طرح كاهش هزينه دستگاه‌ها به نفع توليد و اشتغال
دولت خود را در محك صرفه‌جويي مي‌گذارد
گروه اقتصادي
ديروز محمدباقر نوبخت، رييس سازمان برنامه و بودجه از يك بودجه انقباضي صحبت كرد كه قرار است به نفع توليد و اشتغال اجرايي شود. انضباطي كه دولت حسن روحاني در چهار سال گذشته از آن صحبت مي‌كرد بناست در اين دوره شكل عملياتي پيدا كند.
يك خبر ديگر هم نوبخت داد؛ قرار است دولت بودجه استان‌ها را به خود استاندار‌ها جهت تخصيص اعطا كند. تفويض اختيار به استان‌ها در حالي اجرا مي‌شود كه ميزان موفقيت اين تصميم تخمين قطعي ندارد.
از 206 هزار ميليارد تومان هزينه‌هاي پيش‌بيني شده در بودجه سال جاري، 63 هزار و 200 ميليارد تومان مربوط به حقوق و مزاياي مستمر كاركنان رسمي و پيماني است. بنابراين اين بخش از هزينه‌ها قابل صرفه‌جويي نيست. 48 هزار ميليارد تومان هم براي پرداخت يارانه نقدي بايد برداشت شود كه اين بخش هم قابل تعديل نخواهد بود. با توجه به اينكه 35 هزار ميليارد تومان نيز كمك به صندوق بازنشستگي پيش‌بيني شده، لذا در مجموع 146 هزار ميليارد تومان از مصارف غيرقابل صرفه‌جويي است.
اما در بخش منابع درآمدي، 116 هزار ميليارد تومان سهم درآمدهاي مالياتي و 113 هزار ميليارد تومان هم درآمدهاي نفتي پيش بيني شده است. با توجه به اينكه نفت در بودجه روي 50 دلار بسته شده و ميانگين فروش نفت با قيمت 46 دلار است، اين ميزان درآمد هم دور از تحقق به نظر مي‌رسد.
با كنار هم قرار دادن اين اعداد مشخص است كه دولت در سال جاري با درآمدهاي حاصل از نفت و ماليات تنها مي‌تواند دستمزدها و يارانه‌ها را پرداخت كند. بنابراين صرفه‌جويي وعده‌داده شده از سوي رييس سازمان برنامه و بودجه دور از دسترس به نظر مي‌رسد.
دو سناريوي احتمالي
براي پيش‌بيني عملكرد هزينه‌ها در سال 1396 دو سناريو قابل تصور است. سناريوي اول اينكه با فرض افزايش 10 درصدي حقوق كاركنان دولت و با فرض افزايش حداكثر 10 درصدي ساير هزينه‌ها نسبت به عملكرد سال 1395، انتظار مي‌رود هزينه‌ها در سال 1396 در حد 227 هزار ميليارد تومان قابل كنترل باشد.
در سناريوي دوم، عملكرد سه سال گذشته دولت در اين بخش نشان مي‌دهد كه هزينه‌ها قابل كنترل نبوده به طوري كه متوسط عملكرد هر سال نسبت به عملكرد سال قبل حدود 20 درصد افزايش يافته است. اگر اين رفتار و رويه را مبنا قرار دهيم؛ در سال 1396 نيز اعتبارات هزينه‌اي با 20 درصد افزايش نسبت به عملكرد سال قبل به 248 هزار ميليارد تومان خواهد رسيد.
با اين حال رييس سازمان برنامه و بودجه در توضيح برنامه‌هاي اين سازمان براي تدوين بودجه سال 97 گفته است: «كاهش هزينه‌هاي جاري دستگاه‌ها براي اختصاص به توليد انجام مي‌شود.» نوبخت با اشاره به اينكه طبق قانون برنامه ششم توسعه سالانه 955 هزار شغل نياز است و اين موضوع جزو برنامه‌هاي رييس‌جمهور بوده است، تصريح كرد: سهم و آورده بخش خصوصي و دولت در طرح‌ها مهم بوده و اكنون مجوز ويژه‌اي براي استفاده از 5/1 ميليارد دلار منابع صندوق توسعه ملي براي طرح‌هاي اشتغالزا داريم. همچنين بانك‌ها نيز بايد 5/1 ميليارد دلار به اين رقم اضافه كنند و جمعا بالغ بر 10 هزار ميليارد تومان مدنظر قرار دارد. نوبخت با اشاره به اينكه آمادگي داريم هرچه مي‌توانيم از هزينه جاري دستگاه‌ها كم كنيم، اظهار داشت: منابع ناشي از كاهش هزينه دستگاه‌ها در امر توليد و توسعه مصرف خواهد شد. رييس سازمان برنامه و بودجه افزود: هر سه ماه بايد تخصيص بودجه و كاهش هزينه جاري را براي هزينه دستگاه‌ها به خزانه‌داري كل كشور اعلام كنيم كه براي اين مدت 20 هزار ميليارد تومان بايد تخصيص مي‌داديم كه آن را كاهش داده و به توليد و اشتغال اختصاص خواهيم داد.
