«اعتماد» از رخدادهاي مهاباد گزارش مي‌دهد
همه نگران مهاباد
جلال محمودزاده، نماينده مهاباد خواستار
اعزام هياتي از سوي رهبر انقلاب به مناطق كردنشين براي تحقيق و دلجويي شد
مهدي بيك اوغلي| همه چشم‌ها نگران مهاباد است. بعد از سه روز التهاب، فضاي شهر مهاباد شب گذشته آرام‌تر گزارش شده است. اين التهابات از روز جمعه و هم‌زمان با خاكسپاري قربانيان حوادث اخير آغاز شد. اعتراضات مردمي در اين شهر با برخوردهاي نيروهاي امنيتي روبرو شد. برخي خبرگزاري‌هاي اصولگرا از آتش زدن خانه‌ها و تخريب دارايي مردم خبر داده‌اند و ادعا كرده‌اند معترضان مسبب آن بوده‌اند. از سوي ديگر، جلال محمودزاده، نماينده مهاباد در مجلس يازدهم، مي‌گويد از روز شنبه نيروهاي امنيتي در مناطق مختلف شهر مستقر شده و برخي از آنها به پنجره‌هاي خانه‌هاي مردم، مغازه‌ها و ساختمان‌هاي مردم شليك كرده‌اند. اين نماينده مي‌گويد: «در اينكه اين افراد متعلق به نيروهاي امنيتي و حكومتي بودند، ترديدي نيست، اما اينكه از نيروهاي سپاهي بودند، يا نيروي انتظامي بودند يا لباس‌شخصي‌ها بودند، هنوز مشخص نشده است. مردم مهاباد معترضند كه چرا بايد به خانه مردم، ساختمان‌ها و مغازه‌هاي مردم شليك كنند و خسارت ايجاد كنند؟» به اعتقاد اين نماينده در اثر بي‌تدبيري‌هاي مقامات مسوول، پس از مرگ اسماعيل مولودي در مهاباد سلسله رخدادهايي در اين شهر شكل گرفت كه بحران سه روزه را به وجود آورد. اسماعيل مولودي، اولين قرباني ناآرامي‌هاي هفته‌هاي اخير بود كه در 4 آبان جان خود را از دست داد. محمودزاده در پايان گفت‌وگويش با «اعتماد» خواستار اعزام هياتي از سوي مقام رهبري به مناطق كردنشين مي‌شود تا نسبت به احقاق حق مظلومان و كشته‌شدگان پيگيري‌هاي لازم را صورت دهند.
اما «در مهاباد چه مي‌گذرد؟» اين پرسشي است كه از روز جمعه و در پي رخدادهاي پس از خاكسپاري 3تن از كشته‌شدگان اين شهر ذهن مردم را به خود مشغول كرده است. در‌حالي كه اخبار ضد و نقيضي از حوادث اين شهر مخابره شده و هشتگ #مهاباد در توييتر فارسي ترند شده، مخاطبان مي‌خواستند بدانند، زير پوست اين شهر كردنشين چه مي‌گذرد؟
ناآرامي مهاباد از روزهاي ابتدايي آبان‌ماه به صورت جدي آغاز شده بود. بعد از برگزاري مراسم‌هاي خاكسپاري ٣ تن از كشته‌شدگان اين شهر در صبح جمعه و شنبه، 27 و 28 آبان‌ماه اين اعتراضات ادامه يافت؛ به نحوي كه فضاي شهر در شنبه‌شب نا‌آرام بود و صداي رگبار در برخي مناطق مسكوني شهر به گوش مي‌رسيد. بر اساس اعلام خبرگزاري فارس «هزاران نفر از مردم مهابادي روز جمعه در آيين تشييع و خاكسپاري كمال احمدپور شركت كردند. حضوري كه با مقابله نيروهاي امنيتي مواجه شد و نهايتا باز هم آمارهاي كشته‌شدگان افزايش يافت.» كمال احمدپور از جمله معترضاني بود كه بر اساس اعلام نماينده مردم مهاباد شنبه با شليك تير جنگي نيروهاي امنيتي كشته شده است.
