شرايط بحراني اوكراين و ازدحام در مرزهاي اين كشور، عبور ايراني‌ها را با مشكلات متعدد مواجه كرده است
اولين هواپيماي حامل هموطنان مقيم اوكراين، صبح ديروز به كشور بازگشت
گروه اجتماعي
صبح ديروز، هواپيماي حامل 100 الي 300 نفر از هموطنان مقيم اوكراين به كشور بازگشت و در فرودگاه بين‌المللي امام خميني بر زمين نشست.
به گزارش خبرگزاري‌ها، اين هواپيماي ايرباس 320 كه متعلق به شركت هواپيمايي ايران‌اير بود و ساعت 19 و 50 دقيقه دوشنبه 9 اسفند، با شماره پرواز ۳۵۱۳، تهران را به مقصد فرودگاه Katowice شهر ورشو براي بازگرداندن ايرانيان مقيم اوكراين و از جمله دانشجويان ايراني ترك كرده بود، بامداد ديروز سه‌شنبه 10 اسفند، از فرودگاه شهر كاتوويس (شهري در جنوب لهستان در نزديكي مرز اوكراين) برخاست و ساعت 7 و 10 دقيقه صبح ديروز وارد فرودگاه امام خميني شد در‌حالي‌كه به گفته ميراكبر رضوي؛ سخنگوي سازمان هواپيمايي كشوري، مسافران پرواز فوق‌العاده تهران- كاتوويست، 100 الي 300 تن از ايرانيان مقيم اوكراين بودند كه خود را به لهستان رسانده بودند و وزارت امور خارجه هم مسوول برقراري اين پرواز بود كه هموطنان هم در بدو ورود، توسط كاپيتان محمد محمدي؛ رييس سازمان هواپيمايي كشوري در فرودگاه بين‌المللي امام خميني مورد استقبال قرار گرفتند.
بازخواني برخي اخبار از وضعيت ايرانيان مقيم اوكراين طي 4 روز گذشته:
۷ اسفند: يك منبع آگاه در صنعت هوانوردي از ورود تعدادي از ايرانيان مقيم اوكراين به لهستان براي حضور در پرواز بازگشت به كشورمان خبر داد و اعلام كرد سازمان هواپيمايي كشوري منتظر صدور مجوزهاي لازم براي پرواز فوق‌العاده از سوي مسوولان سازمان هواپيمايي كشوري لهستان است چون ايران، پروازهاي روتين و برنامه‌اي به لهستان ندارد. سفير ايران در اوكراين هم بامداد 7 اسفند در صفحه شخصي خود در فضاي مجازي از فراهم شدن مقدمات بازگشت ايرانيان مقيم اين كشور به خاك كشورمان خبر داده بود. سخنگوي وزارت امور خارجه كشورمان هم در ساعات پاياني 6 اسفند گفته بود كه با هماهنگي سفارت ايران در اوكراين بيش از ۲۰۰ دانشجوي ايراني با قطار به مرزهاي غربي انتقال داده شدند تا به كشور اعزام شوند.سعيد خطيب‌زاده در يك گفت‌وگوي تلويزيوني تاكيد كرده بود: «شرايط در اوكراين به طرز فوق‌العاده‌اي پيش مي‌رود كه در فاز اول و تا اين لحظه تلاش كرده‌ايم دانشجويان و ايرانيان مقيم را از شهرهاي پرخطر دور كنيم. به دليل شرايط حكومت نظامي كه در اوكراين وجود دارد، خارج كردن همه ايرانيان در روز 7 اسفند وجود نداشت. فاز دوم، انتقال ايرانيان به مرزهاي غربي اوكراين است كه سفارت جمهوري اسلامي ايران تلاش كرد از طريق راه‌آهن و مسيرهاي ديگر دانشجويان و ايرانيان مقيم را خارج كند، به‌طوري كه ماشين‌ها و امكانات در اختيار دانشجويان و ايرانيان مقيم قرار گرفت.وضعيت مرزهاي لهستان و روماني در شرايط خوبي نيست؛ ۸ تا ۱۰ كيلومتر صف ورود به لهستان است و گروه‌هاي دانشجويي از ظهر 6 اسفند وارد لهستان شدند كه ۳۰ تن از آنها در اقامتگاه‌هايي در لهستان اسكان داده شدند. با هماهنگي سفارت ايران در اوكراين بيش از ۲۰۰ دانشجوي ايراني با قطار به مرزهاي غربي انتقال داده شدند تا به كشور اعزام شوند، به دليل وضعيت اضطراري و حكومت نظامي در كي‌يف، امكان اعزام بقيه دانشجويان و ايرانيان مقيم وجود ندارد و سفارت در محل‌هاي امن آنها را اسكان داده و اطلاعيه‌اي براي آنها صادر شده تا بتوانند با سفارت تماس بگيرند. اگر شمار ايراني‌ها در صف‌هاي ورود به لهستان به تعداد قابل توجهي برسد، روز 8 اسفند پرواز اختصاصي خواهد بود و جاي نگراني نيست. افرادي كه وارد لهستان، روماني و مجارستان شده‌اند توسط سفارتخانه در حال اسكان هستند. تعداد كمي هم در كي‌يف باقي مانده‌اند و ديپلمات‌هاي ايراني نيز براي عبور امن آنها در اين شهر باقي مي‌مانند. با سفارت اوكراين در تهران هم در تماس هستيم و از آنها خواستيم كه عبور امن ايرانيان را مهيا كنند و تاكنون مشكلي گزارش نشده و نگراني پراكندگي بوده كه سعي كرديم آنها را رفع كنيم.هر ايراني در هر نقطه‌اي در مرز و شهرها مشكلي داشت، مي‌تواند با شماره‌هاي تماس مندرج در تارنماي وزارت امور خارجه و شبكه‌هاي اجتماعي تماس بگيرد، تلاش مي‌شود در اسرع وقت انتقال آنها انجام شود.»
