سلامت رواني مردم را دريابيم
منوچهر- محمد شميراني
به يقين، هر يك از ما، در چند هفته اخير نمونه‌هاي فراواني - مشابه نمونه‌هاي اشاره‌شده - را در ميان دوستان و آشنايان و اقوام خود مشاهده كرده‌ايم.
شهرنشيني و زندگي در شهرهاي بزرگ و لزوم سرعت بخشيدن به ريتم زندگي و حركت‌هاي روزمره مردم، به خودي خود منبعي بزرگ براي ايجاد و افزايش استرس و نگراني و اضطراب و دغدغه در ميان شهروندان به حساب مي‌آيد كه گاهي، براي كساني كه آستانه تحمل و ظرفيت رواني كافي ندارند موجب بروز مشكلات روحي و رواني چشمگيري مي‌شود.
هر چند، حادثه‌ها و مصيبت‌هايي نظير از دست دادن عزيزان، از دست دادن خانه و زندگي، شرايط نامناسب اقتصادي و اجتماعي و... تاثير منفي فراواني دارد ولي تاثير حوادثي مانند جنگ و ناآرامي، بسيار بيشتر خواهد بود و فشار رواني بيشتري به انسان‌ها وارد مي‌كند.
مردم ايران در طول چند دهه اخير، علاوه بر تحمل سختي‌ها و فشارهاي متعدد ناشي از جنگ هشت‌ساله با عراق، پس از آن نيز امكان زيادي براي بهره بردن از زندگي آرام و بي‌دغدغه و معيشت و رفاه مناسب اقتصادي را نداشته‌اند و به جاي اينكه شاهد سير صعودي بهبود شرايط زندگي خود باشند روز به روز، با چشماني متعجب، شاهد افول امكانات و كاهش قدرت خريد خود بوده‌اند. به همين دليل، مجبور به كار و تلاش بيشتر و بيشتر بوده‌اند تا شايد بتوانند خود را به نقطه اوج پيشين برسانند. ولي هر روز، اين نقطه هدف را دورتر از خود ديده‌اند؛ گويي همچون ورزشكاري هستند كه به جاي پيمودن راه از نقطه‌اي به نقطه‌اي ديگر، روي دستگاه «تردميل»، فقط مي‌دود و مي‌دود. درجا مي‌زند و به پيش نمي‌رود !
سلامت رواني
به هر حال، گويا تنها چيزي كه براي متوليان و زمامداران امور مهم نيست اتخاذ شيوه‌هايي براي كاهش فشار رواني به مردم و بهبود و ارتقاي سلامت رواني آنان است.
بر اساس نظر سازمان بهداشت جهاني، سلامت مردم تنها نبود بيماري جسمي يا معلوليت نيست، بلكه «خوب بودن حالت جسمي، رواني و اجتماعي» آنان تعريف شده است.
بر پايه اظهارنظر كميسيون عوامل تعيين‌كننده سلامت رواني - اجتماعي سازمان بهداشت جهاني، نزديك به ۸۵ درصد عوامل تاثيرگذار بر سامانه سلامت انسان‌ها، عواملي به جز عوامل زيستي و ژنتيك است كه به نظر مي‌رسد در كشورهايي مانند ايران ناديده گرفته شده است.
چه بايد كرد ؟
با توجه به شرايط خاص اين روزهاي جامعه و ضرورت توجه بيشتر به سلامت رواني مردم، جا دارد كارشناسان و متخصصان روانشناسي اجتماعي و روانكاوي، به بررسي اين پديده مبتلابه روز جامعه بپردازند و با ارايه راهكارهاي مفيد و موثر، مردم را متوجه عوارض اين فشارهاي رواني بنمايند و از آنها بخواهند تا با استفاده از شيوه‌ها و تكنيك‌هاي مناسب، ظرفيت رواني خويش و اطرافيان را بالا ببرند.
در مواردي كه فشار رواني و اضطراب ناشي از آن زياد نباشد عوارض آن مي‌تواند توسط خود شخص، با روش‌هايي از قبيل: حمام گرفتن طولاني مدت، تنفس عميق، صحبت كردن با شخص مورد اعتماد و... كنترل و برطرف شود.
ولي در مواردي كه فشار رواني و اضطراب ناشي از آن شديدتر باشد به جز استفاده از غذاهاي متنوع و سالم، فعاليت بدني و ورزش كردن به‌طور منظم، افزايش اعتماد به نفس در شخص، عدم گوشه‌نشيني و حضور بيشتر در اجتماع، خنديدن، نوشتن هيجان و احساس خود روي كاغذ و... بايد تلاش كنند از حمايت اجتماعي مناسب برخوردار شوند تا بتوانند سپري در مقابل بحران‌ها و فشارهاي گوناگون داشته باشند و البته، حتما به متخصص نيز مراجعه نمايند.