زعفران و عنصر گمشده اخلاق
بهروز بهزادي
نايب‌رييس شوراي ملي زعفران از افزايش 25 تا 40درصدي قيمت زعفران در روزهاي اخير خبر داد. به‌گونه‌اي كه اين محصول حداقل 5 ميليون و 200 هزار تومان و حداكثر 12 ميليون تومان فروش مي‌رود.
اما علت گراني زعفران، خريد آن توسط عرضه از طريق بورس است، فرآيندي كه قاعدتا بايد به ثبات قيمت هر محصولي كمك كند، ولي در كشور ما عده‌اي سودجو پس از خريد زعفران از بورس آن را به انبارها منتقل كرده‌اند. يعني اين طلاي سرخ از بازار خارج شده است. از آنجا كه در اين فصل توليدكنندگان زعفران كالايي براي فروش ندارند و عمده محصولات زعفران نيز در انبارهاست، سودجويان قيمت‌ها را افزايش داده‌اند؛ افزايش قيمت ميليوني.
چنين فرآيندي كم و بيش باعث مي‌شود كه اكثر كالاها كه مردم به آنها نياز دارند، گران شود و حتي بورس نيز نتواند به اهداف خود كه كوتاه كردن دست واسطه‌ها و دلالان است، برسد.
گرچه بسياري از اقتصاددانان علت را اقتصادي مي‌دانند و حرف آنان كاملا درست است، ولي بايد گفت در اين ميان اخلاق چه مي‌شود؟ آيا وجدان آدمي راضي مي‌شود كالايي را بخرد، انبار كند و چندي بعد با چند صددرصد سود بفروشد؟
البته افزايش قيمت ارز و سكه و زعفران و كالاهاي مختلف ريشه در نابساماني اقتصادي دارند ولي هيچ آدم منصفي نمي‌تواند انكار كند كه عنصر گمشده اخلاق نيز در اين فرآيند بسيار موثر است.
گفتني است محصول تازه زعفران تا يك ماه ديگر به بازار مي‌آيد، تنها كاري كه مي‌توان كرد اين است كه شرايطي پيش بياوريم تا سودجويان نتوانند زعفران را در حجم‌هاي بالا بخرند و انبار و احتكار كنند. به گمان من اگر بخواهيم، مي‌توانيم.