راهپيمايي صلح «مارش ميرا»
محمود فاضلي
راهپيمايي صلح «مارش ميرا» شهر سربرنيتساي بوسني و به مناسبت شهادت بيش از 8 هزار مسلمان بيگناه و غيرنظامي در 11 جولاي سال 1995 به دست صربها امسال نيز در يازدهم جولاي 2022 (20 تيرماه 1401) در سارايوو برگزار خواهد شد. اخيرا مسوولان كميته راهپيمايي صلح و كميته پشتيباني لجستيك به همراه نمايندگان نيروهاي مسلح بوسني و هرزگوين و نهادهاي مربوطه پليس و دفاع غيرنظامي از محل اردوگاههاي شركتكنندگان در اين راهپيمايي بازديد كردند. در دو سال گذشته با توجه به همهگيري ويروس كرونا تعداد شركتكنندگان در اين رويداد محدود شده بود، اما در سال جاري پس از لغو پروتكلهاي بهداشتي بين 4500 تا 5000 نفر در راهپيمايي امسال حضور خواهند داشت. اين مراسم همه ساله به صورت خودجوش از سوي افراد و گروههاي مختلف و خانواده بازماندگان كشتار سربرنيتسا در بوسني برگزار ميشود. راهپيمايي مارش ميرا حركتي نمادين و بزرگ است كه براي يادبود كشتار عظيمي كه در ماه جولاي سال 1995 در سربرنيتسا رخ داد، برگزار ميشود. يوگسلاوي سابق به عنوان بزرگترين قدرت شرق اروپا بعد از شوروي سابق، به يك جنگ داخلي كشيده و منجر به كشتار شهروندان مسلمان اين كشور شد. بعد از گذشت 27 سال، هنوز گورهاي دستهجمعي پيدا ميشود. دردناكترين كشتار در شهر سربرنيتسا اتفاق افتاد. در آنجا نيروهاي پاسدار صلح هلندي محافظ مردمان بيدفاع اين شهر بودند، ولي نيروهاي صرب اين شهر را محاصره كردند. مردم به مقر نيروهاي سازمان ملل، پناه بردند. صربها بيش از 8 هزار مرد و پسر نوجوان مسلمان را با اتوبوس از محدوده تحت حفاظت سازمان ملل خارج كرده و همه آنها را در اطراف شهر به قتل رساندند. در آن زمان تعدادي از جوانان كه به مقر سازمان ملل نرفته بودند، چون به آنجا اعتماد نداشتند، از يك مسير كوهستاني بسيار صعبالعبوري به مسافت 119 كيلومتر عبور كردند تا بتوانند فرار كنند. اين مسير به جاده مرگ معروف شد، چراكه بسياري از آنها در اين مسير بر اثر حوادث مختلف جان خود را از دست دادند. فقط تعداد محدودي از آنها زنده ماندند. برگزاري هر ساله راهپيمايي «مارش ميرا» يادبودي براي اين افراد است كه براي زنده ماندن اين مسير را انتخاب كردند و به نيروهاي حافظ صلح اعتماد نكردند. پس از سالها از گذشت جنگ خونين در بوسني، مليگرايان در صربستان بسيار تلاش ميكنند، روايت دروغيني را در جنگ بالكان ارايه كرده و جنايات صربها را انكار كنند! آنها تلاش كردهاند در كتابهاي درسي كودكان صرب، هيچ ارجاعي به رخدادهاي سياه جنگ بالكان نشود و جنايات جنگ بالكان را از حافظه تاريخ حذف كرده و حتي از مجرمان جنگي به عنوان قهرمان ياد كنند و در برخي موارد به آنها پستهاي نظامي هم داده ميشود. مقامات بوسني همچنان بر به رسميت شناختن حقايق اين كشتار، اداي احترام به همه قربانيان غيرنظامي، حمايت از بازماندگان، محاكمه قاطعانه عاملان كشتار مردم بوسني، تضمين برگزاري مراسم بزرگداشت و علامتگذاري تمام مكانهاي وقوع جنايات در بوسني به عنوان مكانهاي يادبود تاكيد دارند. اين درخواست مردم بوسني در حالي است كه شهرداري «براتوناتس» اخيرا تصميم به بازسازي يكي از مكانهاي وقوع نسلكشي مردم سربرنيتسا گرفته كه با اعتراضات گستردهاي مواجه شد. امروز آثار جنايات در حال از بين بردن است تا حق يادبود سلب شود. داستان كودكان حاصل از تجاوز جنسي در جنگ همچنان در هالهاي از رمز و راز باقي مانده و اين كودكان به دليل «لكه ننگ تجاوز» چيزي از گذشته و والدين خود نميدانند. اين كودكان هماكنون در بوسني با عنوان «كودكان نامرئي» شناخته ميشوند. بر اساس تحقيقات برخي سازمانهاي غيردولتي، حدود 25 تا 50 هزار زن و دختر بوسنيايي در طول جنگ بوسني مورد تجاوز سربازان دشمن قرار گرفتند و هيچكس در مورد آمار كودكان متولد شده از اين تجاوز جنگي اطلاعات موثقي ندارد. بيشتر كودكان حاصل از تجاوز در پرورشگاههاي بوسني رها شده و گذشته از آنها مخفي ميشود.