اشتياقِ فرهاد

فرصتي پيش آمد و به ديدن اجراي اركستر «فرهنگ و هنر» به رهبري استاد فرهاد فخرالديني در تالار وحدت رفتم. براي نگارنده نام ايشان يادآور موسيقي متن يكي از اولين فيلم‌هاي «موج نو» يعني «شوهر آهوخانم» داوود ملاپور است. به دنبال آن فرهاد فخرالديني فعاليتي در اين زمينه در دوران موج نو نداشت، ولي متقابلا در فاصله زماني سال 1352 تا 1358 كه رهبري اركستر بزرگ راديو و تلويزيون را عهده‌دار بود، حضور پربار و خاطره‌سازي داشت.

يكي از بهترين ترانه‌ها به رهبري او در اين اركستر، «شب جدايي» (به دو ديده خون فشانم...) با غزلي از فخر‌الدين عراقي و آهنگسازي مصطفي كسروي و صداي گرم محمدرضا شجريان است كه آن زمان به «سياوش» معروف بود. در قسمت اول برنامه اركستر فرهنگ و هنر سه ترانه از آثار قديمي فخرالديني در سال‌هاي 55 و 56 به نام‌هاي «موج»، «اشتياق» و «درد گنگ» با اشعار فريدون مشيري و هوشنگ ابتهاج اجرا شد كه در اين ميان «اشتياق» يكي از بهترين آثارش به شمار مي‌آيد. چند سال قبل اين ترانه با صداي عليرضا قرباني اجرا شد و در برنامه اخير مجتبي عسگري خوانندگي آن را به عهده داشت.يكي از مشخصه‌هاي بارز فرهاد فخرالديني، تبحر او در ساخت قطعاتي براي اركستر است كه در اين برنامه دو سوييت «ساوالان» (زمان ساخت 1368) و «همايون» (زمان ساخت 1347) به رهبري او اجرا شد. هر دو سوييت به اقتضاي اين فرم، حالتي رقص‌گونه دارند. ولي «سوييت همايون» براي نسل ما حال و هواي ديگري دارد و نقطه‌اي درخشان در ميان آثار بدون كلام استاد است. مثلا اگر «نينوا» حسين عليزاده، سوييت «رقص دايره» حشمت سنجري و سوييت «بيژن و منيژه» حسين دهلوي جزء قطعات معروف اين آهنگسازان برجسته هستند، «سوييت همايون» نيز همين ويژگي و اشتهار را در كارنامه موسيقايي فرهاد فخرالديني دارد. اين نكته را هم يادآور شوم كه اساسا شور و حال خلاقانه فخرالديني را در دستگاه همايون مي‌توان ديد؛ چنان‌ كه يكي از بهترين موسيقي‌هاي متن بعد از انقلابش در فيلم «گزارش يك قتل» محمدعلي نجفي داراي يك قطعه بسيار شنيدني در دستگاه همايون است. فرهاد فخرالديني در زمينه موسيقي فيلم و سريال در اين دوران حضور چشمگيري داشته است كه شاخص‌ترين‌شان موسيقي فيلم «كمال‌الملك» زنده‌ياد علي حاتمي و مجموعه‌هاي تلويزيوني «سربداران» محمدعلي نجفي، «امام علي(ع)» داوود ميرباقري و «كيف انگليسي» ضياءالدين دري است. در انعطاف‌پذيري و تسلط و ذوق استاد فخرالديني همين بس كه در كنار استفاده بديع از آهنگ عبدالقادر مراغي در سريال «امام علي(ع)»، در «كيف انگليسي» از ملودي‌هاي منطبق با مقطع تاريخي داستان با وارياسيون‌هاي مختلف به خوبي استفاده كرده است. حضور توأم وحيد تاج و مجتبي عسگري به عنوان خوانندگان سوييت آوازي «صدا» و سرود «بهار» و تصنيف معروف «كُل صُبحِ» از سريال «امام علي(ع)» به همراه گروه كر با رهبري شهلا ميلاني، تنوع خاصي به قسمت دوم برنامه داده بود كه با اجراي سرود نوستالژيك «اي ايران» زنده‌ياد روح‌الله خالقي كامل شد. اميد كه پس از قطع همكاري استاد فرهاد فخرالديني با اركستر ملي، اين حضور هرازگاه تداوم بيشتري داشته باشد. او در گذر از هشتاد سالگي نشان مي‌دهد كه هنر سن و سال نمي‌شناسد و انگيزه و روحيه مي‌تواند عامل بقا و حيات هنري باشد.