فرمان‌هاي دولتي با بازار سرمايه چه مي‌كنند؟
بي‌اعتنايي بورس به دستور جديد رييس‌جمهور
گروه اقتصادي
يك روز پس از صدور فرمان جديد رييس‌جمهور درباره بازار سرمايه، شاخص‌هاي بورس بار ديگر ريزشي شد. عصر روز سه‌شنبه (18 مرداد ماه) سيد ابراهيم رييسي، در جلسه ستاد هماهنگي اقتصادي دولت بر لزوم حفظ ثبات بازار سرمايه تاكيد كرد و وزارت اقتصاد و دارايي و ساير دستگاه‌هاي زيرمجموعه اين وزارتخانه در حوزه بازار سرمايه را بر پيش‌بيني‌پذير و باثبات بودن اين بازار مسوول دانست اما اين فرمان شاخص‌هاي بورس را مجددا ريزشي كرد. در جريان دادوستدهاي ديروز بازار سرمايه بيش از 4ميليارد و 520 ميليون سهم و حق‌تقدم به‌ارزشي بالغ بر 2هزار و 420ميليارد تومان در بيش از 256هزار نوبت مورد دادوستد قرار گرفت و شاخص بورس با افت 3 هزار و 473واحدي در ارتفاع يك‌ميليون و 448هزار و 469واحد قرار گرفت.افت سه هزار و 473 واحدي شاخص كل باعث شد تا رقم يك ميليون و ۴۴۸ هزار واحدي بر تابلوهاي بازار سرمايه ثبت شود. شاخص هم‌وزن هم به تبعيت از شاخص كل به روند نزولي خود در هفته‌هاي اخير ادامه داد و در محدوده ۳۸۹ هزار واحدي تثبيت شد. اغلب كارشناسان بازار سرمايه اعتقاد دارند بورس تحت تاثير دور اخير مذاكرات هسته‌اي قرار گرفته است. برخي نيز با اشاره به نوسانات نرخ ارز در بازار آزاد اعتقاد دارند ريزش قيمت دلار سبب‌ساز افت روز گذشته شاخص‌هاي بورس شده است، به گونه‌اي كه قيمت دلار در دور جديد مذاكرات تا محدوده۳۰ هزار تومان افت كرده است، اما هنوز تيم مذاكره‌كننده به تهران برنگشته بود كه روند صعودي قيمت ارز آغاز شد و در حالي كه در روز سه‌شنبه قيمت دلار به ۳۲هزار تومان رسيده بود اما روز چهارشنبه نرخ دلار وارد كانال ۳۰ هزار تومان شد، آن هم در شرايطي كه خبرهاي مثبتي از مذاكرات برجام به گوش نمي‌رسد اما در مجموع كارشناسان اين بازار نوسانات بورس در هفته‌هاي اخير و خصوصا در روزهاي گذشته را تحت تاثير اخبار برجامي و نوسانات بي‌قاعده نرخ ارز اعلام مي‌كنند. حال اين سوال مطرح مي‌شود كه چه ميزان صدور دستورات جديد از سوي سيد ابراهيم رييسي و ساير مسوولان اقتصادي بر ايجاد ثبات و شفافيت در بازار سرمايه تاثيرگذار خواهد بود و نگراني سهامداران و سرمايه‌گذاران جديد در بورس را برطرف خواهد كرد؟
ميزان ارزندگي بازار
و درصد ريسك‌پذيري آن مهم است
فردين آقابزرگي، كارشناس بازار سرمايه بر اين باور است كه همه تصميماتي كه دولت يا مسوولان اقتصادي مي‌گيرند به سرعت و در يك بازه‌زماني كوتاه‌مدت و حتي ماهيانه به نتيجه دلخواه نمي‌رسند و نمي‌توان آثار آن را بر بازار سرمايه به سرعت ديد.
اين فعال حوزه بازار سرمايه با اشاره به ريزش‌هاي بورس از مرداد ماه سال 1399 تاكنون به« اعتماد» گفت: از آن تاريخ تا اين لحظه روند بازار به صورت پياپي رو به نزول بوده است و هر چند هر از گاهي مثلا براي دو روزهم شاخص‌ها مثبت شده‌اند اما روزهاي منفي هم كم نداشته‌اند و در مجموع آثار مربوط به بحث‌هاي غير اقتصادي نظير مذاكرات برجام و گمانه‌زني‌ها از آينده براي وصول توافق يا رد آن از قبل در بازار سرمايه خود را تاكنون نشان داده است.
