ضرورت كاهش نرخ خوراك صنايع بالادستي
سعيد مسرور
كارشناس ارشد بازار سرمايه
صنعت پتروشيمي كه از مهم‌ترين صنايع كشور محسوب مي‌شود، از سال‌ها قبل و به دنبال حاشيه‌هايي كه براي آن ايجاد شده، عملا از رده پرسودترين صنعت به كنار رفته بود. اما از زماني كه حسن روحاني رييس دولت يازدهم و به دنبال آن بيژن زنگنه، وزير نفت دولت وقت به روي كار آمدند، وضعيت فرق كرده و اين صنايع در مسير بارور شدن قرار گرفتند.
البته همواره صنايع پايين‌دستي نسبت به بالادستي‌هاي پتروشيمي مورد غفلت واقع شدند و اين طور بود كه سودآوري آنها در حاشيه قرار گرفت. صنايع بالادستي پتروشيمي از مهم‌ترين صنايع در بورس تهران محسوب مي‌شوند كه سهم بالايي از سودآوري كل بازار را به عهده دارند.
بعد از آنكه حباب بورس در سال 92 شكسته شد و عملا شاخص‌سازي‌هايي كه در دولت نهم و دهم صورت گرفته بود، آشكار شد، دولت تصميم گرفت تا صنايع را بارورتر كند و بتواند سهام واقعي را به مردم بشناساند. بنابراين در طول چند سال اخير اقدامات جدي در اين زمينه صورت گرفت و بسياري از صنايع همچون پتروشيمي، خودرو و فلزات اساسي با رشد معقولي همراه شدند. البته از آنجايي كه فلزات اساسي در ايران هم با آهنگ رشد جهاني در حركت هستند، سودآوري آنها را نمي‌توان منوط به سياست‌هاي دولت دانست. اما در صنعت پتروشيمي كه سياست‌ها برمبناي سياست‌هاي دولت است، با اين دست برنامه‌ها مي‌توان به فكر افزايش بهره‌وري و سودآوري اين صنايع اميدوار بود.
در نتيجه زماني كه نرخ خوراك گاز كاهش مي‌يابد، بهاي تمام شده محصولات نيز كم مي‌شود؛ بنابراين از آن طرف كه فعالان اين صنعت، محصول نهايي را كه با قيمت دلاري مي‌فروشند، حاشيه سودشان بالا رفته و در نتيجه به نفع آنها خواهد بود. بنابراين با كاهش نرخ خوراك گازي، سود اين مجتمع‌ها هم افزايش مي‌يابد. اما از آنجايي كه در نامه جديد وزير نفت، تنها به مجتمع‌هاي كوچك مقياس اشاره شده بنابراين نمي‌توان اين موضوع را به بالادست تعميم داد و دنبال اين بود كه سودآوري دولت از شركت‌هاي پتروشيمي افزايش يابد.
در اغلب كارخانه‌هاي پتروشيمي كشور، از گاز ترش استفاده مي‌شود و تنها تعداد كمي از پالايشگاه‌ها از گاز شيرين استفاده مي‌كنند. گاز ترش به دليل خورندگي بالا، سمي بودن و پايين بودن كيفيت مورد فرآيند شيرين‌سازي قرار مي‌گيرد.
هم‌اكنون در پارس جنوبي نيز گاز ترش استخراج مي‌شود كه بعد از طي فرآيندي آن را به گاز شيرين تبديل مي‌كنند. بنابراين در مجموع اين اتفاق جديد به نفع صنايع كوچك مقياس خواهد بود اما براي آنكه سودآوري صنايع بالادستي را افزايش دهيم، لازم است تا وزير نفت تصميم جديدي براي كارخانه‌هايي كه از گاز ترش استفاده مي‌كنند، بگيرد.