سعدي و سيب و رانت اقتصادي
قربانعلي قائمي ٭
به تازگي يك گزارش تكان‌دهنده از گوشه‌يي از فساد گسترده اقتصادي دولت گذشته در تخصيص ارز دولتي در مجلس منتشر شد كه ابعاد گوناگوني داشت. اين گزارش كه در سكوت خبري و تحليلي رسانه‌ها در مجلس خوانده شد نه از سوي قوه قضاييه و نه مجلس و دولت به آن پرداخته نشد و رسانه ملي هم آن را كاملا ناديده گرفت و حتي مطبوعات نيز كمتر به آن پرداختند.طبق اين گزارش ميليون‌ها دلار از سرمايه‌هاي ملت با انواع ترفندهاي غيرقانوني از بيت‌المال خارج وصرف واردات كالاهاي غيرضروري مسموم شده يا عينا به خارج منتقل شده است. هر يك از انواع جرم‌هايي كه در اين رابطه اتفاق افتاده بايد جداگانه در دادگاه به آنها پرداخته شود اما آنچه كه در اين گزارش مهم‌تر از همه جرم‌هاي اتفاق افتاده است ظاهرا شراكت برخي مسوولان دولتي سابق است كه چه با تخصيص ارز به خاطيان و چه در اختيار گذاشتن رانت‌هاي اطلاعاتي شريك جرم آنان بوده‌اند. برپايه اين گزارش متهمان با سخنراني و شايعه پراكني خود به ايجاد اغتشاش در بازار كمك كرده و در نهايت دستور خريد كالاهاي مسموم و ضايعاتي را با ارز دولتي داده‌اند كه بالاتر از قيمت‌هاي بازار وارد شده است. مهم‌ترين موضوعي كه در بطن اين گزارش وجود دارد ايجاد زمينه و جو رواني و مسابقه براي ارتكاب بزه و ايجاد رانت اطلاعاتي است. به طوري كه در اين گزارش آمده برخي اسناد محرمانه و حتي فوق محرمانه از جلسات دولت نزد برخي مجرمين بوده است كه اين عمل جز از طريق همكاري افرادي كه بر اسناد هيات دولت دسترسي داشته‌اند امكان‌پذير نيست. اقتصاد و اعتماد درهمه جاي جهان با يكديگر رابطه دوسويه و ناگسستني دارند و سمبل اعتماد، رعايت قانون است.
در حالي كه رد پاي برخي مديران دولتي در اختلاس‌هاي بانكي، تخلف‌هاي مالي از جمله در پرونده مشهور بيمه ايران، غارت اموال كارگران درسازمان تامين اجتماعي، غارت اموال شركت خودروسازي سايپا، پرونده بابك زنجاني و ده‌ها پرونده ديگر وجود دارد و مسوولان و مسببان آنها آزادنه در حال فعاليت‌هاي سياسي و اقتصادي هستند و همچنان به تحريك بازار از طريق بورس‌بازي و سفته‌بازي ادامه مي‌دهند، طبيعي است كه فعالان اقتصادي عرصه و زمينه‌يي براي فعاليت اشتغالزا و مولد اقتصادي نبينند، زيرا درجايي كه افرادي كه خود بايد الگوي سلامت نفس و سلامت اقتصادي باشند سردمدار تخلف هستند، كسي را رغبت سرمايه‌گذاري بلندمدت نيست. به قول سعدي شيرازي: گر ز باغ رعيت ملك خورد سيبي /برآورند غلامان او درخت از بيخ
٭ عضو شوراي مركزي حزب اعتماد ملي استان تهران