يك رونمايي متفاوت در دريا
محسن شريفيان: اين آواها، شريف‌ترين موسيقي هستند
سما بابايي/ فردا - سه شنبه- اثرِ جديد «محسن شريفيان» با نام «ني مه» (آواز دريانوردان پارسي) رونمايي مي‌شود. تا اينجايش اتفاقِ عجيب و غريبي نيست؛ او هنرمند پركاري است و معمولا فاصله انتشارِ آثارش كوتاه است؛ نكته مهمِ اين اثرمراسم رونمايي آن است؛ اتفاقي كه براي نخستين باررخ مي‌دهد. خود شريفيان مي‌گويد: «علاوه بر آنكه خواستيم مراسمي متفاوت داشته باشيم مي‌خواستيم به خاستگاهِ اين نوع موسيقي احترام بگذاريم.»
اينها را شريفيان براي آلبومِ موسيقي «ني مه» (آواز دريانوردان پارسي) مي‌گويد كه قرار است از سوي موسسه فرهنگي - هنري «ماهور» منتشر شود. او همچنين به اين مساله اشاره دارد كه نخستين بار پژوهش و گردآوري موسيقي دريانوردي را به صورت جدي در سال 76 و به درخواست زنده‌ياد منوچهر آتشي انجام داده است: «اين مجموعه دربرگيرنده گزيده‌اي از موسيقي دريانوردان ساكن بوشهر است. در واقع بازسازي و اجراي مجدد همان نغمه‌هاست كه به بهانه روز ملي خليج فارس در سال 91 به ضبط رسانده‌ام و در اين ميان، تمام تلاش و دقتم برآن بود تا به سنت شفاهي اين نوع موسيقي وفادار باشيم.»
شريفيان بر اين اعتقاد است كه گردآوري اين مجموعه بدون در نظر گرفتن محيط و شيوه زندگي اجرا‌كنندگان آن ناممكن است و اين در واقع همان چيزي است كه اين اثر تلاش مي‌كند آن را تحت لواي وفاداري اثبات سازد؛ به همين خاطر است كه خوانندگانِ اين اثر از نقاط مهم دريانوردي بوشهر برخاسته‌اند و از بارزترين‌هاي حال حاضر اين نوع موسيقي هستند؛ علاوه بر آن مجريانِ مجموعه نيز از محلاتِ مختلف بوشهر هستند كه با دريانوردي و ماهي‌گيري سر و كار دارند. شريفيان مي‌گويد: «موسيقي دريانوردان جنوب حاصل مراودت‌هاي فرهنگي آنان با كشورهاي عربي حاشيه خليج فارس و نيز كشورهاي هند، تانزانيا و چين است. اين موضوع نه تنها در موسيقي كه در لهجه و كلام موسيقي دريانوردان نيز مشهود است. موسيقي خليج‌فارس از صداي موزون امواج و برخورد آن بر ساحل و صخره وام مي‌گيرد و با صداي مرغان دريايي آميخته مي‌شود.»
اما « ني‌مه» چيست؟ پاسخ شريفيان اين است كه ني‌مه، اغلب توسط سركرده جاشو و گاه نيز توسطِ ناخدا و معاون او خوانده مي‌شود كه به او سرهنگ مي‌گويند: «اين يك عنوان نظامي نيست و از سرگنگ مشتق شده است كه به سردسته مزيري‌ها، بارگيرها يا باربرها اطلاق مي‌شود.» انواع ني‌مه؛ ني مه گلافي، ني‌مه راگي و ني مه شستن لنج است. تازه‌ترين اثر پژوهشي محسن شريفيان و گروه ليان مربوط به موسيقي و كارآواهاي دريانوردان خليج فارس است. آواهايي كه در رابطه با دريا و دريانوردي توسط ملوانان كشتي خوانده مي‌شود. اين نوع آواها كه شريفيان آن را به واسطه مزين شدن آن به ذكر خدا و حضرت محمد(ص) شريف‌ترين نوع موسيقي كار مي‌داند؛ مهم‌ترين و جريان سازترين موسيقي فولك خليج فارس به‌شمار مي‌رود كه براي نخستين بار است در ايران به‌صورت مستقل به آن پرداخته و منتشر مي‌شود. اين برنامه روز سه‌شنبه، هشت ارديبهشت به مناسبت جشن ملي خليج فارس و با حضور رسانه‌ها و شخصيت‌هاي فرهنگي هنري ايران در عسلويه و با همكاري «سازمان منطقه ويژه اقتصادي انرژي پارس» اجرا خواهد شد. آلبوم‌هاي «خيام خواني»، «شروه خواني»، «اهل ماتم» از جمله آثار پژوهشي «محسن شريفيان» است كه پيش از اين توسط موسسه ماهور منتشر شده بود.