طالبان با خشونت تمام
به تصرف شهرها ادامه مي‌دهد
افغانستان
در يك قدمي
جنگ داخلي
سارا معصومي
«شامگاه پنجشنبه 14 مرداد 1400، مرز ايران و افغانستان، زنان با كودكي در آغوش يا دست كودكي در دست به سمت ايران مي‌گريزند، مردان پشت سر آنها با چمدان‌هاي كوچك و بزرگ مي‌دوند، ماشين‌هايي با سرعت از كنار زنان و مردان پياده رد مي‌شوند و صداي مردي در ويديو شنيده مي‌شود كه مي‌گويد همه دولتي هستند، با ماشين به سمت ايران فرار مي‌كنند.»
اين صحنه تنها يكي از صدها صحنه دردناكي است كه اين روزها از درون افغانستان منتشر مي‌شود. گروه شبه‌نظامي طالبان بر سرعت پيشروي افزوده و از آنجا كه در اين مسير با مقاومت بي‌سابقه و خلاف انتظار مردمي روبه‌رو شد به عادت ديرين كه سعي در پنهان كردن آن در دوره جديد داشت، روي آورد: به آتش كشيدن، ضرب و شتم و قتل زن و مرد، خردسال و كهنسال. نيروهاي خارجي در حال ترك افغانستان هستند و هيچ نقطه‌اي در اين كشور ديگر امن نيست. در حالي كه تا پيش از اين گفته مي‌شد طالبان به منظور حفظ فضا براي مذاكره بين‌الافغاني به سمت شهرهاي بزرگ حركت نخواهد كرد، تحولات ميداني چند روز اخير نشان از چيز ديگري دارد. جدال ميان نيروهاي امنيتي و طالبان ادامه دارد و براساس آخرين گزارش وزارت دفاع افغانستان روز پنجشنبه ۹۴ طالب از جمله فرمانده «قطعه سرخ» اين گروه به نام «مولوي مبارك» در شهر لشكرگاه ولايت هلمند در جنوب اين كشور كشته و 16 نفر ديگر زخمي شدند. البته گروه طالبان ادعاي دولت را در مورد كشته شدن مولوي مبارك رد كرده است. به گفته يك منبع محلي، حملات هوايي از سوي نيروهاي امريكايي نيز در اين شهر صورت گرفته است. در حالي كه شبه‌نظاميان طالبان هرجا با كمترين مقاومت از سوي مردم روبه‌رو مي‌شوند دست به سلاح مي‌برند و حتي از قتل فجيع چهره‌هاي فرهنگي و ادبي اين كشور هم در ملأعام ابايي ندارند، ذبيح‌الله مجاهد يكي از بازوهاي به اصطلاح سياسي اين گروه در فضاي رسانه‌اي و مجازي ادعا مي‌كند در نتيجه حملات هوايي نيروهاي دولتي و امريكايي غيرنظاميان كشته شده‌اند.
لشكرگاه؛ سنگر جديد طالبان
در چند روز اخير اخبار بسياري درباره درگيري‌ها در شهر لشكرگاه منتشر شده است. برخي منابع از سقوط اين شهر به دست طالبان خبر دادند و برخي اين خبر را تكذيب مي‌كنند. با اين همه گزارش‌هاي ميداني خبر از وخامت اوضاع در اين شهر مي‌دهد. نيروهاي طالبان در بسياري از نقاط شهر لشكرگاه جابه‌جا شده و سنگر گرفته‌اند و چند روز پيش فرمانده نيروهاي ويژه ارتش از شهروندان خواسته بود كه مناطق تحت كنترل طالبان را ترك كنند. نيروهاي دولتي مي‌گويند اعضاي طالبان از خانه‌هاي مردم به عنوان سنگر جنگ استفاده مي‌كنند. همچنين روز گذشته ويديوهايي از بازار لشكرگاه منتشر شده بود كه به گفته شهروندان تخريبات به‌جا مانده از حملات هوايي را نشان مي‌داد.
