اثرات راهكارهاي موقتي براي نجات بورس خود را نشان داد
سنگين‌ترين خروج پول از بورس در دو هفته
گروه اقتصادي
وضعيت بازار سرمايه در دومين ماه پاييز با نوسان قابل توجهي همراه بود، هر چند هفته اول آبان‌ماه سهامداران زيان قابل توجه ۳۰۱ هزار و ۹۰۹ميليارد توماني را شناسايي كردند اما پس از آن بازار سرمايه با حمايت‌هاي دولتي روندي صعودي به خود گرفت .به گونه‌اي كه پرتفوي سهامداران ظرف ۲ هفته (هفتم تا بيست‌ويكم آبان) بيش از ۷۷۱ هزار و ۴۹۶ ميليارد تومان رشد كرد كه اين ميزان افزايش قيمت، زيان سهامداران در پاييز امسال را به شكل كامل از بين برد و سهامداران را وارد ناحيه سودآوري كرد اما اين وضعيت در روز يكشنبه تغيير كرد و سهامداران به‌رغم سيگنال مثبت بازار ارز و رشد حدود ۵۰۰ توماني دلار، زيان ۲۴ هزار و ۱۴۷ ميليارد توماني را در سبد‌هاي خود شناسايي كردند و روز گذشته نيز بازار در يك روند كاهشي قرار گرفت و شاخص كل در پايان معاملات با عقب‌نشيني 10 هزار و 968 واحد به رقم يك ميليون و 408 هزار و 171 واحد رسيد. همچنين شاخص كل با معيار هموزن با كاهش 3 هزار و 10 واحد به رقم 398 هزار و 815 واحدي همراه شد و ارزش بازار در بورس تهران نيز به بيش از 5 ميليون و 211 هزار ميليارد تومان رسيد. در مجموع در معاملات روز دوشنبه 23 آبان‌ماه ارزش خالص تغيير مالكيت حقوقي به حقيقي بازار براي پنجمين روز متوالي منفي شد و 679 ميليارد تومان پول حقيقي از بورس خارج شد كه بيشترين رقم در 12 روز كاري اخير به شمار مي‌رود كه اين ميزان خروج پول حقيقي نسبت به روز يكشنيه رشد 118 درصدي را نشان مي‌دهد.
مسكن‌ها در بازار سرمايه موقتي هستند
فردين آقابزرگي، كارشناس بازار سرمايه در پاسخ به اين پرسش كه علت افزايش شاخص‌هاي بورس در چند روز گذشته و پس از آن افت آن چه بوده است به «اعتماد» گفت: هر جريان و شرايطي در بازار سرمايه و بورس چنانچه به متغيرهاي كلان و اثرگذار مرتبط نباشد و صرفا در جهت تغيير رويكرد موقتي بازار به كار گرفته شود از جمله بسته 10بندي يا موضوعاتي كه در مورد آزادسازي 7 ميليارد دلار از كره جنوبي در بازار ارز مطرح مي‌شد و ... به عنوان يك مسكن و به صورت موقتي مطرح مي‌شود. نبايد انتظار داشت كه صرفا با يك تغيير در جزييات اقتصاد كلان و بازار سرمايه به گونه‌اي پيش رود كه يك روز با 1.5 تا 3 درصد افزايش شاخص همراه شود و روز ديگر با تنزل روبرو شويم.
اين كارشناس بازار سرمايه خاطرنشان كرد: اگرچه معتقدم كه به جزييات بايد توجه شود و موضوعاتي نظير تغيير ساعت معاملات در بورس و تغيير نام اختيار فروش تبعي به بيمه سهام و جلوگيري از انتشار اوراق و ...حائز اهميت است اما در صورتي كه به موضوعاتي نظير تغيير نرخ بهره و نرخ موثر اسناد خزانه و اوراق بدهي دولت و حذف عرضه‌هاي اوليه در بورس و بدهي هنگفت دولت در بازار سرمايه به ميزان 525 هزار ميليارد تومان و از همه مهم‌تر قيمت‌گذاري دستوري كه از عوامل كلان اقتصادي محسوب مي‌شود پرداخته شود براي آينده اين بازار مهم‌تر است. او ادامه داد: امروز شرايط بورس همانند بيماري است كه در اورژانس قرار دارد و ما تنها به تزريق چند واحد خون به او بسنده مي‌كنيم و اين خونريزي همچنان ادامه دارد، غافل از اينكه بايد منشأ جراحت اين بيمار در ابتدا مشخص شود تا بتوان او را به صورت كامل معالجه كرد.
