چرا ترامپ تبرئه شد

تبرئه دونالد ترامپ، رييس‌جمهور ايالات متحده امريكا كه نقطه پاياني بر روند استيضاح او بود، كسي را متعجب نكرد. نه تنها دوسوم آراي سناتورها براي محكوميت او حاصل نشد، بلكه حتي اكثريت آرا (48- 52 و 47-53) نيز بر تبرئه شدن او تعلق گرفت. مروري بر اينكه چرا چنين شد، مي‌تواند به درك بهتر زواياي كمتر روشن سياست و حكومت در امريكا در شرايط كنوني كمك كند. درك اين تحول با توجه به اهميت انتخابات پيش‌رو در امريكا و سرشاخ بودن ما با ترامپ حايز اهميت بسيار است. خلاصه اهم نكات قابل ذكر در اين مورد به شرح زير است:

1- در امريكا استيضاح رييس‌جمهور امري بسيار جدي است و بسياري آن را كم از جنگ داخلي نمي‌دانند. اتهاماتي كه عليه ترامپ مطرح بود شدت، حدت و تعدد اتهاماتي را كه عليه نيكسون مطرح بود، نداشت. سه ماده استيضاح عليه نيكسون شامل 1- اشاره به قضيه واترگيت و نيز ممانعت از تحقيق در مورد آن و مجازات عاملان، 2- استفاده غيرقانوني از قدرت براي واداشتن دواير فدرال مانند اف‌‌بي‌آي و ‌اي‌آراس (اداره ماليات) عليه مخالفان و ايجاد يك واحد بازرسي غيرقانوني در كاخ سفيد براي برخورد غيرقانوني با افراد، 3- بي‌اعتنايي به كنگره و از جمله بي‌توجهي به احضار مقامات به كنگره بودند. وجود دلايل متقن براي اثبات هر يك از اين مواد در برابر دلايل نه‌چندان قوي براي اثبات اتهام عليه ترامپ از ديگر عوامل مهم بود. اين در حالي است كه اتهام عليه ترامپ يعني مشروط كردن كمك امنيتي به اوكراين به تحقيق در مورد پسر بايدن از اهميت چنداني در سياست داخلي و خارجي امريكا برخوردار نبود.

2- روند قطبي شدن شديد سياست امريكا طي سه سال گذشته مانع اجماع فراحزبي در مورد استيضاح ترامپ شد. در راي‌‌گيري سنا همه سناتورها (به استثناي ميت رامني در يك مورد) در امتداد گسل حزبي راي دادند. اين در حالي است كه مثلا در مقايسه، تصميم به استيضاح نيكسون فراحزبي بود و در جريان تهيه مقدمات آن در 1974 مجلس نمايندگان با 410 راي مثبت در برابر 4 راي منفي تصميم به شروع تحقيقات براي استيضاح گرفت و به همين دليل نيكسون پيشاپيش استعفا داد. اين در حالي است كه هيچ جمهوريخواهي در مجلس نمايندگان در اكتبر و دسامبر گذشته با استيضاح ترامپ موافقت نكرد. يعني در حالي كه هم‌حزبي‌هاي نيكسون آماده استيضاح و بركناري او بودند، هم‌حزبي‌هاي ترامپ قويا پشت او ايستادند. (اين در حالي بود كه نيكسون كمتر از دو سال قبل با 520 راي كالج انتخاباتي از مجموع 538 راي مجددا رييس‌جمهور شده بود.) ...

لذا از ابتدا روشن بود كه استيضاحي كه فراحزبي نباشد، موفق نمي‌شود.

3- علاوه بر كم اهميت بودن نسبي اتهام عليه ترامپ، ترس و فقدان شجاعت اخلاقي در كمپ جمهوريخواهان نيز موثر بود. اشاره ادم شيف، عضو دموكرات مجلس نمايندگان كه حكم دادستان در محاكمه ترامپ در سنا را داشت، به تهديد سناتورهاي جمهوريخواه توسط طرفداران افراطي ترامپ گوياي وضعيت بود. او گفت اين افراطيون تهديد كرده‌اند كه هر جمهوريخواهي كه عليه ترامپ راي دهد، «سرش بالاي نيزه خواهد رفت.» جمهوريخواهان مي‌دانستند كه اگر در حمايت از ترامپ كوتاهي كنند، سخت مورد هجوم او و طرفدارانش در رسانه‌ها قرار خواهند گرفت و بخت انتخاب مجدد در حوزه‌هاي‌شان به ‌شدت ضعيف خواهد شد.

4- عامل مهم ديگر در تبرئه ترامپ وجود «فاكس‌نيوز» و شبكه اجتماعي و برنامه‌هاي راديويي شديدا طرفدار ترامپ بود. اين رسانه‌ها نقش مهمي در وفادار نگه داشتن سياستمداران و پايگاه راي به ترامپ داشتند. در زمان نيكسون رسانه‌ها تقريبا بدون استثنا عليه او بودند و رسانه‌اي كه بتواند پايگاه سياسي او را حفظ، تغذيه و بسيج كند، وجود نداشت. راجر آيلز كه ايده تاسيس فاكس نيوز را ارايه و اولين رييس آن بود، خود مشاور مطبوعاتي نيكسون بود و دقيقا با مد نظر داشتن آنچه بر نيكسون رفت، فاكس‌نيوز را تاسيس كرد.

5- شرايط اقتصادي نسبتا خوب در امريكا كه در واقع از زمان اوباما شروع شد، از ديگر عوامل مهم استقامت ترامپ در برابر مخالفان است و مهم‌ترين نقطه قوت او براي پيروزي در انتخابات بعدي است. همين امر كمك بزرگي به بهبود موقعيت ترامپ در نظرسنجي‌ها به‌رغم استيضاح داشته است. مطابق نظرسنجي گالوپ تاييد عملكرد ترامپ از 39درصد در زمان شروع استيضاح در اكتبر گذشته به 49درصد در حال حاضر افزايش يافته است. نرخ بيكاري در امريكا در سال گذشته بسيار پايين (6/3درصد) و نرخ رشد در حد قابل قبول (2/2درصد) بوده است. اين در حالي است كه شرايط اقتصادي در دوره نيكسون رو به وخامت داشت و تحريم نفتي اعراب در پي جنگ 1973 نيز موجب گراني و كمبود بنزين در امريكا شده بود. با خاتمه استيضاح، تقابل خصمانه در سياست داخلي امريكا تمام نشده، بلكه به عرصه مبارزات انتخاباتي انتقال يافته است و در اين عرصه جديد عوامل فوق همچنان كاركرد خود را خواهند داشت. با توجه به اينكه ترامپ نشان داده كه نه ديپلمات است نه سياستمداري متعارف و مصالحه و قبول اشتباه در خونش نيست، رقبا و دشمنان داخلي و خارجي او اكنون بايد خود را براي دور جديد و دشوارتري از منازعات آماده كنند.