مذاكرات دهم در «كوچه ديپلمات‌ها»
وزير خارجه ايران: براي توافق تنها به اراده سياسي نياز داريم
گروه ديپلماسي | شمارش معكوس براي پايان مهلت قانوني مذاكرات ايران و كشورهاي 1+5 و دستيابي به توافق جامع نهايي از ديروز با ناهار كاري محمد جواد ظريف و كاترين اشتون در پايتخت موسيقي، اپرا و شكلات و در كوچه‌يي كه بعد از مذاكرات به كوچه ديپلمات‌ها معروف شده است، آغاز شد. ديروز شايد اين آخرين ناهار كاري براي شروع مذاكرات براي اين دو ديپلمات بود كه قطعا از حساس‌ترين نشست‌ها نيز خواهد بود. نشستي كه ظريف آن را خوب توصيف كرد و تاكيد كرد بقيه كار به ميزان اراده سياسي براي رسيدن به نتيجه بستگي دارد. ديگر مذاكره‌كنندگان هم از ديروز به وين بازگشتند تا در كمتر از يك هفته با نيل به توافق و با دستاني پر به پايتخت‌هاي‌شان بازگردند و پرونده هسته‌يي ايران را خاتمه بخشند. هفت روز باقيمانده تا ضرب‌الاجل پايان مذاكرات، آبستن اخباري است كه شايد مهم‌ترين اخبار اين سال‌ها باشند.
محمد جواد ظريف ديروز در بدو ورودش به وين در جمع خبرنگاران گفت: وارد مرحله آخر مذاكرات شديم. فكر مي‌كنم همان‌طور كه از ابتدا گفتيم در صورتي كه طرف مقابل اراده سياسي براي رسيدن به راه‌حل داشته باشد، پيشنهادهاي متعددي براي اينكه اطمينان حاصل شود برنامه هسته‌يي ايران صلح‌آميز است، وجود دارد و مطرح شده است. رييس تيم مذاكره‌كننده هسته‌يي ايران در گفت‌وگويش يادآور مي‌شود كه ما با اين هدف به وين آمده‌ايم كه انشاءالله با تلاش تا روز آخر به نتيجه مناسبي برسيم كه در آن منافع مردم ايران لحاظ و حقوق آنها نيز محترم شمرده شود و اگر جامعه بين‌المللي هم نگراني مشروعي دارد، رفع شود. وي خاطرنشان كرده آنچه براي اين هفته لازم است، اين است كه با اعتماد به نفس، همه گروه‌ها و افراد، كاري كنند كه با نشان دادن همدلي و وحدت ملي نتيجه هر چه باشد چه توافق و چه ايستادگي در برابر زياده‌خواهي، روز سوم آذر انشاءالله پيروزي ملي در رسيدن به اهدافي باشد كه از اين مذاكرات به دنبال آن بوديم؛ توافق در صورتي كه توافق امكان‌پذير باشد و نشان دادن عزم ايران براي پيگيري حقوقش بر اساس اصول تعامل و همكاري و مقاومت در برابر زياده‌خواهي. ظريف در حين صحبت‌هايش به منتقدانش نيز اشاره دارد و مي‌گويد يقين دارم مردم ايران چه كساني كه در گفته‌ها و نوشته‌هاي شان از مذاكرات حمايت كرده‌اند و چه آنها كه نقد مي‌كنند، همه در دل اميد سربلندي كشور از اين مذاكرات را دارند. يقين دارم حتي منتقدين ما را از دعاي خيرشان محروم نكرده‌اند و اميدوارم اين روش ادامه داشته باشد.
اما غربي‌ها همچنان پر از تناقضند. وندي شرمن، رييس تيم مذاكره‌كننده امريكا در مذاكرات هسته‌يي ايران و 1+5 گفته است هم‌اكنون وقت آن رسيده است كه كار را تمام كنيم. جان كري، وزير خارجه امريكا در آستانه ديدار و گفت‌وگو با فيليپ هاموند وزير خارجه انگليس در لندن ايران را ترغيب كرد در حالي كه دور نهايي گفت‌وگوهاي هسته‌يي در وين در آستانه شروع شدن است، تمام تلاش خود را به كار گيرد تا اثبات كند كه برنامه هسته‌يي اين كشور صلح‌آميز است. وي ادامه مي‌دهد به طور قطع هفته بسيار مهمي را در مذاكرات ايران داريم. اميدواريم كه به آن نقطه برسيم اما نمي‌توانيم هيچ پيش‌بيني كنيم. لازم است كه ايران با تمام تلاش ممكن با ما همكاري كند تا به جهان ثابت كند كه برنامه صلح‌آميز هسته‌يي دارد. وزير خارجه انگليس هم كه چند روز پيش توپ را به زمين ايران انداخته و گفته بود تهران بايد موضع خود را به ميزان چشمگيري تغيير دهد، نشستش با همتاي امريكايي خود را «خوب» توصيف كرد و بار ديگر گفت: اميدواريم كه بتوانيم به توافق برسيم، اما ما توافق بد نخواهيم كرد. مذاكرات بسيار دشوار است و براي موفقيت، ايران بايد از خود انعطاف نشان دهد. اما امضاي توافق هسته‌يي پيش از موعد مقرر امكان‌پذير است.
