دولت زير تيغ انتقادات دلاري مجلس
گزارش «اعتماد» از انتقادي‌ترين روز مجلس يازدهم درباره دولت سيزدهم
گروه سياسي
صبح ديروز گزارش كميسيون اقتصادي مجلس پيرامون چرايي افزايش نرخ ارز در ماه‌هاي گذشته قرائت شد. اين گزارش در عين حال راهكارهايي را هم ارايه داد. در اين گزارش تاكيد شده كه «تصميمات شكست‌خورده گذشته در حوزه سياست‌هاي ارزي در حال تكرار است.» جلسه ديروز مجلس را مي‌توان كم‌سابقه يا بي‌سابقه خواند؛ از آن جهت كه يكي از انتقادي‌ترين روزهاي خود نسبت به دولت را در دوره يازدهم شاهد بود. همزمان كه دو تن از اعضاي تيم اقتصادي دولت در حال دفاع از عملكرد خود پيرامون اوضاع بازار دلار بودند، چند خيابان آن‌سوتر از بهارستان، نرخ دلار 41 هزار تومان را هم رد كرد. انتقادات تقريبا يكپارچه مجلسي‌ها از دولت رييسي، نشان داد كه آنها در شرايط كنوني اقتصادي، مايل نيستند كه سرنوشت خودشان را به سرنوشت دولت گره بزنند؛ خصوصا آنكه حدود يكسال ديگر انتخابات مجلس دوازدهم در پيش است. مجلسي‌ها با انتقادات بعضا تند و تيزشان سعي كردند ميان خود و دولت، يك فاصله مشخصي را تعيين كنند. آنها از حاميان سفت و سخت دولت رييسي هستند و اكنون در شرايطي كه قيمت دلار نرخ تاريخي 41 هزار تومان را لمس كرده، به نقد دولت پرداختند.
بازار رسمي ارز خيلي هم متعادل است!
پس از قرائت گزارش، صالح‌آبادي، رييس‌كل بانك مركزي و احسان خاندوزي، وزير اقتصاد، در صحن از عملكردشان در بازار ارز دفاع كردند. پس از اين سخنان، برخي نمايندگان به آنها واكنش دادند كه غالبا در انتقاد از دولت و تيم اقتصادي آن بود. علي صالح‌آبادي رييس كل بانك مركزي، در دفاع از عملكرد خود گفت كه «در بازارهاي رسمي كشور كه عمده عرضه كشور در اين بازارها انجام مي‌شود كاملا متعادل است و هيچ كمبود و مشكلي در اين سامانه‌ها وجود ندارد و آن چيزي كه نرخ ارز از آن متاثر است در بازار غيررسمي است كه سطح و حجم آن نسبت به بازار رسمي بسيار كوچك‌تر است.»
بي‌ثباتي موقتي است!
احسان خاندوزي وزير اقتصاد دولت هم براي دفاع از عملكرد خود، افزايش نرخ ارز و طلا را «بي‌ثباتي موقتي» خواند و گفت: «شفافيت در عملكرد شركت‌هاي اقتصادي كه اگر انجام نشده بود در همين آب گل‌آلود افزايش قيمت طلا و ارز در صف مي‌ايستادند و به عامل افزايش بيشتر قيمت اين كالاها تبديل مي‌شدند، همچنين مساله شفافيت ابربدهكاران بانكي كه اگر شفاف نشده بود با تسهيلاتي كه از شبكه بانكي دريافت مي‌كردند در صف افزايش قيمت طلا و ارز مي‌ايستادند.»
وضعيت بازار ارز قابل قبول نيست
«محمدباقر قاليباف» رييس مجلس، نخستين نماينده‌اي بود كه اولين چراغ انتقاد از دولت را در جلسه ديروز روشن كرد. او با بيان اينكه «در كشور مشكل ارزي نداريم»، تاكيد كرد كه «اما دليل نمي‌شود مديريت و كنترل ارزي نداشته و از ظرفيت ارزي بانك مركزي و ذخيره ارزي استفاده كنيم. بايد درآمدها حفظ شده و با ارز حاصل از صادرات تامين ارزي صورت گيرد. اين ظرفيت در كشور وجود دارد پس نيازي نيست كه از ذخيره ارزي استفاده شود.» قاليباف وضعيت ارز را براي مردم، مجلس و اقتصاد كشور «قابل قبول» ندانست و افزود: «در جلسه سران قوا بنا شد كه اين موضوع با حضور بانك مركزي، وزارت اقتصاد و مسوولان دخيل در موضوع ارز به‌طور خاص دنبال شود؛ مطمئنا سرو‌ساماني به بازار ارز مي‌دهيم.»
آقاي رييسي! چرا به وعده‌هايت
عمل نمي‌كني؟
حسينعلي حاجي دليگاني، نماينده شاهين‌شهر، در بخشي از نطق ميان‌دستور خود، ابراهيم رييسي را خطاب قرار داد و از او پرسيد: «آقاي رييس‌جمهور چرا به وعده‌هاي خود عمل نمي‌كنيد؟» او افزوده كه «تيم اقتصادي شما هماهنگ نيست كه اگر بود چنين مشكلاتي ايجاد نمي‌شد. بدانيد برخي از گزارش‌هايي كه وزرا و روساي سازمان‌ها به شما مي‌دهند دقيق نبوده و با وضعيت جامعه تطابق ندارد.»