با آغاز بحران، بلافاصله تحليلگران حوزه سياسي كشور و چهره‌هاي بانفوذ در مناطق كردنشين، تلاش كردند وضعيت مهاباد و ساير مناطق كردنشين را از حالت بحران امنيتي خارج كنند. در اين مسير، مولوي عبدالحميد، امام جمعه مسجد مكي زاهدان، با انتشار توييتي نوشت: «خبرهايي نگران‌كننده از مناطق كردنشين مخصوصا مهاباد به گوش ميرسد. مردم معترض اين مناطق از اعضاي ملت بزرگ ايران هستند. صيانت از جان و مال و عزت مردم، وظيفه انساني همه است.» مولوي‌عبدالحميد در ادامه با اشاره به اينكه فشار و سركوب باعث گسترش نارضايتي خواهد شد، نوشت: «مامورين از تيراندازي به سوي مردم خودداري كنند.» تصاويري هم از روز گذشته در شبكه‌هاي اجتماعي در خصوص ورود دامنه‌دار نيروهاي امنيتي با تجهيزات ويژه به شهر مهاباد منتشر شد كه نگراني‌هارا افزايش داد.
چه كسي مقصر است؟
نطفه بحران مهاباد اما از روز جمعه 27آبان ماه شكل نگرفت و موضوع به هفته‌ها قبل‌تر باز مي‌گردد؛ بحران زماني آغاز شد كه در مراسم چهلم مهسا اميني در4آبان ماه، پسر جواني به نام اسماعيل مولودي در اعتراضات اين شهر كشته مي‌شود. با كشته شدن اين جوان و انتشار تصاوير مرتبط با آن، شهر مهاباد و بسياري از مناطق كردنشين وارد دوره‌اي از اعتراضات مستمر مي‌شوند. خبرگزاري ميزان وابسته به قوه قضاييه به نقل از ناصر عتباتي، رييس كل دادگستري استان آذربايجان، درباره علت كشته شدن اسماعيل مولودي مي‌نويسد: «طبق گزارش‌هاي ارايه شده اين فرد با گلوله جنگي كشته شده و جسد وي را در محلي پيدا كردند كه كانون تجمعات و اغتشاشات نبوده است.» عتباتي در ادامه تاكيد كرده: «ماموران به هيچ‌وجه از اسلحه جنگي استفاده نمي‌كنند. بنابراين كشته شدن او ربطي به نيروهاي امنيتي و انتظامي ندارد.»
روايت جلال محمودزاده نماينده مردم مهاباد در مجلس يازدهم اما تفاوت‌هاي جدي با روايت نهادهاي رسمي استان آذربايجان غربي دارد. محمودزاده در گفت‌وگوي اختصاصي با «اعتماد» در خصوص سكانس آغازين بروز بحران در مهاباد مي‌گويد: «پس از كشته شدن اسماعيل مولودي، مردم مهاباد در مراسم خاكسپاري او حضور جدي پيدا مي‌كنند و خواستار برخورد با قاتلان او در هر لباس و منصبي مي‌شوند. اما به دليل سوءتدبيرها در مراسم تشييع جنازه اسماعيل مولودي، 5نفر ديگر از جوانان با تير جنگي كشته مي‌شوند.» محمودزاده اسامي اين افراد را اينگونه شرح مي‌دهد: «پس از مولودي، خانم فرشته احمدي كشته شد، خانم شيخي نفر بعدي است. دكتر بهمن‌زاده، بعدي شاهو خذري و نهايتا زانيار ابوبكري ساير قربانيان اين شهر را تشكيل مي‌دادند. خانم فرشته احمدي كه كشته شد، در خانه‌اش حضور داشته است، اما تير بي‌تدبيري‌ها باعث قتل او و داغدار شدن خانواده و شهر شد.اين هيات اعزامي بايد با متخلفان برخورد و دستور آزادي زندانيان را صادر كنند. اين روند ادامه داشت تا اينكه طي روزهاي اخير نيز جواني به نام حسين‌پور كشته مي‌شود. مردم به مراسم تشييع او مي‌روند و نسبت به اين رويكردهاي تند، اعتراضاتي را صورت مي‌دهند و دوباره 3نفر ديگر به جمعيت كشته‌شدگان اين شهر افزوده مي‌شود. مجموعه كشته‌شدگان اين شهر با كشته‌شدگان اخير به 11نفر ميرسد.»
