مردم مي‌آيند؟ نمي‌آيند؟
احمد مازني
چگونه مي‌توان به مشاركت يا عدم مشاركت مردم ايران در انتخابات پي برد؟ اين روزها كه ثبت‌نام از داوطلبان انتخابات مجلس دوازدهم اعلام شده، مهم‌ترين مساله اين است كه مردم مي‌آيند يا نمي‌آيند؟ براي پاسخ به اين پرسش اولين نكته پاسخ به سوال ديگر است: كدام مردم؟ يعني هر كس تعريف خاصي از مردم دارد. در محافل سياسي، مذهبي و اجتماعي ايران، هر گروهي تعريف خاصي از مردم دارد و همين عامل موجب خطاي هاله‌اي مي‌شود، چون به تعبير مولوي «هر كسي از ظن خود شد يار من؛ وز درون من نجست اسرار من» مردم ايران عبارتند از آحاد زنان و مردان ايراني كه واجد شرايط راي دادن هستند، از هر دين، مذهب، قوم، گرايش سياسي و منزلت اجتماعي. بنا بر اين مردم فقط اصحاب مسجد و هيات يا اعضا و هواداران فلان حزب و جناح يا كاربران چند گروه در فضاي مجازي نيستند از آن طرف مردم فقط ساكنين كلانشهر‌ها يا فقط شهرهاي كوچك و روستاييان نيستند. تك‌تك روستاييان، ساكنين شهرهاي كوچك و بزرگ، كارگران، كارمندان، بازنشستگان، دانشگاهيان، حوزويان، كردها، آذري‌ها، لرها، بختياري‌ها، تركمن‌ها، گيلاني‌ها، مازني‌ها، بلوچ‌ها، سيستاني‌ها، عرب‌ها و ديگر هموطنان ايراني در تعريف مردم ايران مي‌گنجند. مردان و زنان شاليزار‌هاي شمال، كشاورزان مزارع گندم، حبوبات، صيفي‌جات و سبزيجات، كارگران كارخانجات، مشاغل خانگي و ساختماني، دانشجويان و طلاب حوزه‌هاي علميه، روزنامه‌نگاران و اصحاب رسانه، هنرمندان رشته‌هاي مختلف، قضات و كاركنان دستگاه قضايي، پژوهشگران و نويسندگان، بازاريان، كسبه، تجار، كاركنان بانك‌ها و ادارات دولتي و شركت‌هاي خصوصي هر كدام بخشي از مردم ايران هستند و در اين ميان از گروه‌هاي ويژه اجتماعي مانند خانواده‌هاي معظم شهدا و ايثارگران و گروه‌هاي مرجع كه داراي منزلت خاصي هستند نيز نبايد غافل شد. همچنين در تعريف درست مردم ميليون‌ها نفر از افراد جوياي كار و ايرانيان مقيم خارج از كشور را نيز بايد به حساب آورد. بنا بر اين اولين نكته براي رهبران و مسوولان كشور و فعالان سياسي و اصحاب رسانه توجه همه‌جانبه به مفهوم مردم و تنوع اين مفهوم و نيز تنوع مطالبات و انتظارات گروه‌ها و صنوف مختلف مردم است و البته در اين ميان علاوه بر حاميان، به طيف گسترده مخالفان و منتقدان نيز بايد توجه داشت. دومين نكته براي پي بردن به اراده مردم كه در همه كشورها معمول است، نظرسنجي است. از طريق نظرسنجي مي‌توان به ديدگاه مردم درباره انتخابات و ميزان مشاركت آنها دست يافت. نظرسنجي در انتخابات كشورهاي مختلف بخشي از فرآيند انتخابات است، به نحوي كه نامزدهاي يك حزب در اوج كارزار نفسگير انتخاباتي، نظرسنجي مي‌كنند و نامزدي كه رتبه بالاتري در نظرسنجي كسب كند به عنوان نامزد رسمي به فعاليت انتخاباتي ادامه مي‌دهد و ساير نامزدها كناره‌گيري مي‌كنند. اين نظرسنجي‌ها به صورت شفاف و علني انجام مي‌شود و نتايج آن لحظه به لحظه به اطلاع افكار عمومي مي‌رسد. اما در كشور ما نظرسنجي‌ها اغلب محرمانه و در اختيار مقامات و افراد خاص قرار مي‌گيرد و ادامه اين رويه به ابهامات مربوط به انتخابات و صداقت متوليان امر انتخابات آسيب جدي وارد مي‌كند. بنا بر اين در اين مرحله از فرآيند انتخابات دوازدهمين دوره مجلس شوراي اسلامي و مجلس خبرگان كه پس از اعتراضات مردمي در سال ۱۴۰۱ نقش مهمي در تعامل حاكميت با مردم و ارتباط جامعه با جريان‌هاي سياسي دارد، ادراك درست و جامع از مفهوم مردم و صداقت در سنجش ديدگاه‌ها و مواضع آنها از اهميت خاصي برخوردار است.