8 اسفند: سازمان امور دانشجويان وزارت علوم، تحقيقات و فناوري اعلام كرد: پيگيري جدي براي بازگشت دانشجويان ايراني از اوكراين ادامه دارد و به مشمولان غايب و غيرغايب مقيم اين كشور اجازه داده مي‌شود تا بهبود شرايط و بازگشت آرامش نسبي و امكان بازگشت به آن كشور، در ايران توقف داشته باشند و يك بار ورود و خروج اين افراد از كشور بلامانع است. همچنين، با توجه به تشكيل ستاد همراهي و حمايت، به دانشجويان و خانواده‌ها اطمينان خاطر مي‌دهد، با اولويت تامين امنيت و انتقال به خارج از اوكراين و بازگشت آنان به كشور، از هيچ تلاش و كوششي دريغ نكند و تا پايان يافتن درگيري‌ها، پيگير امور مربوطه به دانشجويان باشد.
8 اسفند: برخي دانشجويان در تماس با برخي رسانه‌ها اعلام كردند سفارت ايران در كي‌يف براي آنها «هيچ‌كاري انجام نداده است.» به گفته يكي از اين دانشجويان كه مي‌گويد خود را از كي‌يف به شهر لويو در غرب اوكراين رسانده و مقصد بعدي او ورشو، پايتخت لهستان است، سفارت ايران در كي‌يف هيچ وسيله نقليه‌اي براي انتقال آنها به مناطق امن نفرستاده و در تماسي تلفني با سفارت ايران به او كمكي نكرده و تلفن را قطع كرده‌اند.يكي ديگر از دانشجويان ايراني هم گفته كه در شهر خاركوف حبس شده است.
9 اسفند: خبرگزاري تسنيم در گفت‌وگو با يكي از دانشجويان ايراني مقيم اوكراين نوشت: «شاهين شعباني دانشجوي رشته دندانپزشكي يكي از دانشجويان ايراني مقيم اوكراين است. او با اشاره به اينكه از روز گذشته و پس از 12 ساعت سفر با قطار به يكي از شهرهاي مرزي لهستان رسيده‌اند، گفت: ما حدود 80 نفر بوديم كه به دو گروه 50 و 30 نفره تقسيم شديم، اما متاسفانه تعدادي از دانشجويان در شهرهايي كه محاصره شده‌اند گير كردند و هيچ‌گونه دسترسي به وسيله نقليه نداشتند و نتوانستند با ما همراه شوند، از اين‌رو خواهشمنديم مسوولان هرچه سريع‌تر آنها را نيز به ما ملحق كنند.ما به شدت نگرانيم و در حال حاضر آذوقه هم نداريم تقريبا 48 ساعت است كه نخوابيديم. وقتي هم به اينجا رسيديم خيلي اميد داشتيم كه با قطار بعدي به سمت لهستان مي‌رويم اما اوكرايني‌ها جلوي ما را گرفتند، چراكه اولويت آنها سوار شدن زن‌ها و بچه‌هاي‌شان هست كه طبيعي هم به نظر مي‌رسد، چون اولويت هر كشوري مردم خودش است، يكسري از دوستان سفارت راه‌حل‌هايي به ما ارايه دادند و يكسري هم متاسفانه اصلا پاسخگو نبودند.در حال حاضر در اين شهر مرزي فقط خودمان را داريم، از ايستگاه راه‌آهن با هزار مصيبت خودمان را به ايستگاه اتوبوس رسانديم و توانستيم براي 20 ساعت آينده بليت رزرو كنيم اما هر نفر چيزي حدود 80 دلار به صورت شخصي براي اين بليت پرداخت كرد. من مطمئن هستم اينها جبران خواهد شد، چون ما دانشجو هستيم. سرما، نبود آذوقه و شرايط سخت و بحراني اوكراين واقعا بچه‌ها را خسته كرده است.ما نگران افراد ايراني باقي مانده در شهر كي‌يف و ساير شهرهاي محاصره شده هستيم و اميدواريم هرچه سريع‌تر از آنجا خارج شوند. طبق آمار ما حدود 300 ايراني هنوز در اين شهرها و با اين شرايطي كه گفتم مانده‌اند و خروج‌شان قطعا رايزني‌ها ديپلماتيك مي‌خواهد، چون در خيابان‌ها امنيت وجود ندارد و تيراندازي مي‌شود.»
