مهدي روزخوش
با حرفه‌اي شدن فوتبال نقش اقتصاد در اين مقوله ورزشي بسيار پررنگ شده است. اين روزها بسياري از باشگاه‌هاي فوتبال در دنيا به بنگاه‌هاي اقتصادي تشبيه مي‌شوند زيرا علاوه بر انجام امور ورزشي نوعي درآمدزايي براي سهامداران خودشان به همراه دارند. البته اين موضوع هنوز در ايران رنگ واقعيت به خود نگرفته و باشگاه‌هاي ايراني نمي‌توانند به‌طور كامل درآمدزايي كنند. با اين وجود عضو هيات رييسه فدراسيون فوتبال معتقد است نقش اقتصاد و درآمدزايي در فوتبال بسيار مهم و غيرقابل انكار است. تيم ملي فوتبال ايران پس از كسب 17 امتياز از 7 بازي در صدر جدول گروه اول مرحله مقدماتي جام جهاني 2018 روسيه قرار گرفته است. به همين خاطر براي بررسي موفقيت تيم ملي و نقش كارلوس كي‌روش در اين موفقيت با محمود اسلاميان همكلام شديم تا از زبان عضو هيات رييسه فدراسيون فوتبال درباره اهميت اقتصاد در فوتبال و همين‌طور موفقيت‌هاي كارلوس كي‌روش مطالبي را بدانيم.
ارزيابي كلي شما از نحوه مديريت كارلوس كي‌روش در تيم ملي فوتبال ايران چيست؟
نه در فوتبال بلكه در هر حوزه‌اي اگر از مديران كاربلد و بادانش استفاده كنيم مطمئنا نتيجه مي‌گيريم. كي‌روش با توجه به كارنامه قدرتمندي كه در فوتبال دنيا داشت، توانسته عملكرد بسيار خوبي در فوتبال ايران داشته باشد. ما چه قبل از انقلاب و چه بعد از انقلاب هيچگاه نتوانسته بوديم دو بار پياپي به جام جهاني صعود كنيم. اما با درايت و مديريت كي‌روش اين مهم در حال انجام شدن است. اميدوارم كه در بازي‌هاي آينده هم با حمايتي كه از تيم ملي انجام مي‌شود بدون هيچ مشكلي به جام جهاني صعود كنيم. يكي ديگر از كارهاي خوبي كه كي‌روش انجام مي‌دهد توجه به استعدادهاي فوتبال ايران است. براي كي‌روش فرقي نمي‌كند كدام بازيكن در كدام باشگاه بازي مي‌كند بلكه نحوه بازي و استعداد آن بازيكن ارزشمند است. پس از ارزيابي بازيكنان بااستعداد كي‌روش نظم و انضباط خاصي هم در تيم ملي ايجاد كرده است.
در ساختار نامناسب فوتبال ايران موفقيتي كه تيم ملي فوتبال ايران به دست آورده بسيار شگفت‌انگيز است. مي‌خواهيم نظرتان را درباره اين موضوع بدانيم و بپرسيم دليل موفقيت فوتبال ايران را چه موضوعي مي‌دانيد؟
رشد فوتبال در هر كشوري به سه مقوله بسيار مهم بستگي دارد. يكي از اين مقوله‌ها ساختار فوتبال آن كشور، دومين مساله چرخه اقتصادي و سومين مساله علاقه‌مندي مردم آن كشور است. اگر اين سه مقوله را در فوتبال ايران مطالعه كنيد متوجه مي‌شويد ساختار اقتصادي در فوتبال ايران بد نيست. علاقه‌مندي مردم هم كه خيلي خوب و خيلي زياد است. به نوعي كه اين علاقه‌مندي زياد كمبودهاي دو شاخص ديگر را جبران مي‌كند.