سايه روشن افراد معترض در مناطق كردنشين
«اما پرسشي كه با اين توضيحات به ذهن خطور مي‌كند، آن است كه آيا امكان اين وجود داشت كه مسوولان و مديران امنيتي و راهبردي اين شهر مي‌توانستند به نحو ديگري عمل كنند كه بحران فروكش كند؟ محمودزاده در اين خصوص مي‌گويد: «افرادي كه اين روزها اعتراض دارند، شهروندان همين كشورند و ايراني هستند. برخي از اين معترضان مشكل معيشتي و اقتصادي دارند و برخي ديگر نيز احساس تبعيض مي‌كنند. اما مسوولان به جاي شنيدن حرف معترضان با روش‌هاي تند صورت مساله را پاك مي‌كنند.»
اين نماينده تاثير مسائل اقتصادي به اعتراضات را محدود به مهاباد و شهرهاي كردنشين نمي‌داند و آن را مساله‌اي ملي و سراسري مي‌داند: «هيچكدام از وعده‌هاي دولت آقاي رييسي مبني بر اشتغال 1.5ميليون نفري و ساخت 1ميليون مسكن در هر سال تحقق پيدا نكرده است. از سوي ديگر تورم و گراني هم ركورد زده است. دولت نه تنها اشتغالزايي نكرده بلكه 9ميليون شغل آنلاين را هم با محدودسازي اينترنت از ميان برده است، در اين شرايط طبيعي است كه جوان ايراني و خانواده‌ها واكنش نشان مي‌دهند.» محمودزاده در بيان نقطه آغازين بحران در مناطق كردنشين مي‌گويد: «در بسياري از مناطق قومي و مذهبي تبعيض‌هاي فراواني در استفاده از افراد نخبه و به كارگيري آنها وجود دارد. در واقع امكانات كشور عادلانه توزيع نمي‌شود. مجموعه اين مطالبات بر روي هم تلنبار و باعث شد، مردم در قالب روش‌هاي مسالمت‌آميز موضوعات مورد نظر خود را مطرح كنند. اما چون به اين مطالبات توجهي نشد و حتي مجلس به جاي همراهي با مردم با دولت همصدا شد، مشكلات حادتر شدند. اين روند باعث بروز اعتراضات فراگير در سراسر كشور شد. تعداد بسياري از ايرانيان كشته شدند و خانواده‌هاي فراواني داغدار شدند.»
حالا بايد در منطقه منتظر چه تحولاتي باشيم؟
محمودزاده در پاسخ به اين پرسش مي‌گويد: «بايد توجه داشت كه شرايط مناطق كردنشين با ساير مناطق متفاوت است. تحولات در اين مناطق بسيار حساس است و مطالبات طي سال‌ها بر روي هم تلنبار شده‌اند. اگر تدبير مناسبي صورت نگيرد، امكان تداوم بحران و افزايش خشم مردم وجود دارد. سال‌هاست كه جوانان اين مناطق از بيكاري و فقر و تبعيض رنج مي‌برند، اگر قرار باشد به روي اين مردم بي‌گناه آتش هم گشوده شود، نه به نفع نظام است و نه به نفع كشور. از يك طرف مردم بايد آرامش خود را حفظ كنند و از سوي ديگر مسوولان عذرخواهي كرده، خسارت‌ها را جبران و كشته‌شدگان را ذيل شهدا قرار دهند.»
