نگاهي به كارنامه دولت روحاني در حوزه گردشگري
آيا استدلال سفسطهكنندگان آماري درست است؟
الهام معيني جزني
برنامههاي تبليغاتي نامزدهاي انتخابات اين دوره رياستجمهوري به هرنحوي كه تابهحال برگزار شده، يك ويژگي منحصربهفردي داشته كه شايد در دورههاي قبل آنچنان به چشم نيامده بود: توجه ويژه برخي از كانديداها به امور گردشگري.
گردشگري عنصري مغفول مانده كه سازمانش تا قبل از اين حياط خلوت دنج دولتها حساب ميشد تا رحيم مشاييها و بقاييها كمي در آن اتراق كنند، اين روزها به سبب توجه ويژه دولت يازدهم به صنعت گردشگري، اكنون به مبحث داغ تبليغات انتخاباتي تبديل شده است؛ به طوري كه كانديداهاي رياستجمهوري بارها و بارها بر سر اعداد و ارقام ناشي از اشتغالزايي در صنعت گردشگري، درگيريهاي كلامي زيادي با يكديگر داشتهاند.
در ميانه همين درگيريها بود كه محمدباقر قاليباف با استناد به يكي از سخنان تبليغاتي حسن روحاني در دور قبل، از او سراغ اشتغال چندميليوني در اين حوزه را گرفت. وي مدعي شد روحاني در تبليغات دوره قبل وعده اشتغال چهارميليوني در حوزه گردشگري را داده است. اين سخنان باعث واكنش روحاني شد. او گفت كه چنين ادعايي نكرده است. همين باعث شد كه در ادامه مناظره، قاليباف با نشان دادن يك كاغذ، روحاني را به دروغگويي متهم كند. عكسالعملي كه باعث خشم روحاني در مناظره شد و عكسالعملهاي زيادي را در شبكههاي مجازي برانگيخته كرد.
ماجرا از اين قرار بود كه روحاني در فيلم تبليغاتياش در سال 92 اعلام كرده بود در صورت ورود 10 ميليون گردشگر به ايران، رقم چهار ميليون شغل در كشور ايجاد ميشود. او سخنان خود را اين گونه بازگو كرد: «ما سه ميليون و ۳۰۰ هزار بيكار داريم. اگر در سال ۱۰ ميليون گردشگر وارد كشور شود، ۱۳ ميليارد درآمد ارزي به دست ميآيد و 4 ميليون اشتغال درست ميشود.»
آيا وعده روحاني مبناي درستي داشته است؟
طبق گزارش شوراي جهاني سفر و گردشگري (WTTC)، در سال 2014 مجموع مشاركتي كه صنعت گردشگري ايران در اشتغال داشته، حدود يك ميليون و 200 هزار نفر بوده است. در همين حال پيشبينيهاي اين سازمان در سال 2017 گوياي آن است كه چنانچه ايران پذيراي 10 ميليون گردشگر خارجي باشد، اين ميزان اشتغال به حدود 2 ميليون شغل خواهد رسيد.
اين آمارميگويد كه در صورت تحقق اين امر و تداوم يافتن ورود 10 ميليون گردشگر به كشور در سالهاي پس از آن، اين صنعت ميتواند افراد بيشتري را در طول زمان وارد چرخه فعاليت آن كند. اين سازمان پيشبيني كرده است كه با وجود بهبود وضعيت گردشگري، ايران تا سال 2027 ميتواند پذيراي 10 ميليون گردشگر باشد.
بنابراين به ضرس قاطع ميتوان گفت كه كشور تا پايان سال 95 نتوانسته به تعداد 10 ميليون گردشگر برسد و بنا به پيشبيني شوراي جهاني گردشگري به شرط تداوم سياستهاي اعتدالي، احتمال وقوع اين امر تا سال 2027 ضعيف خواهد بود. ادعاي رسيدن به 10 ميليون گردشگر، چيزي است كه هيچگاه روحاني آن را وعده نداده بود. بنابراين بايد بپذيريم كه با توجه به شبهات به وجود آمده-كه باعث شد رقيب روحاني از آن به عنوان نقطه ضعف استفاده كند- نقش ضعيف مشاوران روحاني در رساندن آمارهاي جهاني، بيشتر از گذشته بهچشم ميآيد.
كارنامه دولت روحاني در گردشگري
شايد اگر بخواهيم به كارنامه دولت يازدهم در حوزه ميراث فرهنگي، صنايع دستي و گردشگري اشاره كنيم، بيش از هر چيز، تغيير نگاه مديريتي دولت در برخورد با صنعت گردشگري به چشم خواهد آمد. نگاهي كه بهخصوص در دولت قبلي به صورت ديگر تجربه شده است.
در دولت تدبير و اميد، علاوه بر افزايش 30 درصدي گردشگران خارجي، تعداد هتلهاي احداثي، برابر عملكرد كل تاريخ احداث هتل در كشور از سال 1300 تا 1392 بوده است. اين آمار در حوزه مراكز بومگردي و طبيعتگردي نيز قابل توجه بوده، به طوري كه تعداد واحدهاي اقامتي از 40 واحد در سال 92 به 258 واحد در سال 95 رسيد.
حضور فعال در نمايشگاههاي بينالمللي گردشگري، تدوين برنامه جامع ساماندهي نيروي انساني در سطح كشور، برنامهريزي براي واگذاري 394 عنوان پروژه گردشگري به بخش خصوصي، ايجاد پايگاههاي اطلاعرساني مربوط به اماكن اقامتي و پيادهسازي سامانه نظارتي گردشگري مجازي براي استانهاي كشور، گوشههايي از كارنامه دولت يازدهم در حوزه گردشگري بوده است. با توجه به آمار بالا و ايجاد فضاي آرام رواني و امنيتي براي حضور گردشگران خارجي در دولت يازدهم، دور از انصاف نيست كه بگوييم از نظر افكار عمومي، عملكرد دولت روحاني در حوزه گردشگري قابل قبول بوده و وي ميتواند از عملكرد خود در اين حوزه دفاع كند.