انتشار كتابي درباره ديدگاههاي هنري خالق موناليزا
«نقاش در نزاع و رقابت با طبيعت است. بر نقاش است تا منزوي باشد و در آنچه ميبيند، تفكر كند، با خود كلنجار برود تا عاليترين جزو آنچه را ميبيند برگزيند. بايد در كسوت آينهاي درآيد كه همه رنگهاي هرچه را در برابرش است، به خود ميگيرد. از اين قرار است كه هنرمند ميشود يك طبيعت دوم.»
اينها بخشي از كتاب «دربارهي هنر؛» نوشته لئوناردو داوينچي است. هرچند خالق اثر جاويدان «موناليزا» (لبخند ژكوند) در دوره زندگياش كتابي منتشر نكرد، اما مجموعهاي از يادداشتهاي او در قالب كتابي كوچك منتشر شده است. كتاب «دربارهي هنر؛» دربردارنده يادداشتهاي اين هنرمند است كه به تازگي در ايران نيز منتشر شده است. اين كتاب با ترجمه محمد حامد توكلي از سوي نشر «شيپور» و به عنوان اثري در ژانر هنري به چاپ رسيده است.
كتاب نامبرده شامل چهار فصل است و در قالب 131 صفحه، عناوين و موضوعات گوناگوني را دربرميگيرد.
فصل اول كتاب درباره زمينه مطالعاتي هنرمند است كه خود سرفصلهاي متفاوتي همچون «چشم و نمود اجسام»، «سطح اجسام و نور»، «جان و ساختار اشيا»، «تجلي روح و تركيببندي» را شامل ميشود.
در فصل دوم كه تيتر آن «مقايسه و تطبيق هنرها»ست، مباحثي همچون نقاشي، موسيقي و شعر، زمان و فضا، صدا و فضا و نقاشي و مجسمهسازي مورد بحث قرار گرفته است.
فصل سوم نقشهكشي معماري است و سرانجام فصل پاياني حيات و زندگي هنرمند است. در جاي جاي كتاب، تصاويري ساده، توضيحات نويسنده را كامل ميكند.
سرآغاز كتاب درباره رسالهاي است كه داوينچي درباره نقاشي نگاشته است: «يادداشتهاي لئوناردو براي رسالهاي بر نقاشي را ميتوان در قالب سرفصلهاي زير دستهبندي كرد: هنرآموز بايد عملكرد چشم را بياموزد؛ اينكه چطور اشكال، اندازهها و دور و نزديك نمايي اجسامي را كه در مسيرش قرار ميگيرند با هم به تناسب برساند و اينكه چگونه با بازي نور بر سطوحشان به ديده ميآيند بايد همچنين چارچوب و جان اشيا را نيز تحت بررسي قرار دهد. بايد براي خلق در اسلوب و جاني همنوا، اين اساسهاي بنيادين را درك كند.
اما واپسين فصل اين كتاب كه نامش «حيات و زندگي هنرمند» است، در بردارنده نكاتي است كه نه تنها براي هنرجويان جالب توجه است بلكه ديگر خوانندگاني هم كه از سر كنجكاوي تمايل دارند به دنياي خالق موناليزا سركي بكشند، درخور تامل است. در اين بخش به موضوعات گوناگوني مانند زندگي هنرمند در كارگاهش، زندگي نقاش در ميان مردم، زمان مطالعه روي سوژهها و درباره اينكه نقاشي كردن در جمع بهتر است يا نه پرداخته شده است و نيز موضوعاتي درباره انتخاب چهرههاي زيبا، قاعده براي دانشآموزاني كه در حال يادگيري نقاشياند، پشتكاري كه بايد قبل از سرعت آموخت و... تشريح شدهاند.
در بخشي از اين فصل ميخوانيم: «ميتوان صادقانه تصديق كرد كساني هستند كه خود را با صفت «استاد خوب» فريب ميدهند در حالي كه فقط ميتوانند سر يا پيكر را به خوبي بكشند. بدون شك اين دستاورد بزرگي نيست كه پس از وقف تمام عمرش به يك كار در آن به تكامل برسد اما ازآنجاكه ميدانيم نقاشي در برگيرنده هر مخلوق طبيعت، هر رخداد پيشآمده به دست انسان و در كلامي كوتاهتر هرچه چشم ميبيند، است. او براي من تنها استادي ضعيف است كه فقط پيكر را خوب شكل ميدهد.»
كتاب «دربارهي هنر؛» با ترجمه محمد حامد توكلي در 131 صفحه با شمارگان 300 نسخه و قيمت 13هزار تومان از سوي نشر «شيپور» منتشر شده است و تاريخ چاپ اول آن سال 1396 است.