اقدامي بي‌سابقه
نعمت احمدي
بازديد سرزده چند ساعته رياست محترم قوه قضاييه از زندان اوين بندهاي دو الف - 209 - 241 - در تاريخ قضايي ايران بي‌سابقه است، تاكنون هيچ‌يك از روساي سابق قوه قضاييه بازديد اينچنيني از بخش‌هاي امنيتي زندان اوين نداشته و به صورت چهره به چهره با برخي از متهمان بازداشت موقت و امنيتي برخورد و ملاقات نداشته‌اند. حضور چندساعته آقاي محسني اژه‌اي در زندان اولين و بازديد از بندهاي امنيتي را بايد در ادامه نحوه تعامل و درخواست ايشان از فعالين اين حوزه كه نظريات اصلاحي خود را در اختيار رييس قوه قضاييه بگذارند، گذاشت. نمي‌دانم در گذشته روساي قوه قضاييه با متهمان بازداشت شده تحت قرار آن هم امنيتي، به صورت رودررو در زندان ملاقات داشته‌اند و پاي صحبت زندانيان نشسته‌اند، تا جايي كه به هنگام حضور در بندهاي امنيتي كه اداره هر بخش از آن در زندان اوين تعريف خاص خود و مسوول ويژه‌اي دارد مانند بندهاي امنيتي كه زير نظر وزارت اطلاعات مي‌باشند يا بندهايي كه زير نظر حفاظت و اطلاعات سپاه پاسداران قرار دارند در گذشته ملاقات سرزده از طرفين مسوولان در زندان وجود نداشت و شنيده مي‌شد كه قبلا عده‌اي از زندانيان به صورت ويژه با مسوولان احيانا ملاقات داشته‌اند اما اينكه مسوولي در حد رييس قوه قضاييه در بندهاي امنيتي حضور پيدا كند و از زندانيان تعداد روزهاي بازداشتي را جويا شود و در همين زمينه خواستار توضيحات لازم از سوي مقامات قضايي و ضابطين بشود براي اولين‌بار است كه اتفاق مي‌افتد، رييس محترم قوه قضاييه در سومين بازديد خود از زندان علاوه بر ملاقات چهره به چهره با زندانيان از نوع اتهام، مدت بازداشت موقت و شرايط بهداشتي و غذايي زندان سوال كرده‌اند، ظاهرا فضاي ملاقات به گونه‌اي بوده كه تعدادي از متهمان تقاضا كرده‌اند به تنهايي با رييس قوه قضاييه گفت‌وگو كنند. اين درخواست مورد موافقت رييس قوه قضاييه قرار گرفته، اتفاقا متهمان درخواست‌كننده به تنهايي با رييس قوه قضاييه به گفت‌وگو نشسته‌اند، برابر اخبار منتشره در مورد يكي از پرونده‌هاي مهمي كه اخيرا تشكيل شده و شش نفر بازداشتي دارد، با قاضي و كارشناسان پرونده كه به فوريت در روز تعطيلي به زندان دعوت شده بودند به صورت تفصيلي به گفت‌وگو پرداخت، حال پرسش اين است وقتي يخ حضور رياست قوه قضاييه در بندهاي امنيتي ذوب شده نتيجه اين حضور را اين‌بار بايد رياست محترم قوه دنبال كنند وقتي بي‌مانع و رادعي به صورت چهره به چهره با زندانياني كه بازداشت موقت هستند و احتمالا مدت‌ها از بازداشت موقت آنان مي‌گذرد بدون حضور ضابط يا مسوولي صحبت كرده‌اند بايد فكري به حال بازداشت موقت زندانيان امنيتي بكنند تا نتيجه چنين بازديدهايي كه جاي تشكر دارد را به عينه ببينيم، براي نمونه طي يك ماه گذشته يك نوبت ديگر هم رياست محترم قوه در جمع اعضاي شوراي عالي قضايي در دادگستري شهر قدس حاضر شدند و دستور دادند قرار بازداشت موقت تا جايي كه ضرورت دارد صادر نشود و آنهايي كه ضروري است با ملاحظه و دقيق باشد. آيا هياتي متعاقب حضور رياست قوه در دادگستري شهرستان قدس نتيجه را به اطلاع رياست قوه رسانده است؟ يا تنها خبر اين بازديد و دستور رسانه‌اي شد. در مورد اخير كه حضور رييس محترم قوه در بندهاي امنيتي بي‌سابقه و ملاقات چهره به چهره در نوع خود بي‌نظير است هم توقع اين است كه دنباله دستورات رياست محترم قوه به وسيله مديران مياني گرفته شود و متهماني كه بازداشت موقت هستند و در بندهاي امنيتي نگهداري مي‌شوند بعد از اين بازديد اثرات مثبت آن يعني تبديل بازداشت موقت به قرار متناسب را ببينند، مدتي قبل رياست محترم قبل قوه قضاييه آقاي رييسي از زندان بزرگ تهران- فشافويه- بازديدي داشتند. خبر اين بازديد را از موكلين زنداني‌ام در اين بازداشتگاه شنيدم. نوع بازديد رياست قبلي از زندان با رييس قوه جديد آن هم با زندانيان عادي كاملا فرق داشت و كساني با رييس قوه در گذشته ملاقات داشتند كه از قبل از اين ملاقات مطلع و در جريان قرار گرفته بودند حال اينكه در ملاقات روز جمعه رياست فعلي كاملا سرزده بوده است و همين كه پرونده شش متهم شناخته‌شده اخير كه چند روزي بازداشت بودند مورد توجه قرار گرفت نشانه اين است كه كشتي‌بان را سياستي ديگر در پيش است و توقع از مديران مياني اين است به حرمت تابوشكني رياست قوه و بازديد ايشان از بندهاي امنيتي ترتيبي اتخاذ كنند كه نتيجه اين بازديد را ظرف چند روز آينده ببينيم. اخيرا خبري پخش شد كه پدر يكي از زندانيان امنيتي محيط زيستي كه به كرونا مبتلا و با همين بيماري درگذشت اجازه مرخصي پيدا نكرد تا در مراسم عزاداري پدرش شركت كند، كاش رييس محترم قوه قضاييه نسبت به بررسي پرونده‌هاي امنيتي كه حكم صادر شده و نيز نظارت بر مرخصي زندانياني كه مدت‌هاست از مرخصي استفاده نكردند دستورات لازم را صادر بفرمايند، با تاسف بازداشت موقت در مواردي به حربه‌اي تبديل شده كه از آن در مواردي كه ضروري نيست هم استفاده مي‌شود، موضوعي كه آقاي محسني اژه‌اي طي يك ماه و چند روزي كه در كسوت رييس دستگاه قضا بارها در جمع‌هاي مختلف مسوولان قضايي كشور به آن پرداخته‌اند و توقع جامعه حقوقي كشور از رييس جديد قوه قضاييه كه هنوز چند ساعتي از ابلاغ رسمي انتصاب ايشان به رياست قوه نگذشته بود كه با تعدادي از جمله نگارنده تماس گرفته شد و كانالي باز شد تا به صورت مستقيم با رييس قوه در تماس باشيم و نقطه‌نظرات خود را بي‌واسطه در اختيار ايشان قرار دهيم، شخص ايشان بيش از هر كنشگري به دردهاي مزمن قوه قضاييه اشراف و آشنايي دارد و تاكيد موكد ايشان ظرف اين مدت بر مساله بازداشت موقت و طولاني بودن مدت آن نشانه آن است كه بايد دستگاه قضايي خصوصا آن بخش كه با موضوعات امنيتي سروكار دارند در صدور بازداشت موقت حساسيت بيشتري داشته باشند و توقع اين است يك بازنگري كامل در قرارهاي صادره گذشته صورت گيرد و دستورالعمل قاطعي مبني بر لزوم رعايت قانون در مورد متناسب بودن قرار بازداشت‌ها صورت گيرد. نمي‌دانم وقت آن نرسيده كه ناظر ديگري مسوول دفاع - يعني وكلاي دادگستري - از موقعيت مساوي در مورد پرونده‌هاي امنيتي برخوردار باشند و تبصره ذيل ماده 48 قانون آيين دادرسي مدني كه به گفته معاون اول فعلي دستگاه قضايي آقاي دكتر محمد مصدق وهن دستگاه قضايي است از پيكره رسيدگي به پرونده‌هاي امنيتي و مفاسد اقتصادي برداشته شود و يك بار براي هميشه به بستر فسادي كه از آن تبصره براي وكلاي به اصطلاح تبصره ذيل ماده 48 به وجود آورده و با تاسف عده‌اي از آن سوءاستفاده مي‌كنند پايان بخشيده شود.