«اعتماد» آمار دقيق سهميه‌ها و شرايط پذيرفتهشدگان رشته‌هاي تخصصي پزشكي را منتشر مي‌كند
بيش از ۵۰ درصد پزشكان متخصص سهميه‌اي هستند
محمد باقرزاده
كمي تامل روي هر سطر و ستون از اين اطلاعات تازه افشاشده، شدت پذيرفتهشدگان سهميه‌اي آنهم در بالاترين سطح سلامت يك جامعه يعني پزشكان متخصص را به ما نشان مي‌دهد اما ماجرا تنها به پزشكي و زيرمجموعه‌هاي سلامت خلاصه نمي‌شود؛ در هر رشته و دانشگاه پرطرفدار حالا ماجرا همين است و در بسياري از كدرشته‌ها و به‌خصوص در كدرشته‌ها با پذيرش محدود، بيش از ۵۰درصد صندلي‌ها به سهميه‌اي‌ها مي‌رسد. در ادامه گزارش هفته پيش «اعتماد» با تيتر «افشاي اسامي پزشكان متخصص سهميه‌اي» حالا كمي روي آن داده‌ها دقيق مي‌شويم و آمار و اطلاعات تازه‌اي را منتشر مي‌كنيم؛ خلاصه كل داده‌ها يك جمله است كه بيش از ۵۰درصد صندلي‌هاي مختص دانشجويان رشته‌هاي تخصصي پزشكي؛ از پوست و قلب گرفته يا روانپزشكي و جراحي مغز و اعصاب، به پزشكان عمومي‌اي رسيده كه از سهميه استفاده كردند و حالا مي‌دانيم كه بيش از ۵۰درصد پزشكان متخصص سهميه‌اي هستند؛ به عنوان مثال و براساس بررسي خبرنگار «اعتماد» روي اسناد افشاشده، از ۱۵۵ پذيرفته‌شده رشته ارتوپدي دوره ۴۶، تنها ۵۹ نفر سهميه ندارند يا اينكه در رشته قلب و عروق از ۲۲۹ نفر پذيرفته‌شده تنها ۸۹ نفر بدون سهميه قبول شدند.
همين دو جمله اما به درصد چنين معنايي مي‌دهند كه از ۶۱درصد از قبول‌شدگان تخصص قلب كشور در سال ۹۸، پزشكان سهميه‌اي هستند. در ادامه اين گزارش اما دقيق‌تر و جزیي‌تر به اين آمار مي‌پردازيم اما شايد اشاره به واكنش سخنگوي وزارت بهداشت به گزارش هفته پيش «اعتماد» در همين بخش نخست گزارش مهم باشد؛ او اگرچه اطلاعات گزارش هفته پيش «اعتماد» را رد نكرد اما در گفت‌وگو با «تسنيم» به مواردي پرداخت كه ارتباطي چنداني به اطلاعات منتشرشده در اين گزارش نداشت و به عبارتي مي‌توان گفت اگرچه سخنان او درست بود اما درباره سهميه‌ها و اطلاعات منتشرشده، گمراه‌كننده بود.
پيش از پرداختن به اين جزييات اما به بررسي آمار و اطلاعات سه دوره اول آزمون دستياري و پذيرفتهشدگان بپردازيم؛ دوره‌هايي كه سال به سال آمار پذيرفتهشدگان سهميه‌اي افزايش يافته و در همين اعداد و آمار مي‌توان شفاف اثر قانون برنامه ششم توسعه بر سهميه‌ها را ديد. سال نخست اين اطلاعات افشاشده پيش از عملي‌شدن اين قانون است و درست يك سال بعد، درصد پذيرفتهشدگان سهميه‌اي به شكل شگرفي افزايش يافت.
درصدهاي خبرساز؛ كمتر از
۵۰درصد پذيرفتهشدگان بدون سهميه هستند
بيش از هر متن و نوشته‌اي، اطلاعات دو جدول اين گزارش كه نخستين بررسي آماري خبرنگار «اعتماد» روي اطلاعات افشاشده است، شدت مساله بغرنج سهميه‌ها آنهم در رشته‌هاي تخصص پزشكي را نشان مي‌دهد؛ اين بررسي آماري به ما مي‌گويد اگرچه در آزمون دستياري ۴۴ يعني سال ۹۶، حدود ۷۱درصد پذيرفتهشدگان رشته‌اي تخصصي پزشكي از پزشكان عمومي بدون سهميه بودند اما اين عدد سال به سال تغيير كرد و درست در سال بعد ۶۵درصد و دو سال بعد هم به ۵۸درصد رسيد. در سمت ديگر اما توجه به تعداد و درصد پذيرفتهشدگان سهميه ايثارگران هم مهم و حائز اهميت است؛ اگرچه در سال ۹۶درصد پذيرفتهشدگان با اين سهميه تنها ۱۰درصد بود اما سال بعد اين عدد به ۲۲درصد رسيد.
دليل اين تحول اما همچنان كه در گزارش هفته پيش «اعتماد» با جزييات به آن پرداخته شد، به قانون برنامه ششم توسعه و تغييرات صورت‌گرفته در سهميه‌ها برمي‌گردد كه براساس آن ۳۰درصد از ظرفيت هر كدرشته دانشگاه‌هاي ايران بايد به سهميه‌هاي ايثارگران برسد. علاوه بر اين اطلاعات و جزييات به نظر مي‌آيد اعداد جداول خود بيش از هر كلمه و جمله‌اي موضوع را به مخاطب نشان مي‌دهد.