9 اسفند: معاون امور دانشجويان داخل سازمان امور دانشجويان گفت: ثبت‌نام دانشجويان ايراني حاضر در اوكراين در سامانه سازمان دانشجويان فوريت نداشته، ولي ضرورت دارد. يعني ضرورتي نيست اكنون كه در زمان جنگ و در اوكراين هستند اين كار را انجام دهند، بلكه وقتي وارد ايران شدند مي‌توانند نسبت به ثبت‌نام خود اقدام كنند. ما براي اين كار زماني مشخصي تعيين نكرديم و فقط مسير را نشان داديم، هر موقع كه فضا آرام شد و دانشجويان به اينترنت دسترسي داشتند يا زماني كه به ايران آمدند يا به كشور ثالث ديگري رفتند، در زمان مناسب مي‌توانند از طريق سامانه درخواست خود را ثبت كنند. دانشجويان متناسب با هر واحدي كه در دانشگاه اوكراين خواندند، در ايران به دانشگاه همتراز معرفي خواهند شد و سپس به دانشگاه مي‌روند. دانشگاه كارنامه آنها را دريافت مي‌كند، واحدها، نمره‌ها و عنوان درس‌ها را مي‌بيند و ممكن است همه را بپذيرد يا ممكن است تعدادي را هم پذيرش نكند. بعد از پذيرش، دانشجويان باقي درس‌ها را بر اساس سرفصل‌هاي ايران مي‌گذرانند. دانشجويان بازگشته از اوكراين در صورتي كه اوضاع اوكراين به شرايط قبل برگردد، مي‌توانند به عنوان مهمان اعزام شوند. البته آن درس‌هايي كه دانشجو در ايران خوانده بستگي به قوانين دانشگاه اوكراين دارد. به‌طور مثال يك دانشجو از مشهد در دانشگاه تبريز مهمان مي‌شود، چون هر دو دانشگاه داخل كشور هستند، واحدهايي كه گذرانده قابل قبول خواهد بود. اما اگر دانشجويي يك ترم يا يك‌سال در ايران درس بخواند و سپس بخواهد در اوكراين ادامه تحصيل دهد، اين بستگي به شرايط دانشگاه اوكرايني دارد كه آيا اين روش آموزشي را قبول دارد يا خير. تعداد دانشجويان ايراني در اوكراين كه در رشته‌هاي وزارت علومي تحصيل مي‌كردند، بر اساس آماري كه به ما دادند حدود ۱۷۰ نفر هستند، اما تعدادي هم هستند كه در حوزه وزارت بهداشت هستند و در رشته‌هاي پزشكي و پيراپزشكي تحصيل مي‌كنند. پزشكي از حساسيت خاصي برخوردار است و ظرفيت هيچ كدام از دانشگاه‌هاي پزشكي ما خالي نيست. از طرفي دانشگاه‌هاي اوكراين خيلي قوي نيستند.
10 اسفند: طبق اعلام برخي پايگاه‌هاي خبري، گفته مي‌شود درخواست ايرانيان براي مهاجرت به اوكراين در همين شرايط جنگي، به خاطر باز بودن مرز اكراين با لهستان افزايش يافته است. موسسه حقوقي مهاجرتي اعلام كرده كه در اين شرايط درخواست مهاجرت از ايران به اوكراين افزايش يافته آن هم براي رسيدن به اوكراين و رفتن به لهستان.
سفير اوكراين در تهران بر اهتمام دولتش براي حفظ جان ايرانيان و كمك به خروج آنها از اوكراين تاكيد كرد .
سرگئي بورديلياك در گفت‌وگو با رييس اداره اول اوراسيا ضمن اشاره به شرايط سخت كشورش دليل معطلي و عدم امكان خروج تعدادي از دانشجويان ايراني در مرزهاي اوكراين با لهستان را تجمع هزاران نفر از اتباع اوكراين و همچنين ديگر كشورها در مبادي مرزي اين كشور خواند و قول داد با مسوولان ذي‌ربط اوكراين در اين زمينه تماس‌هاي خود را ادامه دهد.
او در عين حال خواستار درك شرايط خاص كشورش و لزوم احترام به مقررات مربوط به اولويت خروج افراد داراي شرايط خاص به ويژه سالخوردگان و زنان شد.
بخش قابل توجهي از دانشجويان و ديگر ايرانيان مقيم اوكراين در روزهاي گذشته پس از تشديد تنش در روابط روسيه با اوكراين و به ويژه پس از آغاز جنگ، اين كشور را ترك كرده و به كشورهاي همسايه اوكراين وارد شده‌اند.
صبح سه‌شنبه اولين گروه از دانشجويان ايراني از طريق پرواز اختصاصي به كشورمان بازگشتند و براي بازگشت تعداد بيشتري از آنها هماهنگي‌هاي لازم با برخي كشورها از جمله لهستان و مجارستان در جريان است.