سه استاد از زبان يك استاد

جعفر مدرس صادقي يكي از مهم‌ترين نويسندگان سه دهه‌ گذشته ‌ادبيات ايران است كه مجموعه‌ درخوري از داستان كوتاه، داستان بلند، رمان، تصحيح متون كهن و مقاله‌هاي آموزشي پيرامون زبان و نوشتار فارسي خلق كرده است. او كه خود نثرنويس يگانه اي است و اهميت نثر و كيفيت آن را در آفرينش يك اثر ادبي مي‌داند، كتاب سه استاد را درباره سه نفر از نثرنويسان ادبيات معاصر ايران نوشته كه هركدام ويژگي‌هاي خاصي در آثار نوشتاري‌شان وجود دارد كه آنها را از ديگران متمايز كرده است. اين كتاب به تازگي در نشر مركز منتشر شده. ابراهيم گلستان، قاسم هاشمي‌نژاد و شميم بهار سه نويسنده‌اي هستند كه مدرس صادقي در سه استاد به نقش و جايگاه‌شان در ادبيات ايران پرداخته و با استدلال‌هاي قابل‌تاملي، آنها را از ديگران جدا كرده است. البته ابراهيم گلستان از نسل اول نويسندگان ايراني است و دامنه‌ تاثيرش بر فرهنگ، هنر و ادبيات ايران بسيار عميق‌تر و گسترده‌تر از قاسم هاشمي‌نژاد و شميم بهار است. گلستان يكي از معدود قصه‌نويس‌هاي نسل خودش بود كه راه خود را رفت و با همان اولين داستان‌هايي كه دست به چاپ زد، نشان داد كه بنا را بر مشاهده و تصوير گذاشته است. در اولين دوره قصه‌نويسي‌اش و تا وقتي كه هنوز تعلق خاطري به اهداف سياسي داشت تلاش مي‌كرد فاصله‌اي از خود بگيرد. بخش دوم كتاب درباره‌ شميم بهار است كه نمي‌توان با قطعيت درباره او سخن گفت و بخش سوم به قاسم هاشمي‌نژاد كه به واسطه‌ مجموعه‌اي از نثرها، بازخواني‌ها، تصحيح‌ها و رمان بسيار درخشانش فيل در تاريكي كه كيفيتي ادبي به رمان ژانر ايراني داد و اين كيفيت با گذر زمان نيز خللي در آن وارد نشده، نويسنده‌ مهمي در تارك ادبيات ايران به حساب مي‌آيد. سه استاد، ستايش‌نامه‌ مدرس صادقي است درباره‌ اين سه نفر كه تحليل‌ها و ادله‌هايي در اهميت آنها ارايه داده كه خودش مي‌تواند آغاز بحثي ديگر باشد. براي نسلي كه از اوايل دهه‌ پنجاه خورشيدي به عرصه رسيد و سر از لاك خودش بيرون آورد، اين سه تن سه ‌تا از شاخص‌ترين قلّه‌ها بودند. تن ندادند به آن جرياني كه داشت همه چيز را به يك طرف مي‌برد، تن ندادند به سليقه‌هاي مسلّط و معمول و سوار هيچ موجي نشدند. هر كدام راه خودش را رفت و كار خودش را كرد. اين اداي دين شاگردي است به استاداني كه هرگز به دنبال لشكركشي نبودند و هيچ تلاشي هم در اين راستا به خرج ندادند. هركدام براي خودش سرداري بود؛ هرچند بي‌سپاه و تنها.رمان‌هاي گاوخوني، بالون مهتا، سفر كسرا، ناكجاآباد، كله اسب، شريك جرم، عرض حال، شاه‌كليد، من تا صبح بيدارم، ديداردر حلب، آب‌وخاك، بيژن و منيژه، توپ شبانه، خاطرات ارديبهشت، روزنامه‌نويس، كافه‌اي كنار آب، بهشت و دوزخ و سرزمين عجايب و مجموعه داستان‌هاي كوتاه بچه‌ها بازي نمي‌كنند، قسمت ديگران و داستان‌هاي ديگر، دوازده داستان، كنار دريا، مرخصي و آزادي، آن‌طرف خيابان و وقايع اتفاقيه از جمله آثار جعفر مدرس صادقي است.