روي ويرانگر تغييرات اقليمي نمايان ميشود
فاجعه در ليبي
در پي وقوع سيل دانيل در ليبي سازمان بهداشت جهاني پيشبيني كرد كه دستكم ۹۰۰ هزار نفر در مناطق سيلزده نيازمند كمك هستند. به گزارش بيبيسي، در پي وقوع توفان شديد دانيل ابعاد ويراني در شهر «درنه» در ليبي بيش از پيش آشكار شده است به نحوي كه در روز يكشنبه هفته گذشته ظرف فقط چند ساعت باعث ۴۰۰ ميليمتر بارندگي در برخي نقاط در پشت دو سد در اطراف درنه شد كه سد اولي و بزرگتر كه به دليل هرج و مرج سياسي در ليبي به درستي نگهداري نشده بود، شكسته شد و آب را سوناميوار راهي اين شهر ساحلي كرد و سد دوم را هم شكست. شهردار «درنه» روز جمعه تخمين زد كه بين ۱۸ تا ۲۰ هزار نفر در اين حادثه جان باخته باشند. سازمان بهداشت جهاني گفته است كه سيل بر بسياري ديگر از شهرهاي شمال ليبي هم اثر گذاشته است. سازمان ملل تخمين زده كه دستكم ۹۰۰ هزار نفر در مناطق سيلزده نيازمند كمك هستند.
اين سازمان ميگويد اگر نسبت به وقوع اين سيل هشدار داده ميشد و تخليه ساكنان مناطق آسيبديده به موقع صورت ميگرفت، «ميتوانستيم شمار تلفات انساني را كاهش بدهيم.»
اما توفان دانيل پيش از ليبي در چند كشور ديگر هم خرابي به بار آورده بود. اين توفان باعث سيلهاي بيسابقه در يونان شد و شماري كشته در تركيه و بلغارستان به جا گذاشت. استاوروس دافيس، كارشناس علوم جوي در مركز تحقيقاتي «رصدخانه ملي» در آتن و هماهنگكننده علمي شبكه چرخندهاي مديترانه ميگويد كه توفان دانيل يك پديده استثنايي بود. اين يكي از ويرانگرترين و مرگبارترين توفانهايي بود كه در تاريخ معاصر ديدهايم. ما در اين وقت سال هرگز سيستمي مثل دانيل را در اين بخش مديترانه نميبينيم. اين پديدهاي عادي نيست. وقتي دانيل وارد مديترانه شد انرژي خيلي زيادي آن را تغذيه كرد، يعني هواي مرطوب و داغ. او ميگويد كه اين توفان سه بار قويتر از چرخند ايانوس بود كه در سال ۲۰۲۰ يونان را دستخوش قرار داد. دانيل پيش از حركت به سوي ليبي، باعث بارش تقريبا يك متر و 10 سانتيمتر باران ظرف سه روز در بخش مركزي يونان شد و روستاهايي را در يونان زير آب برد و حداقل ۱۰ كشته به جا گذاشت. تصاوير ماهوارهاي نشان ميداد كه حدود ۷۳ هزار مترمربع زمين در تسالي در مركز يونان كه يك منطقه مهم كشاورزي است زير آب است. به گزارش ايسنا، دافيس ميگويد كه حركت خيلي آهسته چرخند (سايكلون) بر فراز مديترانه و جذب رطوبت و گرماي بيشتر باعث شد كه مشخصاتي شبيه به يك توفان استوايي پيدا كند. اين توفان با رسيدن به خشكي حجم عظيم رطوبت جذب شده را به شكل باران تخليه كرد.ميزان بارندگي در سواحل شمالي ليبي از ۱۵ سانتيمتر تا ۴۰ سانتيمتر ظرف يك روز محاسبه شده كه ميزان فوقالعادهاي بارندگي در يك مدت كوتاه است. ميزان بارندگي در نقاط مرتفع و تپهها بيشتر بود.
