولا طي يك تا دو روز بدون درمان برطرف مي‌شود. ديروز هم عليرضا رييسي، معاون بهداشت وزير بهداشت به فارس خبر داد كه امسال حدود 200 هزار دوز واكسن آنفلوآنزا در سطح كشور و در مراكز بهداشتي براي گروه‌هاي پرخطر توزيع شده اما باقي مردم، بايد اين واكسن را از داروخانه‌هاي معتبر خريداري كرده و استفاده كنند.
توصيه مهم وزارت بهداشت هر ساله اين است كه افراد پس از مشاهده علائم اوليه، به سرعت به مراكز درماني مراجعه كرده، از خوددرماني و بي‌توجهي به اين علائم جدا پرهيز كنند چون تشديد اين علائم و خودداري از درمان‌هاي تخصصي، مرگ را به دنبال خواهد داشت. وزارت بهداشت همچنين براي كنترل انتشار ويروس و كاهش تعداد مبتلايان توصيه كرده كه بيماران، حتما بعد از تشخيص بيماري توسط پزشك، به جاي تردد در خيابان‌ها و رفتن به محل كار و محل تحصيل، در منزل استراحت كنند چون بر حسب اتفاق، فصل امواج شديد آنفلوآنزا، پاييز است كه در كشور ما هم اين فصل به‌طور معمول، فصل وارونگي هوا و شدت يافتن آلودگي هواست كه به گفته معاون بهداشت وزارت بهداشت، وارونگي و آلودگي هوا، علائم و عوارض بيماري را تشديد مي‌كند. حالا با گسترش شبكه‌هاي اجتماعي، اين فرصت براي جامعه پزشكي فراهم شده كه از طريق شبكه‌هاي مجازي، توصيه‌هاي پيشگيرانه را منتشر كنند اما رسانه‌ها هم و به خصوص؛ رسانه ملي كه در دسترس عموم مردم است بايد در اين ايام، بخش مهمي از برنامه‌هاي آموزشي را به توصيه‌هاي پيشگيرانه اختصاص دهند كه در اين ايام، معمولا شبكه سلامت سيما، بخش مهمي از زيرنويس برنامه‌هاي خود را به توصيه‌هاي پيشگيرانه براي مصونيت از ابتلا به آنفلوآنزا اختصاص مي‌دهد.
امواج اين بلاي فصل
محمدمهدي گويا؛ رييس مركز مديريت بيماري‌هاي واگير وزارت بهداشت با اشاره به تاكيد سازمان جهاني بهداشت درباره پاندمي (همه‌گيري جهاني) آنفلوآنزا در آينده نه چندان دور، اعلام كرده كه آخرين همه‌گيري جهاني اين بيماري فصلي، سال 2009 ميلادي بوده و به‌طور معمول، در زمان ورود امواج آنفلوآنزاي فصلي، حدود 20 درصد مردم مبتلا مي‌شوند كه چنين اتفاقي، به معناي ابتلاي تعداد زيادي از افراد جامعه است و شرايط خطرناكي را براي نظام سلامت كشورها به دنبال دارد. گويا اين تاكيد را داشته كه ايران هم از چنين شرايطي در امان نخواهد بود و در دوره ماندگاري موج اول بيماري كه تا پايان آذر ماه طول مي‌كشد، احتمال ابتلاي 20 الي 25 درصد مردم وجود دارد.
به گفته اين مقام مسوول، موج اول ويروس آنفلوآنزا كه ظرف اين مدت هم تلفات و مبتلايان قابل توجهي داشته، از نوع H1N1 است كه به‌طور معمول، شدت بيشتري ايجاد مي‌كند اما علائم بيماري صرف‌نظر از آنكه ويروس از چه نوعي خواهد بود، يكسان است و عطسه، سوزش و درد گلو، دردهاي استخواني، تهوع و اسهال از مهم‌ترين علائم اين بيماري ويروسي است و براي مداواي اين بيماري، برخلاف سرماخوردگي، تجويز و مصرف آنتي‌بيوتيك‌ها كاملا بي‌فايده است و بنا به هشدار مسعود مرداني؛ عضو كميته كشوري پيشگيري از آنفلوآنزا، استفاده خودسرانه از داروهاي كورتون يا آنتي‌بيوتيك‌ها به منظور كاهش التهاب يا سركوب كردن عفونت، نه‌تنها تاثيري در بهبودي نداشته بلكه حتي به دنبال كاهش قواي سيستم ايمني بدن، مي‌تواند به وخامت حال بيمار منجر شود. توصيه مسوولان وزارت بهداشت براي درمان مبتلايان كه قطعا به عنوان دستورالعمل به تمام مراكز درماني كشور هم ارسال شده، تجويز داروهاي ساده درمان سرماخوردگي همچون استامينوفن است كه در كنار نوشيدن مايعات گرم و استراحت در منزل به بهبود بيماري منجر خواهد شد مگر آنكه علائم در حدي شدت يافته باشد كه بيماران، همچون 4 هزار هموطني كه تا امروز نياز به مراقبت‌هاي مستمر و كنترل علائم حياتي داشته‌اند، در مراكز درماني بستري شوند.
