نگاهي به كتاب «سرگذشت پزشكي در ايران»
تاريخ پزشكي به زبان ساده
كتاب «سرگذشت پزشكي در ايران» مروري سريع بر تاريخ و تمدن كشورمان از ديد دانش پزشكي است كه به توصيف ظهور علم پزشكي، روشهاي آموزش پزشكي در دورانهاي مختلف، اصول اخلاقي پزشكي در هر عصر و پيشرفتها و ناكاميهاي علمي در هر برهه از تاريخ كشورمان ميپردازد.
«سرگذشت پزشكي در ايران» تاليف مشترك احسان رضايي و ياسر مالي است. اين كتاب طي 12 فصل، تاريخ پزشكي ايران را از پزشكان افسانهاي تا به امروز روايت ميكند. در هر فصل به بررسي يك دوره تاريخي پرداخته شده و تحولات علمي با توجه به ويژگيهاي سياسي آن دوره بررسي شده است سپس مهمترين چهرههاي علم پزشكي ايران در آن عصر معرفي شده و به ابتكارات و ابداعات هر كدام از اين دانشمندان در زمينه پيشبرد علم پزشكي و درمان اشاره شده است. در اين كتاب با انبوهي از نخستينها مواجه هستيم مثلا نخستين گزارش تاريخ در مورد بهداشت آب به وسيله جوشاندن آن، در زمان هخامنشيان بوده. نخستين نمونه از مدارس خاص پزشكي در دانشگاه جندي شاپور در زمان ساسانيان شروع به كار كرده. نخستين توصيف از شكستگي بنت (نوعي شكستگي خاص در مچ دست) توسط ابنسينا انجام شده و نخستين بار يك پزشك ايراني به اسم ابن نفيس، گردش خون را به شكل امروزي آن كشف كرد و توضيح داد.
متن كتاب بسيار روان و براي خواننده عمومي كه هيچ آشنايي قبلي با اصطلاحات پزشكي ندارد نوشته شده است. به علاوه در اين كتاب، رگههايي از طنز هم به چشم ميخورد. مثلا در فصل پزشكي صفوي، ميخوانيم كه پادشاهان مختلف چه علايقي به دانستن اطلاعات پزشكي داشتند، كوروش به يادگيري طب علاقهمند بود، انوشيروان تحصيلات پزشكي داشت، غازانخان گياهان دارويي را ميشناخت و نوعي پادزهر تهيه كرد و شاه عباس اول هم در زمينه جراحيهاي خاصي نظير مقطوعالنسل كردن غلامان ماهر بود.
اين كتاب از سري كتابهاي مجموعه «تمدن و فرهنگ ايراني» است كه نشر افق آن را تهيه ميكند. ويژگي اين كتابها زبان ساده، حجم كم و همراهي متن با تصوير است. تاكنون شش جلد از اين مجموعه دربرگيرنده «سرگذشت شعر»، «سرگذشت نقاشي»، «سرگذشت موسيقي»، «سرگذشت سينما»، «سرگذشت تئاتر» و «سرگذشت بازيگري» منتشر شده و كتاب «سرگذشت پزشكي» از سري دوم اين مجموعه است. نويسندگان اين كتاب، در حال حاضر نگارش كتاب «سرگذشت رزم در ايران» را در دست دارند.