در حوالي سالروز تولد بزرگ علوي
پيرو جمالزاده و معاصر هدايت
علي دهباشي
بزرگ علوي متعلق به نسلي از نويسندگان ايران بود كه يكي دو گام با بنيانگذار داستاننويسي ايران، محمدعلي جمالزاده، فاصله داشت.پس از جمالزاده، هدايت و بلافاصله علوي سنت داستاننويسي مدرن ايران را ادامه دادند.علوي در دوراني شخصيت ادبياش شكل گرفت كه سرزمين ايران آبستن حوادث سياسي و اجتماعي متلاطم بود. به اين علت كه برادرش زودتر از او وارد عالم سياست شد، در آلمان با انديشههاي دكتر تقي اراني آشنا شد و در جواني به گروه 53 نفر پيوست و آرمانخواهي او و يارانش سرانجام او را به زندان دچار كرد و اثر مشهور «53 نفر» حاصل آن زندان است و بعد «چشمهايش» و بعد ديگر آثار.علوي مهمترين آثارش را در دوران اقامت در ايران خلق كرد. مهاجرت از ايران و دوري نسبي او از جريانات سياسي و اجتماعي داخل ايران، در آلمان شرقي ازاو يك استاد زبان فارسي و محقق برجسته ساخت كه چندين كتاب به زبان آلماني درباره نويسندگي در ايران و نويسندگان ايراني در اين دوران از او منتشر شد.به علت ممنوعيت رمان «چشمهايش» در طول چند دهه هالهاي از اسطوره نام بزرگ علوي را دربر گرفت. اين اسطوره تا سالهاي پس از انقلاب ادامه يافت و با از بين رفتن اين ممنوعيت، به تدريج در جايگاه واقعي خود قرار گرفت و با نگاشتن خاطرات خود زواياي ناشناختهاي كه ما از زندگي او داشتيم به خصوص در زندان 53 نفر و دوران اقامت آلمان هويدا شد.طي سالهاي اخير علوي در جايگاه واقعي خود به عنوان يك عنصر سياسي در تاريخ معاصر ايران و سپس نويسنده داستانهاي «گيلهمرد»، «چمدان» و... قرار گرفت.بنا به وصيت او يادداشتهاي روزانهاش كه بالغ بر 10 هزار صفحه ميشود به دانشگاه هامبورگ در برلن سپرده شده است، اميدواريم روزي روزگاري شرايط انتشار آن فراهم شود تا ما بيشتر با اين پيرو جمالزاده و معاصر هدايت آشنا شويم.