بورس قلك دولت نيست
آقابزرگي تصريح كرد: تجربه نشان داده كه نه تنها در ايران بلكه در هيچ جاي دنيا با به كار گرفتن ابزارهاي كوتاه‌مدت و موقت هيچ بازاري را با تحول بنيادي روبرو نمي‌كند، مگر اينكه اقتصاد را تحت‌تاثير قرار دهند. البته در شرايط حاضر مي‌توان فاز‌بندي كرد و فاز كوتاه‌مدت و بلندمدت را برگزيد اين در حالي است كه وقتي مي‌بينيم دولت برخلاف گفته‌هاي گذشته‌اش تنها به عنوان يك قلك از بازار سرمايه بهره مي‌گيرد چطور مي‌توان انتظار داشت كه با تغيير ساعت يا بيمه سهام و تغيير مسووليت‌هاي بازارگردان اين بازار بهبود يابد؟ اين كارشناس بازار سرمايه تصريح كرد: بي‌اعتمادي كماكان در بازار سرمايه وجود دارد اما نشانه‌هايي كه تمايل اين را داشته باشند كه بايد از اين وضعيت خارج شوند را دولت به گونه‌اي در چند وقت اخير نشان داد و با ارايه بسته ده‌بندي جديدش نشان داد كه نمي‌خواهد بورس پياپي منفي شود هر چند اين هم راهكاري موقتي براي اين بازار است. او ادامه داد: البته اواخر سال 1400 يك بسته ده‌بندي بسيار موثرتر از اين بسته فعلي مطرح شد كه متاسفانه كارگر واقع نشد و هنوز هم كارگر واقع نشده است.
بورس حباب ندارد
اين كارشناس بازار سرمايه در پاسخ به اين پرسش كه آيا اين روزها بورس با حباب همراه است و در صورت داشتن حباب اين مساله به نفع سهامدار است يا به نفع بازار، افزود: خير، اين بازار حباب ندارد و به دليل نزول بيش از اندازه قيمت‌ها نسبت‌هايي مانند قيمت به درآمد و پوشش عملكرد سود و زيان نسبت به دوره سال گذشته و تناسب وضعيت مالي تك تك صنايع و شركت‌ها به‌طور اعم نشان مي‌دهد كه بازار سرمايه نسبت به يكي دو سال گذشته اوضاع بهتري دارد و سود آن به 750 تا 800 هزار ميليارد تومان رسيده و ماركت آن حدود 6هزار و 100 ميليارد تومان است.
او خاطرنشان كرد: نسبت P/E فوروارد و تناسب متوسط شركت‌هاي مثبت به منفي و سرانه خريد نشان‌دهنده آن است كه اين بازار ارزندگي دارد و از نظر بنده حباب وجود ندارد اما بي‌اعتمادي در بازار شرايطي را فراهم مي‌كند تا آن دسته از افرادي كه ابتداي استارت حمايت از بازار از اين فرآيند اطلاع داشتند چه اشخاص حقيقي يا حقوقي مي‌توانستند از يك فرصت ويژه استفاده كنند و اين فرصت ويژه هر زمان در اقتصا د وجود داشته باشد به نوعي فسادآور است و دستكاري در بازار سرمايه هم منجر به رانت مي‌شود و اسم اين حركت حمايت از بازار نيست و دستكاري بازار است. آقابزرگي ادامه داد: اگر قرار بر اين بوده كه سهام بيمه شود ابزارهاي آن در بورس وجود داشته و اختيار بيمه تبعي و آپشن‌ها و ... از گذشته وجود داشته‌اند اما اينكه نقطه صفري را در نظر بگيرند و اينكه شاخص بورس از 1 ميليون و 280 هزار واحد به 1 ميليون و 460 هزار برسد و مجددا به جايگاه قبلي خود در حال بازگشت باشد و طي 10 روز شاهد اين نوسان 20 تا 40 درصدي باشيم جاي سوال دارد.
با تورم كنوني شاخص بورس بايد 2 ميليون واحدي مي‌شد
اين كارشناس بازار سرمايه در ادامه در پاسخ به اين پرسش كه آيا ريزش‌هاي اخير در بورس به معني واقعي شدن شاخص‌هاست، گفت: خير به معني واقعي شدن شاخص‌ها نيست، چرا كه به واسطه تورمي كه در جامعه وجود دارد شاخص بورس بايد 2 ميليون واحدي مي‌شد اما عواملي مانند قيمت‌گذاري دستوري و انتشار بيش از اندازه اوراق در بازار سرمايه و افزايش نرخ موثر بهره بين بانكي در كنار چشمداشت دولت به سود صنايع بورسي كه (تقريبا با كل هزينه‌هاي عمومي دولت در سال 1401 برابري مي‌كند) اعتماد عمومي سهامدار خردي كه در دو سال گذشته آسيب ديده فراهم نخواهد شد.
او در مورد نرخ سود بانكي نيز تصريح كرد: در سه‌ماهه پاياني سال 1400 بر اساس دستور رسمي وزير اقتصاد و دارايي مقرر شد تا نرخ سود 20 درصد براي بهره بانكي تثبيت شود اين در حالي است كه امروز اين نرخ به بيش از 21 درصد رسيده، بنابراين افزايش سود يك صنعت يا شركت لزوما به معني تداوم براي سود يك شركت تلقي نمي‌شود و از اطلاعات و تحليل آينده با ضريب اطمينان پايين در قيمت‌گذاري‌ها بايد بهره برده شود.