خوشا ساحل سبز رود ارس٭

اردیبهشت از ماه‌های ایده‌آل برای سفر به نقاط مختلف ایران است. ایرانی که هر گوشه آن در طول سال زیبایی‌های یکی از فصول را به رخ می‌کشد، در اردیبهشت یک سمفونی هماهنگ از جلوه‌های بهاری است. از شیراز تا گرگان و از بوشهر تا جلفا می‌توان بهار را در اردیبهشتی‌ترین حالت تجربه کرد. «ارس» که اهل آذربایجان آن را «آراز چایی» می‌خوانند، هم هر سال در میانه بهار زیباتر از همیشه میزبان مسافران می‌شود. آب شدن برف کوه‌های بالادست، ارس را در اردیبهشت و خرداد پرآب و خروشان می‌کند. هر چند ساخت سدهایی در ترکیه، به مرور در حال گرفتن رمق ارس است، اما این رود تاریخی هنوز هم آرام و صبور به زیبایی جاری است. 
ارس شاهد تاریخ است. ساکنان دو سوی آن تا پیش از امضای معاهده ترکمانچای اهل ایران بودند و بعد از این عهدنامه بود که ارس تبدیل به رود مرزی میان ایران و روسیه شد و شهرهای همسایه‌اش، هم‌مرز شدند. در حاشیه ارس علاوه بر چشم‌اندازها و طبیعت دیدنی، آثار تاریخی ارزشمندی هم قرار دارد. پل‌ها، کلیسا، کاروانسرا و خط راه‌آهن حاشیه این رود را تبدیل به جاذبه‌ای طبیعی-‌تاریخی کرده است. نزدیکی این رود به جنگل‌های ارسباران و کلیبر زیبا در آذربایجان، سفر به این منطقه را در اردیبهشت به یادماندنی‌تر می‌کند.
یکی از زیبایی‌های رود ارس؛ پنج پل است که در دوره‌های مختلف تاریخ روی ارس احداث شده و امروز با نام‌های «پل آهنی جلفا»، «پل شوسه جلفا»، «پل پلدشت»، «2پل‌ خداآفرین» و «پل نوردوز» شناخته می‌شوند. هر یک از این پل‌ها روایت و داستان خود را دارند و چشم‌انداز بدیعی برای ارس خلق کرده‌اند. پل آهنی اما حکایت دیگری دارد. این پل در شرق شهرستان جلفا قرار دارد و محل عبور قطار تبریز به جلفا است. در جریان اشغال ایران در شهریور 1320 شجاعت سه مرزبان بخشی از تاریخ این منطقه را رقم زده است. سه ژاندارم مرزبانی وقتی مطلع می‌شوند که لشكری از ارتش روسیه در پی تصمیم متفقین، قصد ورود به ایران را دارند، به تبریز و تهران اطلاع داده و دستور می‌گیرند که پادگان را تخلیه و از منطقه دور شوند، اما فرمانده مرزبانی «سرجوخه مصیب ملک‌محمدی» به سربازانش اعلام می‌کند که محل ماموریت خود را ترک نخواهد کرد و سربازانش را مرخص می‌کند. سربازان اما به همراه او در مقابل نیروهای متجاوز برای گذر از تنها مسیر ورود به ایران -که پل آهنی بود- ایستادند. این سه مرزبان بیش از دو روز در مقابل نیروهای روس مقاومت کرده و درنهایت شهید شدند. فرمانده لشكر روس بعد از کشته شدن آنها وقتی متوجه می‌شود که نیروهایش ساعت‌ها، تنها با سه سرباز در حال جنگ بودند، درجه نظامی خود را به سینه سرجوخه محمدی نصب کرده و با احترام این سه سرباز وطن‌دوست را به خاک می‌سپارد. امروز مزار هر سه آنها در کنار پل آهنی یکی از جاذبه‌های حاشیه ارس است. 
منطقه آزاد ارس که گذرگاهی تاریخی و در مسیر راه ابریشم بوده و حالا یک منطقه اقتصادی در مرز سه کشور ایران، ارمنستان و آذربایجان است هم در حاشیه ارس قرار دارد. در محدوده منطقه آزاد ارس می‌توان از آبشار چشم‌نواز آسیب خرابه، کلیسای ثبت جهانی شده سنت استپانوس، کاروانسرای عباسی خواجه‌نظر و دریاچه سد ارس دیدن کرد. اقامت در نزدیکی ارس در اقامتگاه‌های بومگردی منطقه و همچنین در سوییت، هتل و ویلاهای جلفا امکان‌پذیر است. 
اگر ارس را دیدید، یادی هم کنید از صمد بهرنگی معلم و نویسنده بزرگی که بر تن تاریخ این رود برای همیشه جاودانه شد. 
٭تیتر برگرفته از
 یک مثنوی از ملک‌الشعرای بهار