آيا عقب نشيني نظاميان امريكايي در دستور كار گفت وگوهاي استراتژيك بغداد و واشنگتن است؟
ترديد و نگراني در عراق
شهاب شهسواري
وزراي خارجه عراق و امريكا، روز چهارشنبه دور تازه‌اي از مذاكرات موسوم به «گفت‌وگوهاي راهبري عراق و امريكا» را از سرگرفتند. اين گفت‌وگوها در شرايطي آغاز مي‌شود كه قرار گرفتن موضوع خروج نظاميان امريكايي از عراق در دستور كار آن، يكي از اصلي‌ترين خواسته‌هاي تعدادي از گروه‌هاي سياسي عراقي به ويژه حاميان حشدالشعبي وگروه‌هاي مقاومت است. براساس مصوبه زمستان 1398 پارلمان عراق، دولت اين كشور بايد به سرعت شرايط براي خروج كامل نظاميان بيگانه از خاك اين كشور را فراهم كند. گفت‌وگوهايي كه با نشست آنتوني بلينكن و فواد حسين، وزراي خارجه دو كشور از ديروز آغاز شد، قرار است سومين دور از گفت‌وگوهاي راهبردي دو كشور باشد كه از دوران نخست‌وزيري نوري‌المالكي 13 سال پيش و 5 سال بعد از اشغال عراق توسط امريكا آغاز شد. اين چارچوب گفت‌وگوهاي دوجانبه هر چند سال‌ها بود حتي پس از پايان دوره پيمان امنيتي ميان دو كشور متوقف مانده بود اما از سال گذشته با ابتكار دولت مصطفي كاظمي ازسر گرفته شد. دور پيشين گفت‌وگوهاي استراتژيك ميان امريكا و عراق در دوران رياست‌جمهوري دونالد ترامپ و تنها چند ماه بعد از اقدام امريكا در عمليات تروريستي كه منجر به شهادت سردار قاسم سليماني و ابومهدي المهندس، رهبران نبرد عليه داعش انجام شده بود. دولت عراق تاكيد داشت كه اين گفت‌وگوها با هدف رسيدن به چارچوبي براي اجراي مصوبه پارلمان اين كشور براي خروج نظاميان خارجي از عراق انجام مي‌شود. اما با فرا رسيدن فصل انتخابات رياست‌جمهوري در امريكا، دور دوم گفت‌وگوهاي راهبردي ميان امريكا و عراق معلق شد تا اينكه بار ديگر، اين بار در دولت جو بايدن، واشنگتن با درخواست بغداد براي برگزاري دور سوم گفت‌وگوها موافقت كرد. به گفته فواد حسين، وزير خارجه عراق، گفت‌وگوهاي راهبردي با امريكا همه مسائل مورد توجه دو طرف از مسائل اقتصادي و سياسي گرفته تا مسائل امنيتي و نظامي را در بر مي‌گيرد. با اين حال يكي از مهم‌ترين موضوع‌هايي كه مورد توجه گروه‌هاي سياسي عراق قرار دارد، مساله اجراي مصوبه پارلمان عراق براي خروج نظاميان خارجي از خاك اين كشور است. مساله‌اي كه برخي از گروه‌هاي سياسي و مقاومت عراقي نسبت به گنجانده شدن آن در توافق ابراز ترديد كرده‌اند.
ترديدها در مورد
خروج نظاميان امريكايي از عراق
3 روز پيش، فوزي حريري، نماينده اقليم كردستان عراق در جمع خبرنگاران گفته بود كه مساله خروج نظاميان امريكايي از عراق در دور پيشين گفت‌وگوها ميان دولت كاظمي و دولت ترامپ در دستوركار قرار نداشته و فقط در مورد باقي ماندن نيروهاي ائتلاف و كمك آنها به نيروهاي مسلح عراق براي حفظ امنيت و مبارزه با تروريسم گفت‌وگو شده است. براساس بيانيه‌اي كه از طرف هيات هماهنگي گروه‌هاي مقاومت عراق منتشر شده است، تعدادي از گروه‌هاي عضو حشدالشعبي نسبت به نتايج اين گفت‌وگوها ابراز نگراني كرده‌اند و هشدار داده‌اند در صورتي كه در نتيجه اين گفت‌وگوها، موعد مشخصي براي خروج نيروهاي امريكايي از خاك عراق اعلام نشود، اقدام‌هاي نظامي عليه نيروهاي امريكايي را ازسر خواهند گرفت. به گزارش ميدل ايست نيوز در اين بيانيه آمده است: «نيروهاي مقاومت در صورتي كه گفت‌وگو راهبردي منجر به اعلام موعد نهايي خروج نيروهاي اشغالگر از عراق نشود با تمام قدرت و صلابت، حملات گسترده و دقيقي را آغاز خواهد كرد و ديگر درخواست مهلت از سوي برخي طرف‌هاي عراقي در انتظار نتايج گفت‌وگو يا مذاكرات سياسي را قبول نخواهد كرد بلكه تنها راه‌حل و راه‌حل نهايي را سلاح مقاومت با قدرت و ياري خداوند خواهد ساخت.» همزمان هادي العامري، نماينده پارلمان و رييس فراكسيون فتح در پارلمان عراق نيز با صدور بيانيه‌اي بر ضرورت اعلام زمان دقيق خروج نيروهاي امريكايي براساس مصوبه پارلمان تاكيد كرده است. به گزارش فارس به نقل از سومريه در اين بيانيه آمده است:«همزمان با آغاز دور سوم گفت‌وگوي عراقي - امريكايي انتظار داريم كه تيم مذاكراتي شجاع و غيرتمند عراقي حاكميت كامل ملي را محقق كند و به حضور بيگانگان به صورت كامل پايان دهد و اين امر با تدوين يك جدول و برنامه زمان‌بندي شده آشكار و مشخص با بازه‌هاي زماني كوتاه براي عقب‌نشيني نيروهاي رزمي خارجي، بازپس‌گيري پايگاه‌هاي هوايي عراق در عين الاسد و حرير از سوي نيروهاي امنيتي و كنترل كامل بر آسمان عراق ميسر مي‌شود.»