واكنش گمراه‌كننده سخنگوي
وزارت بهداشت: قانون را عمل كرديم
نخستين واكنش به گزارش «اعتماد» و پرونده افشاي پزشكان متخصص سهميه‌اي را اما هفته پيش سخنگوي وزارت بهداشت در گفت‌وگو با خبرگزاري «تسنيم» داشت كه اگرچه جزييات و آمار و اطلاعات گزارش «اعتماد» را رد نكرد اما به بيان كليات پرداخت كه چندان ارتباطي با مباحث مطرح‌شدن در آن گزارش هم نداشت. نخست ببينيم اين مسوول دقيقا چه گفت. «واكنش وزارت بهداشت به ماجراي پذيرش پزشكان سهميه‌اي در آزمون دستياري»؛ اين تيتر خبر خبرگزاري تسنيم است كه در متن آن آمده است: «سخنگوي وزارت بهداشت نسبت به ماجراي پذيرفته‌شدن پزشكان سهميه‌اي در آزمون دستياري واكنش نشان داد و گفت: معيارهاي سنجش صلاحيت علمي افرادي كه از طريق سهميه پذيرش مي‌شوند، مشخص است. پدرام پاك‌آيين؛ سخنگوي وزارت بهداشت در گفت‌وگو با خبرگزاري تسنيم در واكنش به فهرستي از اسامي پزشكان متخصص سهميه‌اي كه در برخي رسانه‌ها و فضاي مجازي منتشر شده، اظهار كرد: فايلي كه ازسوي يك رسانه در موضوع اسامي پزشكان متخصص سهميه‌اي مورد اشاره قرار گرفته، هيچ‌گونه ارتباطي به آزمون دستياري امسال ندارد. وي افزود: وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشكي درخصوص سهميه دستياري پزشكي به قانون عمل مي‌كند و قانون‌گذار، خود معيارهاي سنجش صلاحيت علمي افرادي را كه از طريق سهميه پذيرش مي‌شوند، مشخص كرده است. سخنگوي وزارت بهداشت ادامه داد: همه افرادي كه در آزمون دستياري تخصصي پذيرش مي‌شوند صلاحيت‌هاي علمي لازم را حائز بوده و افرادي كه فاقد صلاحيت علمي باشند، در هيچ دانشگاهي پذيرفته نمي‌شوند. گفتني است امروز خبري در فضاي مجازي و رسانه‌ها منتشر شده مبني بر اينكه سهم قابل توجهي از پذيرفتهشدگان آزمون دستياري پزشكي (آزمون ورود به رشته‌هاي تخصصي پزشكي) از طريق استفاده از سهميه‌هايي اعم از سهميه مناطق محروم، اعضاي هيات علمي و رزمندگان و ايثارگران موفق به پذيرفته شدن در اين آزمون شده‌اند.»
خلاصه توضيح سخنگوي وزارت بهداشت درباره اطلاعات گزارش «اعتماد» اين دو نكته است كه: ۱- اطلاعات اين گزارش «هيچ‌گونه ارتباطي به آزمون دستياري امسال ندارد» و ۲- «وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشكي درخصوص سهميه دستياري پزشكي به قانون عمل مي‌كند.» اين دو گزاره اگرچه درست است اما همه ماجرا نيست و به عبارتي توضيح بديهيات است. در گزارش «اعتماد» به اطلاعات ۵ دوره مشخص از آزمون دستياري اشاره شده و بحثي درباره آزمون امسال نشده است و درباره نكته دوم هم در آن گزارش تاكيدشده كه اين افراد براساس قانون سهميه‌ها پذيرفته شدند. در جمع‌بندي مي‌توان گفت كه اگرچه اين توضيحات درست است اما نسبتي با گزارش «اعتماد» و اطلاعات منتشرشده در آن ندارد.
فارغ از اين توضيحات اما اسناد منتشرشده چنان مهم و بحث‌برانگيز است كه حتما در آينده آثار آن بيشتر مشخص خواهد شد و بي‌شك يكي از مهم‌ترين اخبار چند ماه گذشته است. اگرچه همين دو جدول هم به خوبي نكات پذيرفتهشدگان سهميه‌اي در چند سال گذشته را آشكار مي‌كند اما در روزهاي آتي هم «اعتماد» نتايج بررسي‌هاي بيشتر روي اين فايل‌ها را منتشر خواهد كرد؛ نتايجي كه مي‌توان آنها را در همين جمله هم خلاصه كرد: بيش از ۵۰درصد پذيرفتهشدگان رشته‌هاي تخصصي پزشكي ايران با كمك سهميه پا به دوره تخصص خود مي‌گذارند و اين شايد يك نگراني براي آينده سلامت جامعه ايران است.
از ۱۵۵ پذيرفته‌شده رشته ارتوپدي دوره ۴۶، تنها ۵۹ نفر سهميه ندارند
در رشته قلب و عروق از ۲۲۹ نفر پذيرفته‌شده تنها ۸۹ نفر بدون سهميه قبول شدند
۶۲درصد قبول‌شدگان تخصص قلب كشور پزشكان سهميه‌اي هستند
واكنش سخنگوي وزارت بهداشت به گزارش هفته پيش «اعتماد» گمراه‌كننده است