پايان شب سيه
حسن لطفي
آيدا پناهنده از همان زماني كه فيلم كوتاه ميساخت، نشان داد بلد است در عين دوري از اغراق و استفاده از ويژگي فيلمهاي ملودرام سطحي چگونه داستان فيلمش را به نحو جذابي بيان كند . طوري كه هم بيننده تحت تاثير قرار گيرد و هم نياز به خلق صحنهاي تصنعي و پرسوز و گداز نباشد . حالا پس از خاتمه يا بهتر بگويم اكران بخش پاياني سريال در انتهاي شب ميتوان اعلام كرد او در كارنامه فيلمسازيش به نقطه خوبي رسيده و اين سريال ادامه قدرتمندي براي نشان دادن رشد و بالندگي او در دنياي هنر هفتم است . او و فيلمنامهنويس همراهش (ارسلان اميري) در كنار بيان درست و پركشش داستاني كه در نگاه اول تكراري به نظر ميرسد، توانستهاند نگاهي متفاوت به روابط ميان زن و مرد، عشق، پدرانگي، هنر، هنرمند و... داشته باشند . البته اين نگاه متفاوت زماني ارزشمندتر به نظر ميرسد كه با تماشاي بخشهايي از اين سريال درمييابيم مميزيهاي سليقهاي چگونه روابط انساني (خصوصا ارتباط پسر و مادر و زن و شوهر) را دچار اعوجاج كرده است . مميزي سليقهاي كه هيچ ربطي به قوانين شرعي و رسمي كشور ندارد .آيدا پناهنده با هوشمندي تمام در سه صحنه تاثيرگذار با عبور از خط قرمزهاي ترسيمي توسط مميزان رسمي و غيررسمي (مكتوب و غيرمكتوب) نمايش روابط انساني در سينما و تلويزيون سالهاي اخير ايران را ارتقا داده است . اين اتفاق در قسمت پاياني و در زمان تنهايي پسر و مادر (پارسا پيروزفر و احترام برومند) و بوسيدن دست مادر توسط پسر و نوازش گونه مادر توسط پسر به اوج ميرسد . البته پيش از آن نوازش گلهاي پرپر شدهاي كه دستان زن آنها را لمس كرده توسط مرد نيز صحنه زيبا و تاثيرگذار ديگري ساخته است . هر چند اين صحنه و صحنه رقص مادر و پسر در يكي از قسمتهاي قبلي مخالفاني دارد، اما به نظر ميرسد زمان بازنگري در خطوط قرمز براي نشان دادن روابط انساني در فيلمها رسيده است . با توجه به ويژگيهاي فيلم و قوانيني كه در شرع براي ما گذاشته است، رسيدن به اين موقعيت دشوار نيست . اگر چه بخشي از اين امكانات و قابليتها توسط تعدادي از مسوولان سينمايي (خصوصا عبدالله اسفندياري) در دهه هفتاد مطرح شد و با برخورد تند افراد سنگر گرفته پشت تفكر هميشه نگران روانه بايگاني شد، اما به نظر ميرسد حالا ديگر نوبت توجه بيشتر به خواسته معقول بخش قابل توجهي از فيلمسازان و بينندگان سينما فرا رسيده است . خواستهاي كه توجه به آن ميتواند هيچ ارتباطي با افزايش ابتذال در سينما نداشته باشد. نمونهاش سريال در انتهاي شب است كه به خوبي تصويرگر پايان شب سيه است.