روزنه اميد براي صلح

بعد از اعلام آتش‌بس در ليبي ميان دولت وفاق ملي به رهبري فايز سراج و گروه شبه‌نظامي «ارتش ملي ليبي» به رهبري خليفه حفتر، اين دو رهبر ليبي به مسكو سفر كرده‌اند تا نشستي به ميزباني روسيه با حضور نمايندگان ناظر گروهي از كشورهاي عربي در مورد يك راه‌حل مسالمت‌آميز براي پايان بحران ليبي با يكديگر به صورت غيرمستقيم مذاكره كنند. ژنرال خليفه حفتر و فايز سراج، در كنار مولود چاووش اوغلو و خلوصي آكار، وزير خارجه و دفاع تركيه به مسكو رفته‌اند تا در مذاكراتي به ميزباني سرگئي لاورف و سرگئي شويگو، وزراي خارجه و دفاع روسيه در مورد ليبي شركت كنند. به گفته ماريا زاخارووا، سخنگوي وزارت خارجه روسيه، نشست‌ها ميان طرف‌هاي درگير در ليبي با حضور وزراي دفاع و خارجه دو كشور روسيه و تركيه برگزار خواهد شد. وزراي دفاع و خارجه روسيه و تركيه، روز دوشنبه پيش از آغاز نشست‌ها با سران طرف‌هاي درگير در ليبي با يكديگر ملاقات كردند. همچنين از مصر و امارات متحده عربي براي شركت در اين نشست‌ها به عنوان ناظر دعوت شده است. به گفته مقام‌هاي آلماني همچنين قرار است كه يك كنفرانس بين‌المللي براي صلح در ليبي تحت نظارت سال ملل متحد در برلين برگزار شود. در شرايطي كه روسيه از تلاش براي تشكيل چنين نشستي در مسكو خبر مي‌داد، صبح دوشنبه خليفه حفتر، ژنرال پيشين ارتش ليبي و فايز سراج، رييس دولت به رسميت‌ شناخته شده بين‌المللي در طرابلس براي آغاز گفت‌وگوها وارد مسكو شدند. روز يكشنبه دو طرف اعلام كرده‌ بودند كه بر اساس خواست روساي جمهور روسيه و تركيه، ولاديمير پوتين و رجب طيب اردوغان، آتش‌بس موقتي را اجرايي خواهند كرد.

لو دنگف، سرپرست هيات تماس روسيه در ليبي، به خبرگزاري دولتي ريانووستي گفته است: «فايز سراج و خليفه حفتر به صورت جداگانه با مقام‌هاي روس و يك هيات تركيه كه به مسكو سفر مي‌كنند، ديدار خواهند كرد. همچنين نمايندگاني از امارات متحده عربي و مصر هم احتمالا به عنوان ناظر در اين ديدارها حضور خواهند داشت.» به گفته اين ديپلمات روس، در طول اين نشست‌ها راهكارهاي ممكن براي حل و فصل بحران اوكراين و احتمال امضاي يك توافق بلندمدت براي آتش‌بس ميان طرفين مورد بررسي قرار خواهد گرفت.» لو دنگف، رييس هيات تماس روسيه در ليبي تاكيد كرده است كه هنوز مشخص نيست آيا ديدار دوجانبه‌اي ميان فايز سراج، رييس دولت وفاق ملي و خليفه حفتر، فرمانده گروه شبه‌نظامي ارتش ملي ليبي در مسكو انجام مي‌شو‌د يا نه. روز يكشنبه ماموريت پشتيباني سازمان ملل متحد در ليبي از طرفين به خاطر پذيرش آتش‌بس در اين كشور تشكر كرد. دفتر سازمان ملل در ليبي نوشت: «از پذيرش آتش‌بس و اعلام ترك عمليات نظامي توسط طرف‌ها در ليبي تشكر مي‌كنيم. ماموريت سازمان ملل از همه طرف‌ها مي‌خواهد تا كاملا به آتش‌بس پايبند باشند و فضاي لازم را جهت تلاش‌ها براي حل اختلاف و ايجاد يك گفت‌وگوي ليبيايي-ليبيايي فراهم كنند.» دفتر سازمان ملل همچنين براي همكاري با همه ليبيايي‌ها جهت استفاده از همه امكانات ممكن در راستاي رسيدن به يك راه‌حل جامع و مسالمت‌آميز براي بحران ليبي اعلام آمادگي كرده است.