پيش‌بيني‌پذير بودن و نبودن اقتصاد
در دست دولت است
آقابزرگي تصريح كرد: آنچه كه از ديد كارشناسي و تحليلي قابل بررسي است درصد ارزندگي بازار و ميزان ريسك‌پذيري آن است كه در حال حاضر نيز در مقابل ارزش ذاتي و ارزش معاملاتي اغلب سهام صنايع و شركت‌ها حساب معقول، منطقي و مناسبي دارند اما در اينكه دولت به عنوان ركن تصميم‌گير در اقتصاد كشور موثر است و بيش از 50 درصد از تصميمات اقتصادي و حتي توليت امور اقتصادي به صورت مستقيم و غير مستقيم در دست دولت است جاي شكي نيست؛ بنابراين پيش‌بيني پذير بودن و غير قابل پيش‌بيني‌پذيري اقتصاد كشور كه سايه سنگيني بر بازار سرمايه هم دارد در حالت‌هاي مختلف نتيجه تصميمات خود دولت است.
تصميمات اثرگذار دولت در حوزه بورس
اين كارشناس بازار سرمايه با اشاره به افزايش نرخ بهره بانكي تصريح كرد: حدود 1 ماه گذشته و با تغيير نرخ بهره بانكي و افزايش آن شاهد آن بوديم كه بازار سرمايه هم به سمت تنزل حركت كرد، همچنين امروز شاهد نتايج انتشار اوراق بدهي در سال 1399 و 1400 در معاملات پاياپاي بورس و شركت سپرده‌گذاري هستيم يعني معاملاتي كه از درجه شفافيت بسيار كمي برخوردار است و بين بانك‌ها در حال رد وبدل شدن است.ضمن آنكه وضع تعرفه صادرات، تعيين نرخ خوراك صنايع اعم از گاز، سوخت و نرخ خوراك پتروشيمي‌ها و پالايشگاه‌ها بر اين بازارتاثيرگذار بوده‌اند. آقابزرگي خاطرنشان كرد: كليه اين تصميمات در وضعيت فعلي بازار سرمايه تاثيرگذار بوده و همه اين كارها و تصميمات نيز از سوي دولت صورت گرفته است و صرف تاكيد بر يك جمله كه بخواهيم اقتصاد و بازار سرمايه را پيش‌بيني پذير كنيم اصلا كفايت نمي‌كند، كما اينكه در عمل 2 ماه پيش هم شاهد تناقض و تعلل در عرضه خودرو در بورس كالا و لغو يك باره و شبانه آن و اخبار اين حوزه بوديم كه باعث تلاطمي ديگر در اين بازار شد.
دولت مسبب اين تلاطمات در بورس است
اين فعال بازار سرمايه با اشاره به سخنان رييس‌جمهور در مورد حمايت دولت از بورس و پيش‌بيني پذير شدن آن خاطرنشان كرد: هر چند اين سخنان كاملا درست و منطقي به نظر مي‌رسند اما در عمل دولت است كه در حقيقت مسبب اين تلاطمات و فراز و نشيب‌ها است كه نتيجه آن نيز باعث غير قابل پيش‌بيني‌پذير شدن وضعيت اقتصاد و بازار سرمايه مي‌شود و بازار سرمايه با مسائل غير اقتصادي و بعضا سياسي مانند مذاكرات برجام هم مواجه مي‌شود و با تصميمات عجولانه سرمايه‌داران و خروج از اين بازار مواجه مي‌شود. آقابزرگي گفت: آنچه حائز اهميت است اين است كه امروز شاهد ارزندگي اين بازار هستيم و سرمايه‌گذاران بلندمدت از سرمايه‌گذاري در اين حوزه سود لازم را خواهند برد. بر اساس اين گزارش، با وجود اعتمادي كه دو سال قبل سرمايه‌گذاران نسبت به بازار سرمايه داشتند و طيف وسيعي از سهامداران در حدود ۵۰ ميليون سهامدار وارد اين بازار شده بودند و در تير ماه 1399 سبد سهامداران به‌طور متوسط رشد حدود ۵۱ درصدي را تجربه كرد اما به يك باره روزهاي خوش بورس به سر رسيد و شاخص‌ها پس از عبور از مرز ۲ ميليون واحد در ۱۹ مردادماه همان سال، وارد روندي نزولي شدند و از آن زمان ديگر بازدهي‌هاي ماهانه مثبت شبيه آن زمان را تجربه نكردند به گونه‌اي كه امروز اين اعتماد از بين رفته است و همين امر منجر به خروج نقدينگي حقيقي‌ها از بازار سهام شده است.