كاهش 33درصدي ارزش پول ملي
در 2 هفته!
سيدكاظم موسوي نماينده اردبيل و نمين و نير و سرعين در مجلس هم در سخناني گفت كه «چرا ارزش پول ملي ما در جهان بايد تحقير شود مگر تورم جز به معناي كاهش ارزش پول ملي نيست؟ ارزش پول ملي به دليل وضعيت بازار ارز در دو هفته اخير بيش از 33درصد كاهش يافته است كه اين وضعيت در شأن و صلاح مردم ايران نيست.»
بود و نبود تيم اقتصادي فرقي هم دارد؟
كمال حسين‌پور نماينده پيرانشهر و سردشت در مجلس هم وزير اقتصاد را مخاطب انتقادات خود قرار داد و از خاندوزي پرسيد كه «از كدام اقتصاد پايدار سخن مي‌گوييد؟» او با اشاره به اينكه بود و نبود تيم اقتصادي دولتي به حال مردم چه فرقي مي‌كند، افزود: «وزير اقتصاد زماني كه در دولت مسووليت نداشت هر روز توييت و نظريه‌هاي متعدد كارشناسي را براي اصلاح بازار بيان مي‌كرد چرا اكنون در ميدان عمل اقدام نمي‌كند، چرا به بازار ارز سامان نمي‌دهد.» حسين‌پور با تاكيد بر اينكه موضوعي كه به آن توجه نمي‌شود كوچك شدن سفره مردم است، گفت: «از رييس‌جمهور مي‌خواهم شخصا به اين موضوع ورود كند و اگر تيم اقتصادي دولت نمي‌تواند به اقتصاد كشورمان سامان دهد اين تيم را تغيير دهد.»
«ساير» چه كساني‌اند؟
عليرضا سليمي عضو هيات رييسه مجلس هم در اخطار قانون اساسي گفت كه «روزانه يكصد هزار دلار ارز مسافرتي بين افراد متمول توزيع مي‌شود و در گزارش مطرح شده رديفي براي ارز به سايرين ارايه شده است و چرا شفاف گفته نمي‌شود كه اين «ساير» چه كساني هستند؟»
كاظم دلخوش نماينده صومعه‌سرا در مجلس هم گفت كه «وقتي كالاها يك شبه گران مي‌شود همه به دنبال تبديل منابع خود به ارز هستند، اما دولت توپ را به زمين ديگران مي‌اندازد! ولي اين حرف‌ها هيچ كدام جواب مردم نيست.»
نمي‌شود تورم 50درصدي را
به مردم تحميل كرد
علي بابايي نماينده ساري و مياندرود هم با ابراز تاسف از سخنان رييس كل بانك مركزي، گفت: «متاسفانه رييس بانك مركزي افزايش نرخ ارز و بي‌ثباتي اين بازار را ناشي از افزايش مزد كارگران كشور دانسته است، بانك مركزي خود براي مديريت بازار بايد برنامه داشته باشد و تيم اقتصادي دولت نيز بايد از برنامه كوتاه، ميان و بلندمدت برخوردار باشد.» او تاكيد كرد كه «نمي‌توانيم مردم را رها كنيم و تورم نقطه به نقطه 50درصدي را به آنها تحميل كنيم.»
شخص رييسي هم پاسخ قانع‌كننده‌اي ندارد
سيدغني نظري خانقاه عضو كميسيون اقتصادي مجلس نيز درخصوص گزارش قرائت شده گفت كه «دولت و شخص رييس‌جمهور درخصوص وضع كنوني بازار ارز و طلا پاسخ قانع‌كننده‌اي ندارد.» او با تاكيد بر اينكه «هنوز براي مجلس مشخص نيست فرمانده اقتصادي دولت كيست»، گفت كه «شنيده مي‌شود در كميته‌هاي ديگري با عنوان كميته مداخلات ارزي تصميمات ارزي گرفته مي‌شود و رييس كل بانك مركزي صرفا مجري است، بنابراين دولت بايد پاسخگو باشد.»
دلار 5 هزار تومان نشد
ولي 40 هزار تومان شد!
او با كنايه به ابراهيم رييسي، گفت: «اينكه مي‌گفتند خدا را شكر ما رييس‌جمهور نشديم كه دلار بشود 5 هزار تومان؛ بايد گفت دلار اكنون 40 هزار تومان شده است! روز به روز پول مردم دود مي‌شود و به هوا مي‌‌رود.»
او با اشاره به خارج كردن پول از بانك‌ها سوي مردم افزود: «اينكه مردم پول خود را از بانك‌ها خارج مي‌كنند ناشي از اين است كه مي‌دانند ارزش پول آنها به راحتي در حال از بين رفتن است... بي‌كفايتي برخي مسوولان اقتصادي مبرهن و مشخص است.»