با طولاني شدن نبرد ميان طالبان و نيروهاي دولتي اوضاع اين شهر رو به وخامت نهاده و بي‌بي‌سي به نقل از يكي از شهروندان لشكرگاه نوشت: «هلمنديان در آتش جنگ مي‌سوزند. از سازمان ملل، حكومت و از طالبان مي‌خواهيم كه به ما توجه كنند. هلمند از سوريه بدتر شده. در آتش مي‌سوزيم؛ زنان و كودكان. از حقوق بشر هم درخواست كمك داريم. زخميان ما در خانه‌ها ماندند، نمي‌توانيم به شفاخانه برسانيم. جنگ را پايان بدهيد.» طالبان در شمال افغانستان نيز به پيشروي‌ها ادامه مي‌دهند و برخي منابع ادعا مي‌كنند كه توانسته‌اند به شهر شبرغان در مركز ولايت جوزجان وارد شوند. طالبان ادعا مي‌كند مناطق وسيعي را در اطراف شهر شبرغان تصرف كردند و به قصر مارشال دوستم در شهر نزديك شدند. برخي منابع نيز از تصرف خانه مارشال دوستم توسط طالبان خبر دادند.
فرار به سمت ايران
تحولات افغانستان در چند ماه اخير به افزايش موج مهاجرت و تلاش مردم براي خروج از اين كشور منتهي شده است. در برخي از شهرهاي دورتر از پايتخت، نيروهاي امنيتي از بيم جان بدون كوچك‌ترين مقاومتي به تصرف شهر توسط طالبان كمك مي‌كنند و در برخي نقاط ديگر طالبان با انتشار اخبار كذب درباره نزديك شدن به دروازه شهر يا تباني با نيروهاي امنيتي به فرار مردم وحشت‌زده كمك مي‌كند. روز پنجشنبه اخبار جسته و گريخته‌اي درباره سقوط شهر زرنج مركز ولايت نيمروز در مرز ايران منتشر شد كه البته مقام‌هاي دولتي آن را رد مي‌كنند. در برخي تصاوير منتشرشده از ولايت نيمروز ديده مي‌شود كه جنگجويان طالبان در بخش‌هايي از شهر زرنج و نزديك ساختمان اداره ولايت حضور دارند. شامگاه پنجشنبه كه تصاويري درباره فرار مردم زرنج به سمت ايران منتشر شد برخي منابع محلي از گريز مقام‌هاي دولتي نيز خبر دادند كه كريم براهوي، والي نيمروز آن را تكذيب كرد. با وجود اين تكذيب، بي‌بي‌سي به نقل از يكي از اعضاي شوراي ولايتي كه نخواست نامش در گزارش درج شود، نوشت: (نيروهاي) طالبان به دروازه‌هاي شهر رسيدند و اگر نيروي كمكي به آنها نرسد، امكان هر خطري وجود دارد. او همچنين تاييد كرد كه شب گذشته در نتيجه درگيري‌ها كارمندان غيرنظامي و چند سرباز كميساري و گمرك نيمروز به سمت ايران فرار كردند و شماري از نظاميان پاسگاه‌هاي خود را در ورودي‌هاي شهر ترك كردند. نيويورك تايمز نيز در گزارشي از زرنج ادعا كرد كه اين شهر توسط طالبان سقوط كرده و آن را يك تحول نمادين مهم براي نشان دادن قدرت ميداني طالبان دانست. به گزارش اين رسانه امريكايي، طالبان از تصرف مناطق دورافتاده روستايي دست كشيده و تمركز خود را بر تصرف شهرهاي اصلي افغانستان گذاشته است.
لطفا آتش‌بس!
