عكس‌هاي جنگ 8 ساله را كالبدشكافي كنيد
سعيد صادقي
در نگاهي كوتاه به روزگار سپري‌شده هشت سال جنگ، احساس مي‌كنم جان و دل چشمانم با دوربين آويزان بر گردنم، به عينيت‌ها و آن هيجان‌ها و نقطه اتصال شور و شوق باورها گره خورده است. صريح‌ترين جمله‌اي كه مي‌توانم درباره آن روزها بگويم اين است كه در آن دوران، تكنيك‌هاي عكاسي چندان كاربرد نداشت كه نسبت آنچه مي‌ديدم و پيوندش با باروهايم مهم بود. من از دومين روز بعد از آغاز جنگ در خرمشهر بودم و در كوچه‌ها و خيابان‌هايش، تپش قلب‌ها و تنيدگي اين تپش به شور دفاع را حس كردم در حالي كه تلاشم اين بود كه نگاهم در برابر حجم سنگين خشونت خونين تحميل شده بر جان‌ها تاب بياورد ولي گاهي اين خشونت تحميلي از نگاهم به تصوير عكس‌هايم مي‌رسيد. من شاهد همه آن شور و عطش عاشقانه بودم كه مي‌خواست ملتي را و كشوري را از استعمار كليشه‌هاي ماشين جنگ نجات دهد بدون آنكه آحاد ملت را به نام بشناسد. من شاهد بودم كه عشق به نجات ايران، نقطه اشتراك همه آن باورها و شورها بود. در طول جنگ 8 ساله، آنچه در عكاسي براي من مهم بود، ثبت هويت بود و اينكه بتوانم شرافت نفس‌ها را با دوربين عكاسي‌ام، بي‌واسطه نشان دهم. ثبت آنچه من شاهد بودم جز با تحمل انباشت رنج‌ها و التهاب‌ها و استرس‌ها و ترس‌هاي زير سايه مرگ ممكن نبود. بايد تحمل مي‌كردم تا بتوانم صداقت ايثار را ببينم و براي مشاهداتم قاب ببندم. من در همه روزها و شب‌ها، زير آوار خون و آتش، همدلي‌هاي آميخته با درد را شاهد بودم در حالي كه از آنچه مي‌ديدم، بر خود مي‌لرزيدم و دوربينم را محكم‌تر در آغوشم مي‌فشردم. از دست دادن جان‌هاي بي‌شمار، چشم دوربينم را پر كرده بود اما بايد همه آنچه ديده بودم و بخصوص، ارزش زيستن شرافتمندانه براي شكوفايي ملت ايران در تاريخ اين ملت با شهادتي بي‌واسطه ثبت مي‌شد. در آن 8 سال، عكس‌ها، زبان واقعيت‌ها بود در حالي كه من براي ثبت لحظه‌ها گام‌هايم را در حفره‌هاي خون فرو مي‌بردم و جان‌هاي جوان متلاشي‌شده را پشت سر مي‌گذاشتم و حاصل اين مشاهدات، شناخت لايه به لايه جان‌هاي شريف آماده براي دفاع بود. اكنون سال‌ها از پايان جنگ گذشته و سالگردها با تاريخ ملت ايران به تعامل رسيده و من هنوز در عكس‌هايم، اخلاص صداقت‌ها را مي‌بينم كه حاصل جوشش عطش حراست از ارزش‌هاي هويتي ملت ايران بود و ذات نفس‌هاي مردمي را كه تبديل به يك ثروت ملي شد. ذات عكاسي جنگ با كليشه‌هاي سياسي تعامل ندارد چون صداقت عكاسي جنگ به عزت اخلاقي و قهرماني ملت‌ها گره خورده چنانكه در جنگ هشت‌ساله هم چشم دوربين عكاسان جنگ تاريخ ايران را تغذيه كرد. بايد گواهي شهودي عكس‌هاي جنگ 8ساله، كالبدشكافي و نقد و پژوهش شود تا واقعيت‌هاي گمشده و اصالت نفس‌هاي مردمي كه شكوه ثروت ملي را بر جان و دل تاريخ ايران نشاند كشف شده و واقعيت‌ها با بوي حقيقت زنده بماند...