چرا خريداران ملك
در خارج تنبيه نمي‌شوند؟
محمدحسين حسين‌زاده بحريني عضو كميسيون اقتصادي مجلس اما از جمله نمايندگاني بود كه از بانك مركزي دفاع كرد و در عين حال از اينكه براي كساني كه در خارج از كشور ملك مي‌خرند، تنبيهي درنظر گرفته نشده، انتقاد كرد. او گفته «اگر كسي بنا دارد ارز را احتكار كند، مجلس بايد براي آن تدبير كند و قانون ماليات عايدي سرمايه يكي از اين تدابير است و روي ميز نمايندگان است و شايد همين امروز به آن بپردازيم، اگر كسي خروج سرمايه انجام داد از نظر من بايد ساير دارايي‌هاي او در ايران مورد توجه حاكميت قرار گيرد.» حسين‌زاده بحريني افزوده كه «چرا عده‌اي در تركيه ملك مي‌خرند و لازم است اين افراد دارايي‌شان در كشور نيز زير نگاه حاكميت قرار گيرد اما حالا ما هيچ تنبيهي براي اين افراد قائل نيستيم و گويي اين را حق مسلم اين فرد مي‌دانيم كه پول ملي را تضعيف كند و به تمام مردم اين كشور آسيب برساند و براي اينكه دارايي خودش را افزايش دهد و از كشور خارج كند و در كشور ديگري اندوخته كند و در قالب دارايي فيزيكي ديگري تبديل كند هر كاري مي‌تواند انجام دهد و مجلس مي‌تواند به اين حوزه ورود كند و اين فقط دراختيار بانك مركزي نيست و هجمه به بانك مركزي كه الان در صف اول است، چيزي از مسووليت من و شما به عنوان نماينده مجلس كم نمي‌كند.»
به‌هم ريختگي در نهاد اقتصادي دولت
محسن زنگنه نايب‌رييس كميسيون برنامه و بودجه مجلس در واكنش به گزارش كميسيون اقتصادي گفت كه «اين گزارش نشان داد رييس كل بانك مركزي «اعتقادي به وظيفه بانك مركزي براي حفظ ارزش پول ملي ندارد.»
او افزود: «در اين گزارش آمده كه بانك مركزي بايد ارزش حقيقي پول ملي را حفظ كند، اين يعني اگر تورم 50درصد است، نرخ ارز هم بايد 50درصد افزايش پيدا كند، در تيم اقتصادي دولت رييس بانك مركزي نرخ ارز را تابع نرخ تورم مي‌داند، وزير صمت نرخ خودرو را تابع نرخ ارز مي‌داند يعني يك
به‌هم ريختگي در نهاد اقتصادي دولت وجود دارد.»
افزايش 50درصدي نرخ ارز
در دولت سيزدهم
روح‌الله ايزدخواه نماينده تهران هم در انتقاد از عملكرد دولت گفت كه «در شروع اين دولت نرخ ارز 26 هزار تومان و امروز 39 هزار تومان است. يعني افزايش 50درصدي نرخ ارز را شاهد بوديم. آقايان نبايد اين موضوع را به اغتشاشات و تحولات اخير كشور ارتباط دهند در واقع سياست‌هاي ارزي اين دولت در راستاي همان سياست‌هاي دولت قبل است.» او با تاكيد بر اينكه «نبايد در مورد واقعيت‌ها فرافكني انجام شود»، اضافه كرد: «بازار غيررسمي نهايتا 10درصد معاملات ارزي را به خود اختصاص مي‌دهد، چگونه است كه اين 10درصد بر كل بازار تاثير گذاشته و دولت نمي‌تواند بازار غيررسمي را جمع كند.» ايزدخواه تاكيد كرد: «قدرت پول ملي كشور جنگ‌زده سوريه 8 برابر از ما بيشتر است زيرا بازار غيررسمي خود را مديريت كرده است.»
فرافكني بود!
عزت‌الله اكبري تالارپشتي هم در انتقاد از گزارش رييس كل بانك مركزي، در نشست غيرعلني آن را «فرافكني» خواند و گفت: «اينكه موضوعات را به رييس‌جمهور چين و مسائل ديگر نسبت مي‌دهند قابل پذيرش نيست.»
نماينده تهران در مجلس افزود: «اين‌گونه صحبت‌ها چه ارتباطي به اين دارد كه بانك مركزي چه سياستي را درقبال ارز در پيش گرفته است و برنامه‌اش چيست. ما متاسفانه شاهد اين هستيم كه حداقل تعدادي از وزرا و مقامات گزارشات غلط به دولت و مجلس مي‌دهند و ازجمله آنها همين رييس كل بانك مركزي است.» او صحبت‌هاي رييس كل بانك مركزي را «صغري و كبرا» توصيف كرد و افزود: «ايشان همه را مقصر مي‌دانستند جز تيم اقتصادي و بانك مركزي.» با وجود بحث‌هاي طولاني در اين رابطه، نفرات اقتصادي دولت كه در جلسه حاضر بودند، راهكار خاصي را كه بتوان به آن اميد بست، ارايه نكردند.