در حالي كه نبرد تن به تن ميان نيروهاي دولتي و مردمي با شبه‌نظاميان طالبان در جريان است، بازيگران سياسي خارجي به شمول بريتانيا، ايالات متحده، اتحاديه اروپا و سازمان ملل به درخواست شفاهي براي آتش‌بس بسنده كرده‌اند. «جوزپ بورل» مسوول امور خارجي اتحاديه اروپا و «يانتس لنارچيچ» كميسر مديريت بحران اين اتحاديه در بيانيه‌اي مشترك خواستار برقراري آتش‌بس فوري و فراگير در افغانستان شدند. مقامات ارشد اتحاديه اروپا در اين بيانيه تاكيد كردند كه خشونت باعث رنج بي‌اندازه مردم افغانستان شده و شمار آوارگان داخلي را نيز افزايش مي‌دهد. اين بيانيه مي‌افزايد كه حملات طالبان در تضاد مستقيم با تعهدات اعلام شده اين گروه در توافقنامه قطر مبني بر حل بحران از طريق مذاكره قرار دارد.
همزمان با اين بيانيه اتحاديه اروپا، دو نفر از مقام‌هاي دفاعي سابق انگليس و عضو پارلمان اين كشور اروپايي تاكيد كردند كه لندن به جاي پيروي از واشنگتن در خروج از افغانستان، مجددا نظاميان انگليسي را به افغانستان بازگرداند. «راس ويلسون» كاردار سفارت امريكا در كابل نيز با انتشار توييتي با متهم كردن طالبان به نقض حقوق بشر گفت: خشونت و نفرت طالبان هرگز شكل پايداري از حكومتداري نبوده است. حملات و قتل‌هاي هدفمند كنوني نشان مي‌دهد كه طالبان تنها خشونت را مي‌شناسد و از صلح مي‌ترسد، ما از آنها مي‌خواهيم تا صلح را انتخاب كنند. روز گذشته شوراي امنيت سازمان ملل متحد نيز در مورد افزايش خشونت‌ها در افغانستان جلسه‌اي برگزار كرد. نشست ويژه شوراي امنيت سازمان ملل به درخواست محمد حنيف اتمر، وزير خارجه افغانستان در تماس تلفني كه دو روز پيش با وزير خارجه هند، كشوري كه اكنون رياست دوره‌اي شوراي امنيت را به عهده دارد، برگزار مي‌شود. اتمر با توجه به افزايش خشونت‌ها، نقض گسترده حقوق بشر از سوي طالبان و گروه‌هاي تروريستي ديگر خواهان برگزاري اين نشست شد.
تشديد مخالفت‌ها عليه پاكستان
در چند روز اخير، اخبار منتشر شده درباره ورود شبه‌نظاميان طالبان از خاك پاكستان به داخل افغانستان با اظهارات تند از سوي مقام‌هاي رسمي افغانستان و واكنش افكار عمومي اين كشور روبه‌رو شده است. در فضاي مجازي مانند توييتر كاربران افغانستاني با تعريف هشتگ‌‌هايي (#) حمايت پاكستان از طالبان را به حمايت از تروريسم تعبير و محكوم كردند. در چنين فضايي، «معيد يوسف» مشاور امنيت ملي پاكستان مي‌گويد كه دولت افغانستان به‌طور آگاهانه در پي مقصر جلوه دادن پاكستان براي بحران جاري اين كشور است و تاكيد كرد كه اظهارات مقامات افغان در اين باره امكان روابط خوب بين دو كشور را غيرممكن مي‌كند.
يوسف در پايان سفر يك هفته‌اي خويش به واشنگتن در يك نشست خبري گفت كه پاكستان خواستار راه‌حل مساله افغانستان از طريق سياسي است و تصرف اين كشور به صورت نظامي را نمي‌پذيرد. مشاور امنيت ملي پاكستان با انتقاد از دولت افغانستان نيز گفت كه كابل بايد تلاش براي پيروزي نظامي را متوقف كرده و بايد طيف گسترده‌تري از افغان‌ها را در مذاكرات صلح اين كشور دخيل كند. او با رد نفوذ گسترده پاكستان بر طالبان نيز گفت: از همه نفوذ محدودي كه داشتيم استفاده كرديم، اكنون با خروج نيروهاي بين‌المللي نفوذ ما از گذشته نيز بيشتر كاهش يافته است.
