ميثم سليماني
پس از به قدرت رسيدن عبدالفتاح السيسي به عنوان رييس‌جمهور و ديكتاتور جديد مصر از سال 2013 اين كشور ديگر شاهد اعتراضات گسترده مردمي نبوده، چراكه هر اقدام اعتراضي به سرعت سركوب مي‌شد، اما جمعه شب به ناگاه اعتراضاتي مركز قاهره و چند شهر كوچك در مصر را فرا گرفت و مردم با يك فراخوان در شبكه‌هاي اجتماعي در اعتراض به فساد دولتي در مصر پا به خيابان‌ها گذاشتند و شعار «مرگ بر سيسي» و «همين الان برو» سر دادند.
هر چند اين اعتراضات به شكل محدود شروع شد اما دقيقا اين اعتراضات هنگامي آغاز شد كه عبدالفتاح سيسي، رييس‌جمهوري مصر در حال پرواز به نيويورك براي حضور در مجمع عمومي سازمان ملل متحد بود. عبدالفتاح سيسي كه پيش از اين فرماندهي ارتش مصر را برعهده داشت در سال 2013 محمد مرسي، رييس‌جمهور قانوني اين سياست شديد سركوب منتقدان را در پيش گرفت. سخنراني‌هاي آزاد به شدت محدود شدند و هرگونه سياست‌هاي دموكراتيك داخل مصر نيز خاتمه پيدا كرد. حتي خفيف‌ترين مخالفت‌ها با مجازات‌هاي شديد و طولاني‌مدت زندان روبه‌رو شده است.
به گزارش نيويورك‌تايمز، پليس روز جمعه براي پراكنده كردن معترضان از گاز اشك‌آور استفاده كرد اما معترضان تا ساعات اوليه روز شنبه نيز مشغول درگيري با پليس بودند.
گفته مي‌شود حداقل 4 نفر در نزديكي ميدان تحرير مصر، جايي كه مردم براي سرنگوني حسني مبارك در سال 2011 تظاهرات مي‌كردند، دستگير شدند. البته گروه‌هاي نظارتي مصري عنوان مي‌كنند كه ميزان بازداشت شده‌ها در قاهره و شهرهاي ديگر به حدود 36 نفر مي‌رسد.
گروه‌هاي حقوق بشري مرتبا سيسي را به عنوان يكي از خشن‌ترين و ديكتاتورترين رهبران خاورميانه مي‌دانند. زندان‌هاي مصر اكنون مملو از زندانيان سياسي است و صدها وب‌سايت نيز مسدود شده و مطبوعات اين كشور تحت سانسور شديد و نظارت سرويس‌هاي امنيتي قرار دارند.
البته هنوز كشورهاي غربي هيچ نشانه‌اي از تحت فشار گذاشتن سيسي از خود به نمايش نگذاشته‌اند. اخيرا نيز دونالد ترامپ، رييس‌جمهور ايالات متحده براي تعريف از سيسي او را ديكتاتور مورد علاقه من خواند. تظاهرات روز جمعه به درخواست محمد علي، يكي از پيمانكاران سابق ساختمان ارتش مصر صورت گرفته است. او طي چند وقت اخير فيلم‌هايي را در حساب كاربري فيس‌بوك خود منتشر كرده كه مدعي است عبدالفتاح سيسي، بودجه عمومي را تحت عناوين مختلف به نزديكان خود اختصاص مي‌دهد و مشغول قصر‌سازي در مصر است. او در فيلم‌هاي خود عنوان كرد كه 15سال است كه به عنوان پيمانكار در ارتش كار كرده و سيسي و همكارانش را متهم كرد كه علاوه بر افزايش فقر، سرمايه‌هاي عمومي كشور را نيز از بين برده‌اند. او معتقد است كه سيسي فساد را به سطح جديدي رسانده است. محمدعلي تاكيد كرد كه من 5 ويلا براي سيسي و نزديكانش ساختم و يك كاخ رياست‌جمهوري نيز در اردوگاه نظامي قاهره بنا كردم. با اين حال سيسي همه اين ادعاها را رد كرده و آن را تهمت مي‌داند. او در يك سخنراني گفت كه به مصر و ارتش صادق و وفادار است.
محمدعلي كه اكنون در اسپانيا به شكل يك نوع تبعيد زندگي مي‌كند در ويديوي اخير خود از آقاي محمد زكي، وزير دفاع مصر خواست تا عبدالفتاح سيسي را دستگير كند. او از مصريان خواست تا به خيابان‌ها بروند و روز جمعه خواستار بركناري رييس‌جمهور مصر شوند.