دافيس گفت كه تغيير اقليم كه انسان مسوول آن است باعث شده اين نوع توفانها قويتر شوند و هر چند آنها هنوز نميتوانند شكلگيري دانيل را مستقيما به تغييرات اقليمي نسبت دهند، اما مسلما رطوبت و دماي بالا باعث تقويت آن شد. دو سدي كه در نزديكي درنه بعد از اين توفان شكسته شد، كاربرد ويژهاي داشت.
اليزابت بومن از دانشگاه شفيلد، به بيبيسي گفت كه اين سدها طوري طراحي شده بودند كه سرعت آب را كم كنند نه اينكه كاملا جلوي آب را بگيرند. به گفته او سد بالايي داراي يك سيستم سرريز براي تخليه به موقع سد نيست، بلكه طوري طراحي شده كه آب را با يك رشته لوله از وسط خالي كند، اما اين لولهها به دليل عدم رسيدگي دچار گرفتگي شده بود. همين باعث پر شدن سد و سرريز شدن آب از بالاي آن شد كه كه فرسايش سريع بدنه سد را به دنبال داشت.
او ميگويد: نميتوان به راحتي به اين سوال پاسخ داد كه آيا اين فاجعه بيشتر متوجه عدم نگهداري و تعمير سد است يا اينكه فشار سيل آنقدر شديد بوده كه نميتوان از سدي كه نيم قرن پيش ساخته شده انتظار مقاومت در برابر چنين فشاري را داشت. بومن ميگويد: در نهايت به نظر ميرسد كه اين فاجعه محصول تركيبي از اين دو عامل بوده باشد.كارشناسان هشدار ميدهند كه با توجه به وقوع هر چه بيشتر رويدادهاي شديد آب و هوايي كه امسال تابستان شاهد بوديم، بايد منتظر محك خوردن روزافزون زيرساختها باشيم. در ميان رويدادهاي امسال آتشسوزيهاي كانادا يكي از بدترينها بود. محققان هفته پيش اعلام كردند كه اين بدترين فصل آتشسوزيهاي طبيعي اين كشور از زمان ثبت ركوردها از نظر مساحت سوخته و دياكسيدكربن منتشر شده است. علاوه بر اين نقاط ديگر جهان هم شاهد آتشسوزيهاي ويرانگر بوده است، از جمله يونان و هاوايي. در آتشسوزي شهر لاهاينا در جزيره مائويي هاوايي ۹۷ نفر كشته شدند. آمار قبلي كشتهها ۱۱۵ كشته بود كه روز 15 سپتامبر اصلاح شد. هر چند بيشتر آتشسوزيهاي طبيعي بر اثر صاعقه يا حوادثي توسط انسان شروع ميشوند، دانشمندان ميگويند كه تغيير اقليم آنها را فراوانتر و شديدتر كرده است.در روزهايي كه يونان تحت تاثير توفان دانيل بود، هنگكنگ و شهرهاي جنوبي چين شاهد شديدترين بارندگيها در تاريخ خود بودند و سيل گسترده اين مناطق را فرا گرفت. خيابانها و ايستگاههاي مترو در هنگكنگ زير آب رفت و مدارس و ادارات تعطيل شدند.
اداره هواشناسي هنگكنگ اعلام كرد كه باراني كه در آن روزها باريد، شديدترين در حدود ۱۴۰ سال گذشته است.چين هم تابستان امسال از يك طرف شاهد دماي شديد و از طرف ديگر سيلهاي ويرانگر بود. دانشمندان ميگويند سيل اين بار در نقاطي در چين اتفاق افتاده كه اين نوع رويدادها در آن سابقه نداشته و هشدار ميدهند كه بايد در انتظار حوادثي حتي بدتر بود.از جمله ويراني در استان هيلُنگجيانگ در شمال شرقي اين كشور تاثير زيادي بر عرضه مواد غذايي در سراسر اين كشور گذاشت. دهها نفر در اين سيلها كشته شدهاند. در ماه ژوئن دما در شمال چين طاقتفرسا بود و براي چند هفته از ۴۰ درجه سانتيگراد فراتر رفت.