شيراز به سي‌و‌يك روايت
اسدالله امرايي
شهرهاي داستاني سابقه‌اي ديرينه در ادبيات ايران و جهان دارند. شهرهاي زاده خيال نويسندگان و شاعران و ساخته‌شده از كلمات. شهرهايي با مردماني معمولي، با خانه‌ها و خيابان‌ها، كوچه‌ها و بازارها و ميدان‌ها. شهرهاي زيبا شده از حضور سبز درختان، با انواع گياهان پرورش يافته در باغ‌ها و باغچه‌ها. شهرهاي انباشته از اشياي زيبا و نازيبا، وقايع نيك و بد كه به صورت كلمات بر صفحات رمان ظاهر شده‌اند. شهرهايي كه گاه نويسندگان تلاش كرده‌اند آنها را همچون عكس‌برگرداني از شهرهاي واقعي بسازند تا به داستان يا رمان خود وجهي واقعگرايانه بدهند يا اينكه با ساختي سورئال آنها را همسو با اثر فراواقع‌گراي خود خلق كنند. به هر حال شهرها همواره مكان داستان‌ها و رمان‌هاي بسياري بوده‌اند، در شكل‌هاي خيالي يا واقعي. خلق شخصيت‌هاي مختلف و متفاوت و حركت دادن آنها در چنين شهري نوعي دميدن روح در كالبد مكان داستان است. نويسنده با تجربه، همواره شهر خيالي داستان يا رمانش را براساس نياز همان اثر خلق مي‌كند. ساخت و پرداخت و شكل دادن هر مكان خيالي مي‌تواند به كاركرد عنصر مكان به عنوان يكي از عناصر مهم داستان كمك كند. «شيراز: يك شهر، سي و يك داستان» را محمد كشاورز گردآوري كرده است. محمد كشاورز، خود زاده شيراز و از نويسندگان خوب ادبيات معاصر به شمار مي‌رود. داستان‌هاي كتاب شيراز را نويسندگان چيره‌دستي در بازه حدودي يك قرن نوشته‌اند. نويسندگان هر كدام ديدگاه‌هاي خاص خود را دارند و شيراز را از ديد خودشان توصيف كرده‌اند و داستان‌هاي جذابي در اين شهر رقم زده‌اند. سي و يك داستان اين كتاب هر كدام نگاهي دارند به گوشه‌اي از شهر شيراز. شهري كه قرن‌هاست در شعر كهن فارسي حضوري زيبا و چشمگير دارد. شيراز در صد سال اخير ميزبان مهمان نوازي براي داستان معاصر ايران بوده است. عناوين داستان‌هاي منتشر شده در اين كتاب از اين قرار است: «در بازار وكيل» سيمين دانشور، «تخت ابونصر» صادق هدايت، «كفتر باز» صادق چوبك، «لولي سرمست» رسول پرويزي، «دهان دوخته» ابوتراب خسروي، «كوه برفي» امين فقيري، «گلك» ابوالقاسم فقيري، «عدلو» صمد طاهري، «شاپريون» محمد كشاورز، «ليمو» سيروس رومي، «مرگامرگ» احمد آرام، «نرمي دل سنگ‌ها» محمد طلوعي، «اتوبوس شب‌رو» علي‌اكبر سليمانپور، «كابوس كلانتري چهار» احمد اكبرپور، «سيل يعني نگاه» فرهاد حسن‌زاده، «پاتوق داش آكل» اكبر صحرايي، «محكوم» طيبه گوهري، «محله‌هاي نارس» ندا كاووسي‌فر، «قدمي مانده به آخر دنيا» مهدي جعفري، «عكس بزرگ نشانه نزدن است» بابك طيبي، «كوه‌پيمايي دِراك» فاطمه‌مهر خان‌سالار، «وايد اسكرين» احسان عبدي‌پور، «بيست و نه آگوست» محمدهادي پورابراهيم، «شطرنج» قاسم شكري، «سرخ‌ها» حسين مقدس، «نقش باز» حسين دهقان، «تدهين» ميترا معيني، «شعر تلخ» مجتبي فيلي، «سنگ سياه» نغمه كرم‌نژاد، «خواب خانه» پيمان برومند و «از پله‌ها نه!» سندي مومني.