صدها نفر از ساكنان به خصوص جوانان مصري به اين فراخوان توجه كردند و شامگاه جمعه پس از بازي فوتبال بين دو تيم محبوب مصري به خيابان‌ها ريختند. شاهدان و افرادي كه در اين تظاهرات حضور داشتند و ويديوهايي كه از آن منتشر شد، نشان مي‌داد كه اعتراضات به شكل متمركز و سازماندهي شده، برگزار نشده اما در عوض جوانان مصري عصباني و به خصوص طبقه كارگر مصري با شعارهاي تند ضد سيسي به خيابان‌ها آمدند.
در اين اعتراضات معترضين سيسي را به عنوان دزد محكوم مي‌كردند. البته شبكه‌هاي تلويزيوني طرفدار دولت نيز سعي در كمرنگ جلوه دادن اين اعتراضات داشتند. يكي از مجرياني كه به ميدان تحرير رفته بود، قصد داشت تاكيد كند كه عده محدودي از جوانان دور ميدان تحرير جمع شدند تا عكس سلفي بگيرند. البته كانال‌هاي ديگر نيز اصرار داشتند كه اوضاع را آرام جلوه دهند. اما ويديوهاي ارسال شده به صورت آنلاين نشان مي‌دهد كه اعتراضات محدودي نيز در بندر اسكندريه، دومين شهر بزرگ مصر، برگزار شده است. حتي برخي ويديوها نشان مي‌داد كه اعتراضات به شهر محله الكبري نيز كشيده شده است. شهري صنعتي كه به كارخانه نساجي آن معروف است و در 70 مايلي شمال قاهره قرار دارد و به دليل فعاليت‌هاي كارگري مشهور است و بسياري معتقدند، شروع اعتراضات در اين منطقه مي‌تواند باعث فوران اعتراضي شديد شود.
البته اولين اعتراضات ضد سيسي در سال 2016 و به شكل محدود در قاهره برگزار شد؛ زماني كه رييس‌جمهور دو جزيره تيران و سنافير مستقر در درياي سرخ را به عربستان سعودي اهدا كرد، از آن زمان زندگي براي مصريان سخت و سخت‌تر شده است.
مصر اكنون بيش از هر زماني محتاج كمك‌هاي بين‌المللي براي نجات اقتصاد خود است و از سال 2016 صندوق بين‌المللي پول در راستاي كمك به جلوگيري از سقوط ارزش پول مصر وارد عمل شده و كمك‌هايي را به اين كشور ارايه كرده است. اما قيمت مواد غذايي به شدت افزايش يافته، زيرا سيسي سياست رياضتي شديدي را اتخاذ كرده و يارانه‌هاي مواد سوختي و غذايي به شدت كاهش پيدا كرده است.
آمارها نشان مي‌دهد كه تا ماه جولاي گذشته بيش از 33 درصد از مردم مصر پس از سال‌ها اقدامات رياضتي اكنون زير خط فقر قرار گرفته‌اند. اين در حالي است كه در سال 2015 اين آمار 28 درصد و در سال 2000 اين آمار 17 درصد بود. عبدالفتاح سيسي در سال 2018 در يك انتخابات بدون رقيب و بدون مخالف جدي بار ديگر رييس‌جمهور مصر شد. همه‌پرسي امسال نيز در مورد تغييرات قانون اساسي براي تمديد حكومت او نيز به تصويب رسيد اما حداقل با همه خفقان‌ها 3 ميليون مصري مخالف اين اقدام بودند. پيش از اين سرويس‌هاي امنيتي مصري با هر گونه اعتراضات به شكلي قابل توجه برخورد مي‌كردند و همه منتقدان با زندان‌هاي طولاني‌مدت مواجه مي‌شدند و حتي به كوچك‌ترين اعتراض‌ها نيز نيروهاي امنيتي واكنش نشان مي‌دادند. بسياري از تحليلگران پيش‌بيني مي‌كردند كه اعتراضات روز جمعه با واكنشي مشابه روبه‌رو شود. اما آن‌گونه كه پيش‌بيني مي‌شد، برخورد نيروهاي امنيتي با معترضان سخت نبوده است. پروفسور رباب المهدي، دانشمند علوم سياسي در دانشگاه امريكايي قاهره به نيويورك‌تايمز مي‌گويد: اعتراضات جمعه شب براي نخستين بار بود كه براي رژيم سيسي به اين شكل رقم مي‌خورد. او گفت: پاسخ نسبتا محدود پليس مي‌تواند تصميمي براي رها كردن فشار باشد. اين اتفاقي بود كه در رژيم مبارك افتاد اما اين اصلا در دوره سيسي معمول نيست.
اما در حال حاضر بايد ديد كه اعتراضات به همين جا ختم مي‌شود يا بايد منتظر موج جديدي از اعتراض‌ها باشيم تا يك سرنگوني ديگر را در مصر تماشا كنيم.