مقام عراقي: خروج امريكايي‌ها
در دستور كار گفت وگوهاست
كاطع الركابي، عضو كميسيون امنيت و دفاع پارلمان عراق درگفت‌وگو با روزنامه دولتي الصباح تصريح كرد: «اين دور سوم گفت‌وگو ميان دو دولت عراق و امريكا طي مدت كمتر از يك سال گذشته است. اين گفت‌وگو شامل امور جديدي نخواهد بود و مكمل گفت‌وگوهايي است كه از سال‌ها پيش در دوره نخست‌وزيري نوري المالكي آغاز شد و مقدمه‌اي بر ايجاد يك مبناي جديد است و بايد مساله عقب‌نشيني نيروهاي امريكايي از عراق براساس مصوبه مورخ 5 ژانويه 2020 پارلمان عراق در آن بررسي شود.» او تصريح كرد: «نخست‌وزير، يك كميته به رياست وزارت خارجه و عضويت مشاور امنيت ملي، رييس ستاد مشترك ارتش و رييس‌دفتر نخست‌وزيري تشكيل داده كه ماموريت آن تدوين برنامه‌اي براي خروج نيروهاي امريكايي از عراق است. اين كميته با امريكايي‌ها درباره برنامه خروج نيروهاي امريكايي از عراق گفت‌وگو مي‌كند و اين امر يكي از محورهاي گفت‌وگو راهبردي ميان دو دولت عراق و امريكا خواهد بود.» الركابي همچنين گفت از ديگر محورهاي گفت‌وگو ميان طرفين، مبارزه با تروريسم، روابط دو جانبه در سطح وزارتخانه‌هاي كشور، دفاع، آموزش و پرورش، آموزش عالي، برق، مشاور امنيت ملي و برخي وزارتخانه‌هاي خدماتي است كه اقدامات مشترك ميان دو دولت امريكا و عراق به آنها ارتباط دارد. او تاكيد كرد كه محور اصلي اين گفت‌وگو، مسائل مربوط به مبارزه با تروريسم و برنامه خروج نيروهاي امريكايي از عراق خواهد بود.
اسراييل خواهان ماندن امريكا در عراق است
روزنامه اسراييلي جروزالم پست درگزارشي با اشاره به قرار گرفتن موضوع خروج نيروهاي امريكايي در دستور كار گفت‌وگوهاي راهبردي عراق و امريكا مي‌نويسد:«هر چند موضع امريكا در عراق چندان قدرتمند نيست اما بسياري از متحدان منطقه‌اي‌اش علاقه‌مندند كه امريكا در عراق باقي بماند. اسراييل يكي از اين دولت‌هاست چراكه نگراني‌هايي دارد كه گروه‌هاي هوادار ايران از خاك عراق براي انتقال سلاح به سوريه استفاده كنند يا حتي زرادخانه موشك‌هاي بالستيكي در عراق ايجاد كنند كه دولت يهود را تهديد كند.» اين روزنامه در ادامه استقلال عراق را نفي مي‌كند و مدعي مي‌شود كه موجوديت عراق«يك موجوديت خيالي» است و توضيح مي‌دهد:«از اين گفت‌وگوها با عنوان گفت‌وگوهاي استراتژيك دولت عراق با ايالات متحده ياد مي‌شود اما عملا دولت عراق يك موجود خيالي است. به اين دليل خيالي است كه عراق زير سايه فساد، فقدان زيرساخت‌ها، شبه‌نظاميان و شكاف‌هاي مذهبي از بين رفته است.»