ابتكار يمني « اردوغان»

هنوز حملات عربستان به يمن ادامه دارد و مذاكرات پشت پرده و سلسله رايزني‌هاي رسمي هيچ ثمري براي پايان آن نداشته است. در همين حال رجب طيب اردوغان، رييس‌جمهوري تركيه كه مي‌گويد امنيت كشورهاي خليج فارس امنيت تركيه است، از تلاش‌هاي خود براي برقراري زمينه گفت‌وگو براي حل و فصل بحران يمن خبر مي‌دهد. ظاهرا اردوغان كه در هفته‌هاي گذشته سلسله ديدارهاي منطقه‌اي با بسياري از طرف‌هاي بحران يمن، از تهران تا رياض و اسلام‌آباد داشته، اينبار به كويت در همسايگي عربستان رفته است تا بلكه از محمل رايزني‌ با يك طرف عربي مبتكر يك راه‌حل سياسي براي بحران يمن باشد. اما اينكه تا چه اندازه ابتكار اردوغان براي يمن مي‌تواند موثر باشد يا نه، از وجوه گوناگون قابل تحليل و ارزيابي است.
 اردوغان كه روز يكشنبه ميزبان حسين ممنون، رييس‌جمهور پاكستان بود، روزگذشته نيز راهي كويت شد تا درباره راه رسيدن به يك راهبرد سياسي براي پايان جنگ يمن رايزني كند. رجب طيب اردوغان در هر دو ديدار تاكيد داشت برقراري ثبات در يمن امري مهم است. رييس‌جمهوري تركيه كه پس از سفر به ايران خواستار ورود كنفرانس اسلامي به موضوع بحران يمن شده بود، روز گذشته نيز خواهان مذاكرات سياسي فراگير و ايجاد فضاي ثبات و صلح با مشاركت همگان در يمن شد.
با اين حال شايان توجه است رجب طيب اردوغان كه در زمان آغاز حملات عربستان به يمن، به‌طور رسمي و صريح از همنوايي با رياض خبر داده بود، اندكي پيش در كنفرانس خبري در عراق با فواد معصوم، رييس‌جمهوري عراق هم گفته بود كه بسيار خرسند است كه حملات هوايي تحت رهبري عربستان عليه حوثي‌ها از يمن، اهداف خود را محقق كرده است. آنچه از ديدار اردوغان و حسين ممنون، رييس‌جمهور پاكستان نيز به‌طور برجسته از سوي رسانه‌ها گزارش شد اين بود كه ممنون ضمن ابراز نگراني درباره اوضاع يمن و بر لزوم ايجاد راهكار فوري مسالمت‌آميز براي اين كشور، به وضوح گفت دفاع از عربستان و حاكميت منطقه‌اي آن ركن مهم در سياست خارجي پاكستان است. در اين ديدار، روساي جمهور تركيه و پاكستان در استانبول درخصوص تحكيم روابط دو‌جانبه و تحولات منطقه‌اي و بين‌المللي به ويژه بحران يمن بحث و تبادل‌نظر كرده بودند. با اين تفاسير هنوز برخي ناظران بين‌المللي به اردوغان به عنوان يك مهره موثر براي حل بحران يمن مي‌نگرند.
يادآوري مي‌شود تاكنون چند ابتكار براي حل بحران يمن مطرح شده است. مهم‌ترين آنها طرح چهار ماده‌اي ايران و طرح هفت ماده‌اي عمان بوده است. بر اساس شواهد، طرح عمان از شانس بيشتري براي نزديك كردن طرف‌هاي بحران يمن و برقراري آتش‌بس در اين كشور دارد. انصارلله اعلام كرده است حاضر به مذاكره در مسقط پايتخت عمان است. از سوي ديگر وقتي عربستان هفته گذشته از پايان حملات هوايي موسوم به توفان قاطع خبر داد، رسانه‌ها گزارش دادند اين اقدام به دنبال تدوين طرحي مشتمل بر قطعنامه شوراي امنيت و طرح عمان صورت گرفته است. اگر چه پس از ساعاتي عربستان حملات خود به يمن را از سر گرفت، به باور ناظران همچنان اين طرح شانس موفقيت دارد. در روزهاي گذشته جان كري، وزير خارجه امريكا نيز از طرف‌هاي جنگ يمن خواسته است به ميز مذاكره بازگردند. اشتون كارتر، وزير دفاع امريكا نيز از وجود ديپلماسي امريكايي با طرف‌هاي يمني و منطقه‌اي از جمله ايران براي پايان جنگ خبر داده است.

طرح عمان چه بود؟
طرح عمان شامل مواد زير است:
1- عقب‌نشيني حوثي‌ها و نيروهاي صالح از همه شهرها و الزام آنها به بازگرداندن اسلحه به پادگان‌ها.
2- بازگشت حاكميت قانوني در يمن به رياست عبدربه منصور.
3- تسريع روند انتخابات پارلماني و رياست‌جمهوري در اسرع وقت.
4- توافق بر سر تشكيل يك دولت جديد كه در بر‌گيرنده همه طيف‌ها و احزاب ملت يمن باشد.
5- تبديل گروه حوثي به يك حزب سياسي، براي آنكه بتواند به‌طور قانوني در روند سياسي شركت كند.
6- تشكيل يك كنفرانس بين‌المللي با مشاركت كشورهاي كمك‌كننده براي حمايت از اقتصاد يمن.
7- ارايه يك پيشنهاد براي پيوستن يمن به منظومه شوراي همكاري خليجي.