انتشار كتاب موسيقي «ضرب‌آوا» با مقدمه‌اي از محمدرضا شجريان
كتاب موسيقي «ضرب‌آوا» (خنياگري دوازده تصنيف قديمي) تاليف «حميد قنبري» با يادداشتي از «محمدرضا شجريان» در مورد اين كتاب منتشر شد. اين اثر را مي‌توان مجموعه‌اي آموزشي هم براي خواندن تصنيف و هم آشنايي با نحوه نواختن ريتم‌ها و در نهايت تمرين خواندن و نواختن همزمان دانست؛ يعني همان هنري كه مدتي است به دست فراموشي سپرده شده است.
اين كتاب، مجموعه ۱۲ تصنيف قديمي است كه به گونه‌اي دسته‌بندي شده كه هركدام در يكي از مقام‌هاي موسيقي دستگاهي قرار دارند و نحوه چيدمان كلام تصانيف به نسبت شماره ضرب اجرايي آنها تفكيك و جداسازي شده است. اين بخش‌بندي به شكلي ترتيب داده شده كه هنرآموز بدون درگيري با مباحث تئوريك مي‌تواند به سادگي (با توجه به نمودار طراحي شده) بيشتر به سوي تمرين عملي و كاربردي هدايت شود.
آلبوم صوتي كه ضميمه اين مجموعه شده، شامل اجراي هر 12 تصنيف به همراهي نوازندگي تار و تمبك است كه هنرآموز را با شكل اجراي صحيح تصنيف‌ها آشنا مي‌كند و در ادامه، ملودي تمامي تصنيف‌ها بدون كلام براي تمرين و بازخواني هنرجو گنجانده شده است.
در اين اثر «احسان امامي» تار نواخته و نوازندگي تنبك را خود «حميد قنبري» بر عهده داشته و «وحيد تاج» نيز به عنوان خواننده در آن ايفاي نقش كرده است.
«محمدرضا شجريان» در يادداشتش درباره اين اثر نوشته است: «حميد قنبري هنرمند باتجربه‌اي كه تنبك را در حد استادي مي‌نوازد، اخيرا دست به كار جالبي زده است و دوازده تصنيف معروف قديمي را با تقطيع كلام به دقت نت‌نويسي و براي خوانندگان و تنبك‌نوازاني كه خود دستي در تصنيف‌خواني دارند، اجراي آنها را آسان كرده است. «وحيد تاج» هم با همكاري و نظارت ايشان به اجراي اين تصانيف پرداخته كه فرآيند اين مجموعه، اجراي اين تصانيف را ساده‌تر كرده است. باشد كه اين گونه خدمات همچنان ادامه پيدا كند.»
در مقدمه اين اثر نوشته شده: «تصنيف‌خواني به مفهوم خواندن و نواختن همزمان، آفرينشي است پيچيده كه امروزه به لحاظ تخصصي شدن هر يك از اين مهارت‌ها كمتر ديده، شنيده يا تمرين مي‌شود. عموما اجراي كلام موزون روي موسيقي طراحي شده بر عهده خوانندگان است و لازمه اين امر، خود داشتن تسلط كافي بر مفهوم ريتم از سوي مجريان كلام است. اين نكته را نيز نبايد از نظر دور داشت كه به جز خوانندگان، ديگر عوامل و مجريان موسيقي نيز بي‌نياز از توجه به نحوه آرايش ريتميك و تقطيع كلمات اجرا شده نيستند؛ از جمله نوازندگان سازهاي كوبه‌اي كه در گذشته‌اي نه‌چندان دور، كسب مهارت خواندن و نواختن همزمان را امري ضروري براي تكميل كار موسيقايي خويش مي‌دانسته و بر آن مسلط بوده‌اند؛ مهارتي كه امروزه هنوز هم در كشورهاي همسايه مانند آذربايجان و تاجيكستان ديده مي‌شود. «ضربي‌خواني» نيز يكي ديگر از مهارت‌هايي است كه در گذشته معمول توسط نوازندگان سازهاي كوبه‌اي انجام مي‌گرفت. با اين تفاوت كه تنوع جملات ريتميك و حركت ملودي و ضربي‌خواني‌ها بسيار محدودتر از تصنيف‌خواني بوده و غالبا در آنها يك جمله موسيقايي مشخص تكرار مي‌شد، ولي كلام تغيير مي‌يافت كه اين امر نيز بيشتر به شكل بداهه صورت مي‌پذيرفت و افرادي همانند حاجي‌خان، عبدالله دوامي، حسين تهراني و غيره بر آن تسلط داشتند. اجراي اين هنر ديرين، كماكان در زورخانه‌ها توسط مرشدان و گونه ديگر آن در خانقاه‌ها به وسيله دراويش با خواندن اشعار يا گفتن ذكر همزمان با نواختن هنوز قابل مشاهده است. آنچه تلاش شده در اين مجموعه محقق شود، رويكرد و توجهي دوباره به مزاياي تمرين كردن و به دست آوردن اين مهارت است.»
كتاب «ضرب‌آوا» را موسسه فرهنگي
- هنري ماهور با شمارگان 2000 نسخه و با قيمت 32000 تومان منتشر كرده است.