سرنوشت برنامه تركيه براي دخالت نظامي

همزمان با اعلام آتش‌بس و آغاز مذاكرات در مسكو، رسانه‌هاي تركيه در مورد سرنوشت اعزام نيروهاي تركيه به ليبي براي دفاع از دولت وفاق ملي در طرابلس گمانه‌زني مي‌كنند. هر چند اعزام نيروهاي تركيه از 9 روز پيش آغاز شده است، اما سركان دميرتاش، تحليلگر پايگاه خبري حريت ديلي‌نيوز معتقد است كه با تحولات اخير نمي‌توان انتظار داشت كه تعداد بسيار زيادي از نيروهاي ارتش تركيه به ليبي بروند. اين تحليلگر ترك با اشاره به تغيير رويكرد تركيه در مقابل شبه‌نظاميان مخالف دولت مركزي ليبي مي‌نويسد: «مولود چاووش اوغلو، وزير خارجه تركيه در يك نشست خبري روز شنبه تاكيد كرد كه آنكارا نقش حفتر را در آينده ليبي انكار نمي‌كند. اين پيام به روشني نشان مي‌دهد كه تركيه آماده است نقش تاثيرگذار حفتر در آينده ليبي را بپذيرد. اين موضع در كنار اعلام آتش‌بس در ليبي - كه در اولين روز طرف‌ها عمدتا به آن پايبند بودند - باعث مي‌شود كه عملكرد طرفين درگيري در مسير رسيدن به يك فرآيند پايدار جدي شود. نتيجه رايزني‌هاي طرفين در جهت يك راهكار مسالمت‌آميز مي‌تواند بر ادامه يا توقف اعزام نيروهاي تركيه به خاك ليبي موثر باشد. در حال حاضر اعزام تعداد زيادي از نظاميان تركيه به ليبي منتفي به نظر مي‌رسد. تركيه فقط با اعلام آمادگي براي اعزام نيرو به اين موفقيت دست يافت كه بتواند يك آتش‌بس در ليبي ايجاد كند و اين اميد وجود دارد كه يك فرآيند صلح به زودي در برلين آغاز شود.» اظهارات چاووش‌اوغلو، روز شنبه بعد از ديدار او با لوئيجي دي‌مايو، وزير خارجه ايتاليا مطرح شد. ايتاليا يكي از بانفوذ‌ترين قدرت‌هاي اروپايي در ليبي است و از فرآيند سياسي براي پايان بحران در ليبي حمايت كرده است. وزير خارجه ايتاليا در نشست خبري با همتاي ترك خود تاكيد كرد كه آماده است با تركيه و روسيه براي حل بحران ليبي همكاري كند.

نشست برلين براي فرآيند صلح ليبي

به گفته مقام‌هاي آلماني، قرار است يكشنبه هفته آينده نشستي به ميزباني برلين براي صلح در ليبي برگزار شود. اين نشست همزمان با سفر رجب طيب اردوغان، رييس‌جمهور تركيه به آلمان برگزار خواهد شد. آنگلا مركل، صدراعظم آلمان پس از ديدار با ولاديمير پوتين، رييس‌جمهور روسيه از اراده خود براي ميزباني چنين نشستي تحت نظارت سازمان ملل متحد خبر داده ‌بود. استفان سيبرت، سخنگوي دولت آلمان در گفت‌وگو با رويترز با وجود تاييد برگزاري نشست در طول ماه ژانويه از تاييد تاريخ آن و همزماني آن با سفر رييس‌جمهور تركيه به آلمان خودداري كرده است. روز يكشنبه ولاديمير پوتين، رييس‌جمهور روسيه بعد از ديدار با آنگلا مركل، صدر اعظم آلمان در تماس تلفني با امانوئل ماكرون، رييس‌جمهور فرانسه و جوزپه كونته، نخست‌وزير ايتاليا با آنها در مورد وضعيت بحران ليبي گفت‌وگو كرد. در اين گفت‌وگوها، رييس‌جمهور روسيه از برگزاري يك كنفرانس تحت نظارت سازمان ملل متحد در آلمان حمايت كرد.