توصيه‌ها را واقعا جدي بگيريد
بيماري، با يك دست دادن ساده منتقل مي‌شود، به همين سادگي. توصيه جدي متوليان سلامت اين است كه افراد در اين ايام كه موج آنفلوآنزا و ويروس سرماخوردگي در حال انتشار است، جدا از دست دادن و روبوسي با افرادي كه علائم ساده‌اي همچون تب، عطسه و آبريزش بيني و سرفه دارند، خودداري كنند چون ممكن است اين افراد، وارد مراحل اوليه بيماري شده باشند و با يك دست دادن ساده يا روبوسي، ويروس از طريق تماس پوستي يا از طريق مجاري تنفسي به افراد سالم منتقل شود.
اقدامات كشوري در چه مرحله‌اي است
به دنبال ورود موج اول بيماري و در حالي كه به گفته گويا، تا پايان آذر ماه و اوايل دي، بايد در انتظار ماندگاري ويروس آنفلوآنزا در كشور باشيم، برخي نهادها كه جمعيت هدف در معرض ابتلا دارند همچون آموزش و پرورش، اقداماتي انجام داده‌اند تا خطر انتشار ويروس و ابتلا به حداقل برسد.
معاون تربيت‌بدني و سلامت وزير آموزش و پرورش از ابلاغ دستورالعمل پيشگيري از شيوع آنفلوآنزا به مدارس خبر داده و به فارس گفته كه اين دستورالعمل، هفته گذشته ابلاغ شده و به معلمان اين آگاهي‌ها ارايه شده كه در صورت مشاهده دانش‌آموز مشكوك به ابتلا، حتما او را به منزل بفرستند تا دانش‌آموز در منزل استراحت كرده و به اين نحو، از شيوع اين بيماري در مدرسه جلوگيري شود.
ديروز هم غلامحسين مهرعليان؛ مديركل امور دارو و مواد تحت كنترل سازمان غذا و دارو با اشاره به تهيه داروي «اسلتاميوير»، از توزيع اين دارو بين دانشگاه‌هاي علوم پزشكي سراسر كشور خبر داد و گفت: «امسال واكسن آنفلوآنزا در زمان مناسبي با تعداد خوب در اختيار معاونت بهداشتي قرار گرفت و در بخش خصوصي نيز توزيع شد و متقاضيان موفق به دريافت واكسن شدند. اما در هفته‌هاي اخير شاهد ايجاد موجي از بيماري آنفلوآنزا در كشور هستيم. بسياري از پزشكان براي درمان علاقه‌مند به تجويز داروي اسلتاميوير هستند كه تقاضا براي تهيه اين دارو را به‌طور چشمگيري افزايش داده است. داروي اسلتاميوير قرار بود از طريق معاونت بهداشتي در اختيار مراكز بهداشتي قرار گيرد، اما در اين شرايط كه تقاضا رو به افزايش است از وزير محترم بهداشت درخواست كرديم اين دارو علاوه بر معاونت بهداشتي در صورت تجويز سه گروه متخصص اطفال، كودكان و داخلي در داروخانه‌هاي منتخب دانشگاه‌هاي علوم پزشكي سراسر كشور ارايه شود و بيماران بتوانند اين دارو را از داروخانه‌هاي منتخب هم تهيه كنند كه مورد موافقت مقام عالي وزارت واقع شد.»
اين مقام مسوول با اشاره به اينكه يك‌ميليون عدد قرص اسلتاميوير از منبعي باكيفيت تهيه شده تاكيد كرد: «طي دو روز آينده ۵۰۰ هزار عدد از اين دارو در اختيار دانشگاه‌هاي علوم پزشكي قرار مي‌گيرد، تا آخر هفته بعد نيز ۵۰۰ هزار عدد ديگر از اين دارو بين دانشگاه‌ها توزيع مي‌شود تا بيماران بتوانند به راحتي داروي مورد نياز خود را از داروخانه‌هاي منتخب تهيه كنند.»