تفويض اختيار بودجه دستگاه‌هاي استاني به استانداران
رييس سازمان برنامه و بودجه با اشاره به اينكه آيين‌نامه‌هاي برنامه ششم توسعه با قيد فوريت در اسرع وقت تهيه خواهد شد، گفت: بودجه دستگاه‌هاي استاني در اختيار استانداران بوده و آنها برمبناي قيمت تمام شده به آنها تخصيص مي‌يابد. او در پاسخ به سوالي مبني بر تهيه و تدوين آيين‌نامه‌هاي برنامه ششم توسعه، اظهار داشت: 5 ماه از شروع برنامه ششم مي‌گذرد و بخش‌هاي قابل توجهي از برنامه در برش بودجه سال 96 منعكس شده و حتي مباحث توسعه و ايجاد اشتغالي كه امروز صورت گرفته در راستاي ماده 3 قانون برنامه ششم توسعه است. وي تصريح كرد: آيين‌نامه‌ها، دستورالعمل‌هاي برنامه ششم با فوريت و در موعد مقرر تهيه خواهد شد و فراتر از آن اجراي برنامه را آغاز كرديم. نوبخت در مورد ساماندهي كالاهاي قاچاق گفت: اگر بخواهيم به طرح‌هاي توليد اميدوار باشيم، بايد بازار از قاچاق اين كالاها پر نباشد و دولت مصمم است از تمامي ظرفيت‌ها براي مبارزه جدي با قاچاق كالا استفاده كند. رييس سازمان برنامه و بودجه در مورد صرفه‌جويي در دستگاه‌هاي اجرايي، تصريح كرد: در سياست‌ها كاهش هزينه‌هاي جاري و سوق برنامه‌ها به سمت طرح‌هاي عمراني را داريم گرچه در سال‌هاي 92 تا 96 رشد اعتبارات جاري حدود 72 درصد بوده و طرح‌هاي عمراني بالغ بر 90 درصد بوده است، تمام تلاش‌مان اين است كه در راستاي برنامه ششم داشته باشيم. وي تاكيد كرد: در حال حاضر روش بودجه‌ريزي براي سال 97 نيز تغيير كرده و همه بودجه‌ها برمبناي قيمت تمام‌شده و هزينه واحد توليد خواهد بود، همچنين تخصيص‌ها برمبناي عملكرد انجام مي‌شود. اكنون نيز دستگاه‌ها براي اينكه بتوانند بودجه دريافت كنند، اهداف و ماموريت‌هاي خود را ترسيم كرده و برمبناي قيمت تمام شده خدمت يا محصولي كه عرضه خواهد شد، پرداخت مي‌شود. نوبخت افزود: بر اساس ورودي درآمد خزانه تخصيص‌ها پرداخت خواهد شد، اما برنامه‌ريزي صورت گرفته تا برمبناي اهداف و سياست‌ها و قيمت تمام‌شده پرداخت شود. بايد تا پايان سال دوم برنامه حداقل هزينه‌هاي جاري را 5 درصد كاهش دهيم و براي بودجه سال 97 اعمال خواهد شد.
رييس سازمان برنامه و بودجه با اشاره به اينكه خيلي از موسسات و مراكز در جوار وزارتخانه‌ها تشكيل شده است، گفت: بدون اينكه اين مراكز از تاييد قانون برخوردار باشند، ايجاد شده و براي سال 97 دستگاه‌هايي كه در جغرافياي استان حضور دارند بودجه آنها در قالب بودجه استاني به استاندار و شوراي برنامه‌ريزي توسعه استان واگذار شده و برمبناي قيمت تمام شده تخصيص خواهد يافت.