اما در مقابل اين گفته‌ها ظريف سخن ديگري مي‌گويد. وي بيان مي‌كند اگر بر اثر زياده‌خواهي طرف مقابل، راه‌حل به دست نيايد، دنيا متوجه شده كه جمهوري اسلامي ايران به دنبال راه‌حل، تفاهم و تعامل سازنده است و از حقوق و عزت و سربلندي كشور دست برنمي‌دارد. او درباره اختلاف نيز گفته كه همه موضوعات همچنان مورد اختلاف است اما بحث اصلي كه مدت‌ها وقت همه را گرفته، حدود غني‌سازي يعني ميزان و نحوه اوج گرفتن غني‌سازي به سمت غني‌سازي براي تامين نيازهاي صنعتي و سوخت نيروگاه بوشهر بوده است نه اصل غني‌سازي. تحريم‌ها همچنان ديگر اختلاف ايران با 1+5 است. ظريف در اين باره معتقد است كه گرايشي در كشورهاي غربي به ويژه مقامات امريكايي بوده كه فكر مي‌كنند تحريم‌ها براي آنها منفعتي داشته و راه‌حل است.
در حالي كه در پايان مذاكرات وين در پي اختلافاتي كه درباره مساله تحريم‌ها و غني‌سازي وجود دارد تنها راه توافق تصميم سياسي امريكا مطرح شده است. سيد عباس عراقچي، معاون وزير خارجه و عضو ارشد تيم مذاكره‌كننده با اشاره به مذاكرات دوجانبه ظريف با اشتون تصريح كرده ايران پيشنهادها و ايده‌هاي زيادي را همواره براي رسيدن به نتيجه ارايه كرده است و اگر بخواهد رفع نگراني شود اين ايده‌ها كفايت مي‌كند.
از اين ايده‌ها اما كسي خبردار نيست و گمانه‌زني‌ها به سمت سفر غيررسمي چند روز پيش يوسف بن علوي مي‌رود. اما ظريف در اين باره تاكيد كرده كه بن‌علوي در سفر خود به تهران پيامي از كسي نداشت و فقط درباره برخي موضوعات هسته‌يي بحث شده است.
پس از ناهار كاري ظريف و اشتون تنور مذاكرات داغ‌داغ مي‌شود و هتل كوبورگ وين محل ديدارهاي هيات مذاكره‌كننده مي‌شود. هنوز ساعتي از ناهار ظريف و اشتون نگذشته بود كه سيد عباس عراقچي و مجيد تخت‌روانچي رايزني‌هاي دوجانبه‌يي را با امريكا، چين و اتحاديه اروپا داشتند. براساس اخبار منتشر شده، معاونان وزير خارجه يك دور مذاكره با هيات امريكايي و يك دور نشست دوجانبه با هيات چيني برگزار كردند. عراقچي و تخت‌روانچي همچنين در نشست سه‌جانبه‌يي با هيات امريكايي و اتحاديه اروپا به گفت‌وگو پرداختند كه ويليام برنز و وندي شرمن در ديدار با نمايندگان ايران حضور داشتند.
حال اين اميد مي‌تواند وجود داشته باشد كه چانه‌زني‌ها در دور پاياني حامل اخبار مهمي از سوي طرفين مذاكره باشد تا شايد پس از بيش از 11 سال مذاكرات هسته‌يي با اخذ تصميم سخت از سوي امريكا و پذيرش حقوق قانوني ايران، فرجامي مطلوب داشته باشد.
حضور 300 خبرنگار در آخرين دور مذاكرات وين
آخرين دور مذاكرات ايران و كشورهاي 1+5 ضرب‌الاجل تعيين شده و احتمال دستيابي به توافق جامع، خبرنگاران رسانه‌هاي معتبر جهان را به وين كشانده است. به گزارش ايرنا، يكي از مسوولان وزارت خارجه اتريش گفته است كه حدود 300 خبرنگار و تصويربردار براي پوشش خبري مذاكرات ايران و 1+5 ثبت نام كرده‌اند. وي بيان كرده است كه اين رقم به مراتب بيشتر از دوره‌هاي گذشته است.
حضور خبرنگاران و تصويربرداران در اين دور از مذاكرات بسيار چشمگير است تا جايي كه پيش از ورود تيم‌هاي مذاكره كننده به وين در مركز رسانه‌ها كمتر صندلي خالي ديده مي‌شود.