دشت گربايگان در انتظار فاجعه
هادي شيرواني شيري
دشت گربايگان در جنوب غربي شهرستان فسا را همه با نام دكتر آهنگ كوثر پدر دانش نوين آبخوانداري ايران و طرح بزرگ آبخوانداري وي مي‌شناسند. اگرچه طرح آبخوانداري در اين دشت تاثير بسزا و غير قابل انكاري در تقويت منابع آب زيرزميني داشت اما متاسفانه به دليل برداشت بي‌حد و حصر از چاه‌هاي آب كشاورزي در اين منطقه و خشكسالي‌‌هاي پي در پي قطعا فرونشست در انتظار اين دشت حاصلخيز خصوصا قسمت‌هايي كه طرح آبخوانداري مزبور در آنها تاثيري نداشته، خواهد بود.
ده‌ها و شايد صدها چاه آب كشاورزي بي‌وقفه در حال مكيدن شيره زمين هستند اما دردناك‌تر از آن شيوه سنتي آبياري است كه به صورت غرقابي انجام مي‌شود. خيلي از اين چاه‌ها كه تا چند سال قبل آب داشتند و چندين هكتار زمين را آبياري مي‌كردند خشكيده‌اند و زمين‌هاي تحت شرب آنها به بياباني لم‌يزرع تبديل شده و صاحبان آنها نيز از كار بيكار و آواره شهرها شده تا كاري به دست آورده و امرار معاش نمايند. از سال 97 كه نگارنده سفري به منطقه داشتم تا همين هفته گذشته كه دوباره آنجا را از نزديك ديدم قسمت‌هاي قابل توجهي از اين دشت حاصلخيز خشك و از حيز انتفاع خارج شده است. چاه‌هايي هم كه در حال حاضر آب دارند كيفيت آب آنها آنقدر پايين است كه به گفته كشاورزان و دامداران منطقه، باعث افت كيفيت محصولات كشاورزي شده است تا جايي كه مثلا محصول مهمي مثل يونجه ديگر با اين آب‌ها سازگاري ندارد حتي براي انسان و دام نيز غيرقابل شرب هستند. اما متاسفانه واقعيت اين است كه وضعيتي كه تقريبا بعد از پايان جنگ تحميلي و در اثر اجراي سياست‌هاي اشتباه توسعه بي‌حد و حصر كشاورزي آن‌هم به شكل سنتي شروع شد، همچنان ادامه داشته و هيچ اراده‌اي نه از طرف كشاورزان و نه وزارت نيرو براي تغيير در اين رويه اشتباه وجود ندارد.
و در آينده‌اي نه‌چندان دور فاجعه فرونشست و گرد و غبار و متعاقب آن غيرقابل سكونت شدن منطقه مانند بسياري از دشت‌هاي ديگر كشور رخ خواهد داد.