فكر مي‌كنيد مشكل اصلي فوتبال ايران دقيقا چيست؟
مشكل اصلي فوتبال ما اين است كه چرخه اقتصادي كه در فوتبال ايران حاكم است اقتصادي نيست. يعني اگر يك كار ساده را هم در مسائل اقتصادي فوتبال بخواهيم انجام دهيم ناتوان خواهيم بود. فوتبال بايد درآمدي داشته باشد كه بتواند هزينه‌هاي خودش را به‌طور كامل تامين كند. تجارب دنيا نشان مي‌دهد بيش از 60درصد درآمد فوتبال از محل حق پخش تلويزيوني تامين مي‌شود. به‌طور مثال امارات متحده عربي سالي 100 ميليون دلار از محل حق پخش تلويزيوني درآمد دارد يا به‌طور مثال در انگلستان 2/1 ميليارد پوند درآمد حق پخش تلويزيوني است يا در اسپانيا هم 900 ميليون يورو است. ما اين پول را نمي‌گيريم و پيش از اين، سالي 20 تا 30 ميليارد فقط مي‌دادند كه اين هم با آمدن آقاي سرافراز ديگر قطع شد. متاسفانه اين روزها فوتبال ما صدقه‌اي اداره مي‌شود. باشگاه‌هاي بزرگ ما كه طلبكاران زيادي دارند و باشگاه‌هاي كوچك هم نمي‌توانند هزينه‌هاي خود را تامين كنند. نمي‌دانم چرا صداوسيما حق فوتبال را نمي‌دهد. مگر مي‌شود يك تهيه‌كننده، فيلمي بسازد و صداوسيما هزينه آن را پرداخت نكند؟ فوتبال هم مثل يك سريال ورزشي است. اين حق به فوتبال داده نمي‌شود و من فكر مي‌كنم اين موضوع حتي ايراد شرعي داشته باشد. وقتي يك مربي مثل كي‌روش سرمربي تيم ملي فوتبال ايران مي‌شود بايد تداركات لازم را هم برايش فراهم كنيم. فراهم كردن اين تداركات هم بسيار براي فدراسيون هزينه‌بر است. كي‌روش هر زماني بحثي كرده به خاطر منافع فوتبال ايران بوده و هيچ زماني مباحث شخصي خودش را به ميان نياورده است. فوتبال اين روزها پديده اجتماعي، فرهنگي و اقتصادي محسوب مي‌شود و مقوله‌اي است كه مي‌شود اتحاد ملي را در آن ايجاد كرد. حال براي من سوال است چنين پديده بزرگي كه اين همه هم هزينه دارد چرا نبايد تكليف اقتصادش مشخص باشد؟ من فكر مي‌كنم تا اين مشكلات اقتصادي و بحث غرامت حل نشود باز هم در فوتبال مشكل خواهيم داشت. همانطور كه گفتم درست است كه كي‌روش به فوتبال ايران آمده و كمك زيادي به موفقيت تيم ملي كرده است اما اين دليل نمي‌شود كه ما دست از حل مشكلات فوتبال برداريم.
در موفقيت تيم ملي چه عاملي مهم‌ترين نقش را داشته است؟
من اعتقاد به سهم در اين موضوع ندارم. كاري كه در تيم ملي انجام شده به صورت تيم ورك بوده است. هر كسي هر كاري از دستش برآمد انجام داد تا تيم به موفقيت برسد و مردم خوشحال شوند. به نظر من بالاترين سهم را بايد براي موفقيت تيم ملي به هواداراني داد كه در سرما به ورزشگاه آمده‌اند تا تيم را حمايت كنند. كي‌روش هم نقش بسيار مهمي در موفقيت تيم ملي داشت زيرا همانطور كه اگر تيم ملي نتيجه نگيرد سرمربي تيم ملي بايد پاسخگو باشد همانطور هم اگر تيم پيروز شود و موفقيتي كسب كند، سرمربي نقش مهمي در آن خواهد داشت.
به اعتقاد شما در اقتصاد فوتبال ايران بايد چه كاري انجام دهيم كه اين اقتصاد پويا باشد و بتواند به فوتبال كمك كند؟
بايد سعي كنيم از مديران توانمند در باشگاه‌ها استفاده كنيم. اگر مديران باشگاه‌ها توانمند باشند به صورت اتوماتيك باشگاه‌ها به سمت پيشرفت و اقتصادي شدن حركت مي‌كنند. به‌طور مثال ما در تيم ملي فوتبال ايران فردي مثل كي‌روش را آورديم كه در مديريت عملكرد بسيار خوبي دارد.
به نظر شما چطور مي‌توان از مدل مديريت كي‌روش در اقتصاد ايران استفاده كرد؟
متاسفانه در كشور ما در انتصابات دقت لازم را نداريم. مديري موفق است كه بتواند از افراد مناسب در كنار خود استفاده كند. بايد مديري را در اقتصاد استفاده كنيم كه شاخص‌هاي مناسب را داشته باشد. گهگاه اتفاق افتاده مديري در مجموعه‌اي آسيب زده اما بعدا به او پست بالاتري داده‌ايم. اين نشان داده كه ما به سوابق افراد نگاه نكرده‌ايم. مديريت به وسيله شاخص‌هايي قابل اندازه‌گيري است و اگر درست محاسبه شود مي‌توان انتخاب‌هاي درستي داشته باشد تا اقتصاد ما هم مسير درستي طي كند.
به اعتقاد شما چه رابطه‌اي مي‌توان ميان اقتصاد و فوتبال ايجاد كرد؟
همه باشگاه‌هاي دنيا درآمد مشخصي دارند كه 60 تا 70 درصد آن از حق پخش تلويزيوني تامين مي‌شود. بايد سعي كنيم اين مساله را در فوتبال‌مان حل كنيم تا اقتصاد فوتبال هم مسير درستي را طي كند. متاسفانه در حال حاضر اين حق پخش را نداريم. در مساله تبليغات هم قانون كپي‌رايت رعايت نمي‌شود يعني پيراهن يك باشگاه را به راحتي در يك كارگاه توليد مي‌كنند و به مردم مي‌فروشند. همين مسائل باعث مي‌شود كه اقتصاد فوتبال مشكلاتي داشته باشد. اگر امروز اين مساله را حل نكنيم روزي باشگاه‌هاي ما به زمين مي‌خورند و بايد هزينه گزافي براي ساختن دوباره اين باشگاه‌ها صرف كنيم پس بهتر است هرچه زودتر مشكلات درآمدي باشگاه‌ها حل شود.