آفت آفرود بر جان بيابان‌ها
بهمن ايزدي
مدير محيط زيست آران و بيدگل خبر داده كه روزانه نزديك به هزار ماشين آفرود وارد كوير مرنجاب مي‌شوند و خبر در هياهوي اخبار ديگر گم شده است. حال سوال اينجاست چرا اين خبر حساسيت كمتري نسبت به خبرهاي مرتبط با جنگل‌ها و... برمي‌انگيزد؟ چون اكثرا فكر مي‌كنند بوم‌سازه‌هاي تالابي و جنگلي و رودهاي ما از شكنندگي خاصي برخوردارند و در مقابل بيابان‌ها چيزي براي از دست دادن ندارند. اما اين تصور كاملا غلط است، اگر نگاهي به ماسه بادي‌ها كرده باشيد در آنها موج‌هايي مي‌بينيد كه در اثر باد ايجاد شده‌اند و همين امر نشان مي‌دهد اين بوم‌سازه‌ها نقش تعادلي در بيابان‌ها دارند و سرعت باد را مي‌شكنند. آفرودهاي لجام‌گسيخته‌اي كه بيشتر در اثر فقدان آموزش انجام مي‌شوند با تخريب اين سازه‌ها در نهايت تعادل را در اين مناطق به هم مي‌زنند و پوشش گياهي منطقه را نابود مي‌كنند. در اين مناطق اعم از مرنجاب، ريگ جن، ريگ مصر، اسكنبيل‌هاي 200 ساله را مي‌بينيم كه به دو متر هم مي‌رسند و تاريخ منطقه‌شان هستند و گردشگران بي‌توجه به اهميت اين گونه، كمر به نابودي‌شان بسته‌اند.
متاسفانه كوير مرنجاب به واسطه نزديكي تهران و رشد لجام‌گسيخته جريان آفرودي كه هيچ كنترل و هدايتي بر آن نيست، در حال نابودي است و به زودي ما رويشگاه‌هاي ارزشمندي كه جزو پارك ملي كوير است را از دست مي‌دهيم. تا دير نشده مسوولان بايد به اين موضوع توجه كنند و بدانند بوم‌سازه‌هاي بياباني كه در طول قرون و اعصار كهن‌ترين ستون‌هاي ايران زمين را شكل داده‌اند در خطر از بين رفتن هستند و تاثيرات آن در زيست انساني بسيار ناگوار است. اين سازه‌ها بايد مورد حفاظت ويژه قرار گيرند نه اينكه افراد به واسطه هيجانات آني خود، مدام با ماشين از آنها بالا و پايين بروند. اين روزها شاهديم در منطقه‌اي مانند ريگ جن كه جزو يكي از مناطق بكر ايران‌زمين است، پيش از آنكه دانشمندان ورود پيدا كرده و حيات جانوري و گياهي آن را بررسي كنند، آفرودسواران هستند كه جولان مي‌دهند. به بيابان لوت برويد و ببينيد چه اتفاقي براي بياباني افتاده كه جزو آثار ثبت‌شده در ميراث جهاني يونسكو است. مي‌دانيم كه آفرود اين روزها به يكي از انواع گردشگري تبديل شده اما آيا نمي‌شود با جانمايي پيست‌هاي ويژه براي اين كار در اطراف شهرها و كلانشهرها همراه باشد تا دارايي‌هاي ارزشمند طبيعي ما اينچنين مورد هجمه قرار نگيرند؟