فيلادلفيا براي نتانياهو بهانه است
عفيفه عابدي
به دنبال تشديد شرايط امنيتي در منطقه غرب آسيا كه از پيامدهاي جنگ غزه و اقدامات تروريستي اسراييل عليه منافع ايران است، منطقه بار ديگر با ميانجيگري قطر به تلاش‌هاي خود براي آتش‌بس در غزه ادامه مي‌دهد، اما اين تلاش‌ها تاكنون نتيجه‌اي نداشته است. با اين حال انتظار مي‌رود با نزديك شدن به انتخابات رياست‌جمهوري امريكا، واشنگتن حداقل يك آتش‌بس موقت به اسراييل تحميل كند. جو بايدن، رييس‌جمهور امريكا در اظهارات اخير خود اذعان كرده است بنيامين نتانياهو ، نخست وزير اسراييل براي تحقق آتش‌بس در غزه تلاشي نمي‌كند. اين در حالي است كه كاخ سفيد به توقف جنگ براي دستاوردسازي براي انتخابات رياست‌جمهوري نياز دارد. در همين حال خشم از كابينه نتانياهو به دليل عدم تحقق وعده آزادي گروگان‌هاي اسراييلي و كشته شدن شمار ديگري از آنها در غزه، افزايش يافته و سراسر فلسطين اشغالي را فراگرفته است. به عقيده بسياري ناظران، در مواضع اسراييل در قبال طرح‌هاي آتش‌بس كه مبتكر اغلب آنها امريكاست، نوعي لجاجت و موضع‌گيري‌هاي ناهمگون و سر در گم‌كننده وجود دارد كه تنها يك معنا دارد بنيامين نتانياهو نخست وزير اسراييل از پايان جنگ واهمه دارد و آتش‌بس كامل در غزه را خطري بزرگ براي خود محسوب مي‌كند. از يك نگاه تحليلي، اصرار اسراييل براي باقي ماندن نيروهاي اشغالگر در محور فيلادلفيا و تعداد اسراي قابل مبادله، عامل اصلي شكست نشست‌هاي طرف‌هاي ميانجي در دوحه و قاهره بوده است. اما در واقع، اصرار نتانياهو براي مشروط نگه‌داشتن صلح در غزه، براي تضمين موقعيت خود در آينده سياسي رژيم اسراييل است.
اسراييل به پشتوانه حمايت سياسي، حقوقي و نظامي امريكا از حق وتو در تمام مذاكرات آتش‌بس برخوردار شده و اين شرايط براي نتانياهو فرصت بزرگي ايجاد كرده است كه انگيزه‌هاي فردي خود را در شروط آتش‌بس دنبال كند. تجمع‌هاي اعتراض‌آميز اسراييلي‌ها نيز نشان مي‌دهد افكار عمومي اسراييل، كابينه اين رژيم را عامل تداوم جنگ و عدم تبادل اسرا مي‌شناسند. عاموس مالكا، رييس اسبق دستگاه اطلاعات نظامي اسراييل در گفت‌وگو با راديوي اسراييل اعلام كرده بود: «۱۱ ماه در غزه جنگيده‌ايم و فقط هشت اسير را توانسته‌ايم آزاد كنيم و بنابراين براي دستيابي به جسد آخرين اسير، بايد حداقل دو تا سه سال ديگر بجنگيم.» با اين حال نتانياهو، نخست وزير اسراييل براي بهانه‌جويي جهت تداوم جنگ، همچنان عليه همه از جمله ايران و محور مقاومت مانور مي‌دهد، چراكه از فروپاشي كابينه ائتلافي و محاكمه خود به اتهام فساد پس از پايان جنگ اطمينان دارد. البته تلاش زياد تل‌آويو براي تغيير جايگاه متهمان و قربانيان جنگ غزه اقدام جديدي نيست.
از آغاز جنگ غزه، همه تلاش اسراييل اين بود كه عدم حصول دستاوردهاي ميداني خود بعد از هفت اكتبر را با كمك امريكا با آتش‌بسي به نفع خود تمام كند، اما طولاني شدن جنگ، پيچيده شدن شرايط منطقه همزمان با انتخابات رياست‌جمهوري امريكا و وقايع داخلي رژيم اسراييل، بار ديگر اين امكان را از نتانياهو گرفته است. در حالي كه در نهايت نتانياهو راهي جز رسيدن به آتش‌بس با قبول شروط حماس ندارد و طولاني كردن جنگ فقط هزينه‌هاي اسراييل و امريكا را افزايش مي‌دهد.
ايران نيز كماكان به دليل حمايت از ملت فلسطين، به تلاش‌هاي ديپلماتيك گسترده خود در منطقه و نهادهاي بين‌المللي براي پايان جنگ غزه ادامه مي‌دهد. ايران از ابتداي جنگ خواستار توقف سريع جنگ بود، اما اسراييل تلاش كرد با گسترش جنگ به همسايگان فلسطين اشغالي و اقدامات تحريك‌آميز عليه ايران از جمله ترور اسماعيل هنيه رييس دفتر سياسي حماس در تهران، ايران را به رودررويي مستقيم نظامي با اين رژيم بكشاند و جنگ در منطقه را گسترش دهد. اما ايران در رايزني‌هاي اخير خود ضمن تاكيد بر حق خود براي اقدام تنبيهي عليه اسراييل، بر لزوم افزايش فشار بين‌المللي بر تل‌آويو براي پايان جنگ در غزه تاكيد كرده است. هر چند جنگ غزه به محكي ديگر براي كارآمدي نهادهاي بين‌المللي از جمله شوراي امنيت سازمان ملل براي پايان جنگ و فاجعه انساني تبديل شده كه اين نهادها در اين آزمون شكست خورده‌اند.
در مجموع كاملا واضح و بديهي است كه از اين مقطع به بعد، تداوم تحركات جنگي و خرابكارانه اسراييل عليه غزه يا عليه ايران ناشي از اختلافات داخلي، عدم مقبوليت مردمي كابينه نتانياهو بوده و مساله شخصي‌سازي جنگ كاملا توسط نتانياهو مشهودتر خواهد شد.
از منظر تحليلگران، اگر جنگ غزه به زودي به‌طور قطعي پايان نيابد و راه‌حل عادلانه براي موضوع فلسطين ترسيم نشود، منطقه تحت نقشه‌هاي جنگ‌طلبانه اسراييل به سمت پرتگاه نامعلوم حركت خواهد كرد. در واقع راه‌حل امنيت منطقه، از مسير پايان تضمين شده جنگ غزه با بازگشت كامل منطقه به فلسطينيان تامين مي‌شود.