قتل يك شاعر و رييس مركز اطلاعات دولتي افغانستان توسط طالبان
به گزارش طلوع نيوز، محمد عمر شيرزاد، والي ارزگان مي‌گويد كه طالبان دو شب پيش عبدالله عاطفي، شاعر و مورخ افغان را از خانه‌اش در شهرستان چوره بيرون كشيده و بعد از شكنجه به قتل رساندند. طالبان دست داشتن در قتل عاطفي را رد كرده و مي‌گويند تحقيق مي‌كنند و قاتلين را بازداشت و مجازات خواهند كرد. تحصيلات عاطفي، در رشته اقتصاد و مهندسي بود و آثار زيادي از او به‌جا مانده است. پيش از اين نيز كشته شدن غيرنظاميان در مناطقي كه به دست طالبان افتاده، بارها خبرساز شده است. در حمله ديگري از سوي طالبان، دواخان مينه پال، رييس مركز اطلاعات و رسانه‌هاي دولت افغانستان صبح روز جمعه ترور شد. ميرويس استانكزي، سخنگوي وزارت داخله افغانستان مي‌گويد اين رويداد در جاده دارالامان، ناحيه هفتم شهر كابل رخ داده است. گروه طالبان با انتشار پيامي مسووليت اين ترور را به عهده گرفته و نوشته است «او به كيفر اعمال خود رسيد.» مينه‌پال يك كارمند غيرنظامي دولت بود و مسووليت هماهنگي رسانه‌ها با دولت و همچنين هماهنگي رسانه‌هاي دولتي را به عهده داشت.
ابراهيم رييسي در ديدار با اشرف غني :
منيت افغانستان بايد توسط خود افغاني‌ها تامين شود
«اشرف غني» رييس‌جمهور افغانستان كه به منظور شركت در مراسم تحليف ابراهيم رييسي به ايران سفر كرده بود روز پنجشنبه با او ديدار كرد. ابراهيم رييسي در اين ديدار با تاكيد بر اينكه امنيت منطقه بايد توسط كشورهاي منطقه تامين شود، گفت: جمهوري اسلامي ايران آمادگي دارد ظرفيت‌هاي خود را در مسير ايجاد صلح پايدار و جلوگيري از خونريزي در افغانستان به‌كار بگيرد. مردم ايران و افغانستان داراي روابط ريشه‌اي، اعتقادي و تمدني هستند و ايران خواهان امنيت، رفاه و عزت مردم افغانستان است و از هيچ كمكي براي تحقق اين هدف كوتاهي نكرده و نخواهد كرد. ريشه اصلي ناامني و تنش در افغانستان توطئه‌هاي بيگانگان است. بي‌ترديد با كاهش حضور نيروهاي امريكايي در افغانستان هم، تحريكات و فتنه‌افكني‌هاي آنان به روش‌هاي مختلف ادامه خواهد يافت، زيرا منافع و حيات آنان در وجود ناامني است. رييس‌جمهور با تاكيد بر اهميت همكاري دولت ايران با دولت قانوني افغانستان در روند صلح و ثبات در اين كشور، گفت: امنيت افغانستان بايد توسط خود افغاني‌ها تامين شود و ايران آمادگي دارد در اين زمينه، مساعدت و همكاري داشته باشد تا صلح پايدار و عادلانه برقرار شود و مردم افغانستان از رنج و مشقت رهايي يابند. اشرف غني نيز در اين ديدار با تبريك مجدد انتخاب رييسي و ابراز اميدواري از شروع فصل جديدي در مناسبات و روابط تهران-كابل گفت: افغانستان تمايل دارد روابط سياسي و اقتصادي خود را با ايران در تمامي زمينه‌ها گسترش دهد. رييس‌جمهور افغانستان با تاكيد بر اينكه تهران از ظرفيت‌هاي كليدي و تاثيرگذاري در ايجاد امنيت منطقه‌اي برخوردار است، گفت: ايران نقش و جايگاه برجسته‌اي در ثبات و امنيت منطقه دارد و خواهان استفاده از ظرفيت‌هاي ايران براي اقدامات و همكاري مشترك، در مسير استقرار امنيت پايدار در افغانستان هستيم.