روايت رسانه‌هاي اصولگرا از رخدادهاي مهاباد
تسنيم و فارس در جريان گزارش در خصوص رخدادهاي شهر مهاباد از همان الگوي رسانه‌اي تبعيت كردند كه در تمام هفته‌هاي اخير از آن بهره مي‌بردند؛ اطلاق عنوان «اغتشاش» به تجمعات اعتراضي و اغتشاشگر به مردم معترض. خبرگزاري تسنيم ادعا كرده تخريب خانه‌ها و خسارت به مغازه‌ها كار معترضان بوده است؛ موضوعي كه نماينده مردم مهاباد با آن موافق نيست و آن را تكذيب مي‌كند. تسنيم ديروز در گزارشي در خصوص رخدادهاي اين شهر نوشت: «اغتشاشگران با حمله به اماكن عمومي، تخريب اموال خصوصي مردم، انسداد معابر و تهديد مردم با سلاح گرم تلاش داشتند در سطح شهر رعب و وحشت ايجاد كنند و از عصر روز گذشته، برخي از آنها به خانه مردم وارد شدند و خانه چندين نفر از شهروندان نيز توسط آشوبگران به آتش كشيده شد. پس از اعتراض مردم به اين شرايط در محله‌هاي اصحاب‌سفيد و پشت‌تب آشوبگران وقتي اوضاع را مساعد نديدند اقدام به فرار كردند و در برخي منازل در اين منطقه مخفي شدند.» اين خبرگزاري در ادامه مي‌نويسد: «نيروهاي حافظ امنيت شب گذشته (شنبه‌شب) با ورود به اين منطقه ضمن برقراري آرامش در شهر مهاباد، اقدام به رصد، شناسايي و دستگيري ليدرها و سردسته‌هاي اصلي آشوبگران و برخي تيم‌هاي تروريستي كردند. در زمان حاضر امنيت در مهاباد برقرار شده است و مردم و كسبه به فعاليت روزانه خود مشغول هستند. طبق آخرين گزارش‌ها اكثر عناصر و عواملي كه طي روزهاي گذشته در اغتشاشات و آشوب‌ها دست داشته‌اند دستگير شده‌اند و در اين عمليات هيچ كسي كشته يا مجروح نشده است.« در ميان اين اخبار و روايت‌هاي متفاوت كه در طول تمام ايام رخدادهاي اخير جريان دارد، بايد ديد نهايتا مي‌توان آتش اعتراضات عمومي مردم را فرونشاند يا اينكه اين نوع رفتارهاي سلبي و اطلاق عنوان آشوبگر به معترضان باعث افزايش خشم مردم و تداوم بحران مي‌شود؟
به شمخاني نامه نوشتم به ماجراي شهر مهاباد ورود كند
محمودزاده در خصوص بحران 2روز اخير مهاباد مي‌گويد: « براي پيگيري موضوع امروز نامه‌اي را خطاب به شمخاني نوشتم و از او خواستم كه به ماجراي شهر مهاباد ورود كند و از نيروهاي امنيتي بخواهند كه با سعه صدر با مردم رفتار كنند. بايد بررسي شود چه افراد و جرياناتي به شهر و مردم خسارت وارد ساخته‌اند. مسوولان بايد به گونه‌اي تدبير كنند كه منطقه آرام شود. همان‌طور كه در ماجراي سيستان و بلوچستان تدبيري انديشيده و نماينده‌اي از سوي رهبري به منطقه اعزام شد. در مورد مناطق كردنشين مانند بوكان، سقز، بانه، ديواندره، ايرانشهر و... نيز بايد چنين تدبيري صورت گيرد. افرادي در ميان كشته‌شدگان هستند كه اساسا در اعتراض حضور نداشتند.