اوپك كه در ژاپن نيست
رضا زندي
آيا دبيرخانه اوپك از وين به اوزاكا رفته است؟ خير؛ آيا جلسه وزراي اوپك در اوزاكا تشكيل شده است؟ خير؛ آيا اساسنامه اوپك كه مي‌گويد تصميمات اوپك بايد با اجماع اتخاذ شوند، عوض شده است؟! خير؛ پس چرا وليعهد عربستان درباره تمديد 6 يا 9 ماهه توافق كاهش توليد اوپك با رييس‌جمهور روسيه در اوزاكا تفاهم كرده است؟!
ولاديمير پوتين، رييس‌جمهور روسيه ديروز پس از ديدار با محمد بن سلمان، در حاشيه اجلاس گروه G20 در اوزاكاي ژاپن به خبرنگاران گفت: «ما (روسيه و عربستان) توافق كرديم برنامه كنوني كاهش توليد نفت را در سطح توافق پيشين اوپك و غيراوپك ادامه دهيم كه اين توافق مي‌تواند براي ۶ يا ۹ ماه آينده تمديد شود.»
١- عربستان ماه گذشته ميلادي حتي كمتر از سهميه تعيين شده براي توليد نفتش در توافق كاهش توليد اوپك و غير اوپك، نفت توليد كرده است. آن هم بين ٥٠٠ تا ٦٠٠ هزار بشكه در روز. بنابراين بار مهم كاهش توليد نفت در اوپك در اين ماه‌ها روي دوش عربستان بوده است. اين اما، منتي بر ساير اعضاي اوپك نيست. عربستان براي توازن بودجه‌اش، نفت ٨٠ دلاري مي‌خواهد. هر ميزان كمتر از اين عدد برايش كسري است. قيمت نفت برنت، ديروز ٦٤ دلار و ٧٤ سنت بود. سعودي‌ها خوب مي‌دانند كه تا پايان سال توليد نفت امريكا باز هم افزايش خواهد يافت و اگر از توليد نفت كم نكنند قيمت نفت به زير ٦٠ دلار سقوط خواهد كرد. پس حالا كه بايد توليد نفت را كاهش دهند، سعي مي‌كنند روسيه را هم همراه خود كنند تا روس‌ها نيز در كنار امريكا سهم بازار عربستان را بيش از اين، محدود نكنند. عربستان در ماه مه ٢٠١٩، روزانه ٩ ميليون و ٦٩٠ هزار بشكه نفت توليد كرده است كه نسبت به توليد سال ٢٠١٨، روزانه ٦٢١ هزار بشكه كمتر شده است.
٢- روسيه تا قبل از آلوده شدن خط لوله صادرات نفتش به اروپا، پايبندي‌اش به توافق كاهش توليد با اوپكي‌ها كامل نبود. روس‌ها در سال ٢٠١٨، به طور متوسط روزانه ١٠ ميليون و ٥٣٠ هزار بشكه نفت توليد كردند تا پس از امريكا، دومين توليدكننده بزرگ دنيا باشند. در هر توافق كاهش توليد، روس‌ها مي‌خواهند عربستان سهم بيشتري داشته باشد تا رتبه دوم و سهم بازار خود را از دست ندهند ضمن اينكه سود قيمت‌هاي بالاي نفت را ببرند.
٣- بر روسيه به عنوان يك كشور غيراوپكي اشكالي نيست كه در هر زمان و هر كجا، تصميمي بگيرد كه منافعش را تامين كند. اما اين رسم ناصوابي است كه عربستان تصميمي را كه بايد در جمعي ١٤ نفره گرفته شود را از جانب اين جمع، بيرون اين جمع بگيرد. به نظرم هم وزير نفت ايران و هم ساير وزراي اوپك بايد از هويت اين سازمان 60 ساله حفاظت كنند. ايران در جلسه اوپك ١٧٦، كه روز دوشنبه در وين، برگزار مي‌شود، به جهت معافيت از توافق كاهش، كم‌اثر است. منتهي پيشنهاد مي‌كنم وزير نفت ايران با همراهي ساير وزراي اوپك از هويت سازماني اين نهاد مهم حمايت كنند. حداقلش اين است كه علنا درباره يكجانبه گرايي سعودي‌ها موضع بگيرند و در جلسات نيز اساسنامه اوپك را به رخ‌شان بكشند. عربستان بايد بداند كه همه اوپك نيست.